Η μεγάλη πυρκαϊά του Πειραιά (1928)


Βρισκόμαστε στις 9 Σεπτεμβρίου του 1928
Ήταν 09.30 το βράδυ όταν μια μικρή φωτιά έκανε την εμφάνισή της σε υπόγειο εργαστήριο που βρίσκονταν στη διασταύρωση των οδών Αλιπέδου και Ρετσίνα κοντά στη Πλατεία Ιπποδαμείας. Σύντομα η φωτιά αυτή μεταπηδά στο διπλανό κατάστημα και αμέσως μετά στο παραδίπλα βοηθούμενη από σφοδρό άνεμο που πνέει εκείνη την ώρα. Περνάει τον δρόμο και μεταδίδει την καταστροφή της και στην απέναντι πλευρά. Η μια φωτιά τώρα είναι δύο και οι οποίες παραδόξως ακολουθούν αντίθετες πορείες. Πρώτος αντιλαμβάνεται τη φωτιά ο Γιάννης Βερυκοκάκης αστυφύλακας σκοπός του Γ΄ αστυνομικού τμήματος της Αστυνομίας Πόλεων και ειδοποιεί το Πυροσβεστείο Πειραιά τότε όπως λέγονταν. Την βραδιά εκείνη συμβαίνει και κάτι άλλο όμως. Όλοι οι πυροσβέστες που απάρτιζαν τον πυροσβεστικό λόχο του Πειραιά βρίσκονται χτυπημένοι από πυρετό στα σπίτια τους με πόνους, ναυτίες και εμετούς. Δεν γνωρίζουν ότι είναι χτυπημένοι από τον τρομερό για την εποχή εκείνη δάγκειο αιμορραγικό πυρετό που μεταδίδεται από το κουνούπι στον άνθρωπο αρχικά και από άνθρωπο σε άνθρωπο στη συνέχεια. 
Άνδρες Πυροσβεστικού Λόχου του 1896

Όρθιοι και υγιείς είναι μόνο ο Ανθυπολοχαγός Σπυριδάκης με πέντε πυροσβέστες. Αμέσως επανδρώνουν τα δύο και μοναδικά οχήματα και κατευθύνονται προς την φωτιά. Βρίσκονται στο σημείο σχετικά γρήγορα για την εποχή εκείνη αλλά με το που ρίχνουν ότι νερό διαθέτουν τα οχήματα αυτά, ανακαλύπτουν ότι ο πλησιέστερος σταθμός από όπου θα μπορούσαν να ανεφοδιαστούν με νερό δεν λειτουργεί λόγω βλάβης της ατμοκίνητης αντλίας του. Εγκαταλείπουν την πλατεία Ιπποδάμειας και αρχίζουν να τρέχουν προς τον πλησιέστερο σταθμό της Τερψιθέας που και εκεί έκπληκτοι ανακαλύπτουν ότι και αυτός δεν λειτουργεί. Φεύγουν και από εκεί και πηγαίνουν στον τρίτο κατά σειρά σταθμό που βρίσκεται στην Τρούμπα. Εκεί καταφέρνουν να ανεφοδιαστούν αλλά μόλις συμβαίνει αυτό η αντλία και εκεί σταματά. Τώρα τα οχήματα αφήνουν τον μόνο μηχανικό πυροσβέστη στον σταθμό Τρούμπας για να επισκευάσει τη ζημιά και οι υπόλοιποι τέσσερις ουσιαστικά, τρέχουν πίσω στην πλατεία Ιπποδαμείας. Στο μεταξύ η φωτιά είχε εξαπλωθεί με τέτοιο ρυθμό που οι τεράστιες φλόγες ήταν πλέον ορατές από το κέντρο της Αθήνας, την Σαλαμίνα και την Αίγινα. Στο μεταξύ η αντλία της Τρούμπας επιμένει να μην παίρνει μπροστά. 

