Πειραϊκοί αστικοί μύθοι

Κάποιες φορές από την παιδική μας ηλικία ακούγαμε διάφορες ιστορίες γύρω από την περιοχή μας που τελικά εντυπώνονταν στο μυαλό μας τόσο, που μερικοί τις θεωρούσαν ήδη δεδομένες. Για άλλους οι ιστορίες αυτές παρέμειναν για πάντα απλά μύθοι. Τέτοιες ιστορίες στοιχειώνουν κάθε περιοχή, ειδικά όταν πρόκειται για περιοχές δυσπρόσιτες ή απομονωμένες. Όταν όμως πρόκειται για πόλεις, ή για αστικά κέντρα, τότε οι μύθοι αυτοί είναι οι λεγόμενοι αστικοί μύθοι ή urban legends όπως είναι ευρύτερα γνωστοί. Οι αστικοί μύθοι δεν αναφέρονται μόνο σε παράξενες ιστορίες, φαντάσματα ή ανεξήγητα περιστατικά όπως πολλοί πιστεύουν. Αστικός μύθος είναι και μια φημολογία που διαδίδεται από στόμα σε στόμα σε μια συγκεκριμένη περιοχή και αφορά μόνο τους κατοίκους της περιοχής αυτής. Πόσες όμως τέτοιες ιστορίες με το πέρασμα του χρόνου αποδείχτηκαν ότι ήταν υπαρκτές δηλαδή ότι βασίζονταν σε υπαρκτά γεγονότα; Τι ήταν που συντέλεσε στη δημιουργία της συγκεκριμένης ιστορίας;

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα τέτοιου αστικού μύθου ήταν την δεκαετία του ’70 η ύπαρξη ενός καρχαρία που καραδοκούσε έξωθεν της πλαζ Φρεαττύδας να αρπάξει κάποιο ανυποψίαστο κολυμβητή. Μάλιστα η ιστορία αυτή είχε χρωματιστεί και με επί πλέον παρεμφερείς εκδοχές όπως ότι ο καρχαρίας αυτός ήταν τεράστιος λόγω της ύπαρξης λυμάτων του παρακείμενου αντικαρκινικού νοσοκομείου που χύνονταν στη θάλασσα, τα οποία περιείχαν ραδιενεργά ισότοπα ώστε ο καρχαρίας να υπάρχει στο μυαλό των παιδιών τότε ως ένα ον απόκοσμο και μεταλλαγμένο το οποίο τρέφονταν αποκλειστικά με κολυμβητές από την συγκεκριμένη παραλία. Αν κάνουμε μια έρευνα επί της συγκεκριμένης ιστορίας τι θα μπορούσαμε να δούμε; Γιατί η ιστορία αυτή ήταν υπαρκτή για την παραλία της φρεαττύδας και όχι για την πλαζ βοτσαλάκια ή για τα βράχια της πειραϊκής ή για οποιαδήποτε άλλη περιοχή ας πούμε; Γεγονός είναι ότι η ιστορία αυτή ξεκινάει έχοντας ως βάση κάποια αλήθεια. Και η αλήθεια αυτή δεν είναι άλλη από την εμφάνιση των πρώτων θυμάτων καρχαριών που εμφανίστηκαν στον Σαρωνικό. Σύμφωνα με στοιχεία που αναφέρονται στην ιστοσελίδα του ερευνητή κ. Κουτουζη (www.Koutouzis.gr), στις 25 Ιουλίου του 1948 καρχαρίας κατασπαράζει τον δεκαεφτάχρονο Δημήτρη Βαλασάκη. Αυτό το περιστατικό λαμβάνει χώρα όμως στο Κερατσίνι. Σκάφος του Λιμενικού που σπεύδει να εξουδετερώσει τον καρχαρία μιλάει για ένα κήτος πέντε μέτρων που ορμά στη λέμβο και προσπαθεί να την αναποδογυρίσει. Μερικά χρόνια αργότερα καρχαρίας πάλι στο Κερατσίνι αρπάζει χέρι εργάτη που δουλεύει στο ηλεκτρικό εργοστάσιο. Επίσης το 1958 καρχαρίας αρπάζει παιδάκι στην παραλία της Καστέλας, ενώ το 1979 καρχαρίες εμφανίζονται ανάμεσα στη Σαλαμίνα και στο Λιμάνι του Πειραιά. Βάζοντας και άλλες παραμέτρους στο σκεπτικό μας δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι βρισκόμαστε στη δεκαετία του 1970 και στους κινηματογράφους ήδη κάνει ρεκόρ εισιτηρίων η γνωστή ταινία «Τα σαγόνια του Καρχαρία». Ταινία που προκαλεί φόβο σε χιλιάδες ανθρώπους οι οποίοι για πολλά χρόνια μένουν στα ρηχά πάσχοντας από την γνωστή φιλμική φοβία ΄΄καρχαριομανίας΄΄. Ίσως τα ανωτέρω να ήταν και τα βασικότερα αίτια γέννησης της συγκεκριμένης ιστορίας.


Άλλος ένας αστικός μύθος επίσης ήταν η ένωση της πλατείας Αλεξάνδρας με την απέναντι ακτή εκεί που σήμερα υπάρχει το Ε΄ Λιμενικό Τμήμα Πειραιά (ακριβώς αυτό που βρίσκεται στην αρχή της γεφυρούλας της Ζέας). Ένωση που γλιτώνει τους περιπατητές από την διαδρομή των τριών χιλιομέτρων που απαιτούνται για καλύψουν τον κύκλο που σχηματίζουν οι περιοχές της Μαρίνας Ζέας, Πασαλιμανιού και Πλατείας Αλεξάνδρας. Στην περίπτωση αυτή μια έρευνα δείχνει ότι δεν πρόκειται για απλή φημολογία αλλά στηρίζεται σε πραγματικά περιστατικά. Στις 27 Ιουλίου του σωτήριου έτους 1900 η Λιμενική Επιτροπή Πειραιά που τότε υπήρχε, απεφάσισε ότι έπρεπε να κατασκευασθεί ξύλινη αποβάθρα η οποία να χρησιμεύσει για την μετάβαση των πολιτών από την μια πλευρά του Λιμένα Ζέας στην άλλη έναντι μάλιστα μικρού τιμήματος. Το σχεδιάγραμμα του έργου είχε υποβληθεί και η ολική δαπάνη είχε υπολογιστεί στις 10.000 δραχμές τότε. Το αξιοπερίεργο ήταν ότι είχε το όλο τόλμημα χαρακτηριστεί και επείγον και οι εργασίες θα ξεκινούσαν αμέσως με μειοδοτική δημοπρασία.


Άλλοι μύθοι της εποχής που αξίζουν να αναφερθούν είναι ορισμένα σπίτια της Καστέλας που θεωρούνται στοιχειωμένα ή το Σηράγγιο της Καστέλας ή αλλιώς όπως λέγεται από εμάς η Σπηλιά του Παρασκευά ή η γνωστή Σήραγγα της Αρετούσας στην αρχαιότητα που κάλυπτε λειτουργικές θρησκευτικές ανάγκες ή τούνελ και υπόγειες διαδρομές που ενώνουν την ακρόπολη με την πειραϊκή. Δεν θα σταθώ όμως σε αυτά γιατί έχουν ήδη εξαντληθεί σαν θεματολογία από άλλους ερευνητές και έχουν αναπτυχθεί πλήρως αλλού ακόμα και σε τηλεοπτικές εκπομπές. Μερικοί αστικοί μύθοι επίσης που ακούγονταν τότε αφορούσαν την πλατεία Πηγάδας και τι άλλο φυσικά παρά τα πηγάδια της απ΄ όπου πήρε και το όνομά της, τον Προφήτη Ηλία κ.λ.π. Θα χρειάζονταν πάρα πολύ χρόνος και έρευνα για να εξηγηθούν ιστορικά ή έστω λογικά οι μύθοι αυτοί. Γεγονός αναμφισβήτητο πάντως είναι ότι κέντρισαν το ενδιαφέρον πολλών, γέννησαν τον φόβο σε άλλους ενώ ακόμα και σήμερα προκαλούν το ενδιαφέρον.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

"Πειραϊκές ιστορίες του Μεσοπολέμου"