Ο Υπαστυνόμος Νικόλαος Κόττης πηγαίνει στο εργοστάσιο της Ηλεκτρικής εταιρείας που βρίσκεται στο Νέο Φάληρο, και παραλαμβάνει μηχανικό ο οποίος θα βοηθήσει στην επισκευή της αντλίας της Τρούμπας. Έχουν περάσει δύο ώρες και ουσιαστικά λίγα έχουν γίνει για τον περιορισμό της φωτιάς. Στις 11.30 το βράδυ φθάνουν από την Αθήνα μια κινητή αντλία για να αντικαταστήσουν αυτή την χαλασμένη της Τρούμπας που δεν κατάφερε κανείς τελικά να επισκευάσει και δύο πυροσβεστικά οχήματα με άλλους 15 πυροσβέστες. Μηδαμινή όμως δύναμη για αυτή την ανελέητη φωτιά που απειλεί πλέον όλη την ευρύτερη περιοχή του Πειραιά. Ότι κτήριο υπάρχει στην Πλατεία Ιπποδαμείας έχει καεί. Στην περιοχή ρόλο πυροσβέστη πλέον αναλαμβάνει όλο το Φρουραρχείο, η Αστυνομία και οι 58 ναύτες που δημιουργούν αγήματα και αποβιβάζονται από τα Θωρηκτά "Αβέρωφ" και "Λήμνος" που βρίσκονται τυχαία στο Λιμάνι του Πειραιά. Μέχρι το επόμενο πρωί κρατάει αυτή η μάχη με τις φλόγες και όταν τελικά σβήνει έχει αποτεφρώσει ένδεκα εργοστάσια και όλα τα καταστήματα της περιοχής. Όλη η παραγωγική τάξη της εποχής εκείνης δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι βρίσκονταν στην πλατεία Ιπποδαμείας. 

Αν μπορούμε να αντιληφθούμε την καταστροφή ένδεκα εργοστασίων με τα σημερινά μέτρα, φανταστείτε την εποχή εκείνη τι μπορούσε να σημαίνουν ένδεκα εργοστάσια κατεστραμμένα σε μια χώρα επί το πλείστον αγροτική. Ενδεικτικά αναφέρονται ως κατεστραμμένες ολοσχερώς αποθήκες μπαχαρικών, εργοστάσια ποτοποιίας  γενικές αποθήκες και αποθήκες καλαθιών, καταστήματα βιομηχανικών ειδών, αποθήκες φαρμάκων, εργοστάσιο βαρελοποιίας - το γνωστό του Ιωάννου Ευριπιώτου, ο οποίος ήταν μάλιστα και Πρόεδρος των Βαρελοποιών Πειραιά-. 

Γεγονός αναμφισβήτητο ήταν ότι ο Πειραιάς μεταξύ των ετών 1925 με 1929 είχε πληγεί πολλές φορές από φωτιά. Τα περιορισμένα μέσα της εποχής εκείνης αλλά κυρίως οι ξυλοκατασκευές των προσφυγικών σπιτιών από το 1922 και μετά δημιουργούσαν εκρηκτικό μείγμα το οποίο γίνονταν ακόμα πιο επικίνδυνο όταν έπνεαν ισχυροί άνεμοι. Η καταστροφή αυτή συμπλήρωσε στην ουσία την καταστροφή των αποθηκών καπνού των Αδελφών Παπαστράτου που έγινε στις 30 Μαρτίου του ίδιου έτους (1928) και για το οποίο υπήρξε έντονα η φήμη του εμπρησμού.

Πυροσβεστική Αντλία του 1891

3 σχόλια:

takis είπε...

Μεγαλωσα στον πειραια.στην πασαρελα στο πασαλιμανι καθε σαββατο για σοκολατα βιενουα.
Μετα μπιλιαρδο ,σε μια υπογεια λεσχη η μπουλινγκ στον προφητη Ηλια.
ΜΟΥ θυμισες πολλα.

Stefanos Milesis είπε...

Το ξέρω Τάκη ο Πειραιάς μας είναι φορτωμένος με αναμνήσεις. Δυστυχώς μόνο αυτές του έχουν μείνει. Ευχαριστώ για την παρατήρησή σου.

Θερσίτης είπε...

Αθάνατη πατρίδα. Πλάκα πλάκα τον εχω γυρίσει. 25 χρόνια κάτοικος και 20 εργαζόμενος εκεί.

Δημοσίευση σχολίου

"Πειραϊκές ιστορίες του Μεσοπολέμου"