Ιστορία του Μεγάρου Αδελφών Βάττη




Γράφει ο Στέφανος Μίλεσης

Επί της Ακτής Μιαούλη στον Πειραιά συναντούμε ένα από ωραιότερα κτήρια που υπάρχουν μέχρι σήμερα στον Πειραιά. Συγκεκριμένα στην συμβολή της Ακτής Μιαούλη με την οδό Μπουμπουλίνας, βρίσκεται το γνωστό για τους Πειραιώτες "Μέγαρο Αδελφών Βάττη" που σήμερα στεγάζει υποκατάστημα της Εθνικής Τράπεζας.


Το Μέγαρο Βάττη σήμερα


Το Μέγαρο των Αδελφών Βάττη κατασκευάστηκε από την αρχή προορισμένο για δύο χρήσεις. Το ένα μέρος για εγκατάσταση εμπορικών επιχειρήσεων το άλλο για ξενοδοχείο Πολυτελείας.
Κατασκευάστηκε από τον Αρχιτέκτονα Α. Νικολούδη το 1924
Ως έτος κατασκευής εμφανίζεται το 1925, ωστόσο σε διαφημίσεις και καταχωρήσεις του Τύπου βρίσκουμε εταιρείες να καταχωρούνται ήδη από την 28η Σεπτεμβρίου του 1924 όπως η εγκατάσταση σε αυτό της ατμοπλοΐας Βασιλικών Βρεττανικών Ταχυδρομείων και η Εθνική Ατμοπλοΐα Ελλάδος

Ο Αρχιτέκτονάς του Αλέξανδρος Νικολούδης είχε ήδη σχεδιάσει πολύ γνωστά κτήρια των Αθηνών όπως το Μέγαρο Λιβιεράτου (Πατησίων και Ηπείρου), την Λέσχη Αξιωματικών (Πλατεία Ρηγίλλης), τη στοά Νικολούδη και τον κινηματογράφο "ΑΤΤΙΚΟΝ".


Το Μέγαρο Βάττη στο παρελθόν και σήμερα

 
Λειτούργησε ως ξενοδοχείο με την επωνυμία "Διεθνές", ενώ σε κριτικές της εποχής βρίσκουμε την αναφορά "και ο πλέον παράξενος και απαιτητικός ταξιδιώτης, να δυσκολευτεί να εύρει και την παραμικρότερη έλλειψη σε αυτό. Θέρμανση τελειοτάτου συστήματος, φωτισμός ηλεκτρικός άπλετος, πράγματι υπηρεσία πρόθυμος και εν γένει οργάνωση καθ΄ όλα ευρωπαϊκή. Αναβατήρ και τηλέφωνα συμπληρώνουν μαζί με λουτήρας και άφθονο ύδωρ, το ωραιότατον τούτο οικοδομικό κόσμημα του Πειραιώς. Τμήμα του πελωρίου τούτου Μεγάρου καταλαμβάνουν πολυάριθμα εμπορικά γραφεία  ".


Γενικόν Πρακτορείον Τουρκικής Ατμοπλοΐας - Κάποιες από τις εταιρείες που στεγάζονταν στο Μέγαρο

Σημαντικές εμπορικές επιχειρήσεις πλαισίωναν το έτερο ήμισυ αυτού του κτηρίου. Ήδη από το 1924 συναντάμε διαφημίσεις της "Ατμοπλοϊκής εταιρείας Βασιλικών Βρεττανικών Ταχυδρομείων", ενώ το 1925 η Γερμανική εταιρεία "Χάμβουργ Σουνταμερικάνισε", είχε συνάψει σύμβαση με την Κυβέρνηση της Ουρουγουάης και πριμοδοτούσαν την εγκατάσταση Ελλήνων γεωργών και κτηνοτρόφων στην Ουρουγουάη

Χρειαζόμαστε 10.000 γεωργούς και κτηνοτρόφους για εγκατάσταση στην Ουρουγουάη (Δημοσίευση του 1925)
   
Έδρα το Μέγαρο Βάττη είχε και η γνωστή εταιρεία Canadian Pacific και πολλές άλλες.
Το Μέγαρο Βάττη φωταγωγημένο 
(Φωτογραφία από Ιστορικό Αρχείο Εθνικής Τραπέζης)

 Οι Μάχες του Δεκεμβρίου του 1944 στο Μέγαρο Βάττη:


Το Κεντρικό Λιμεναρχείο Πειραιά το 1944 στεγαζόταν τότε στο Μέγαρο Βάττη. Όπως όλα τα κυβερνητικά κτήρια και ειδικά εκείνα που ανήκαν σε ένστολες υπηρεσίες την εποχή εκείνη επανδρώθηκαν με ένοπλες φρουρές για την προστασία τους. Έτσι και στο Κ.Λ.Π. είχαν συγκεντρωθεί ένοπλοι Λιμενικοί, μεγάλο μέρος της Αστυνομικής Δύναμης του Πειραιά αποτελούμενο από 55 άντρες υπό την Διοίκηση του Αστυνόμου Παυλόπουλου και Άγγλοι Πεζοναύτες. Οι συγκρούσεις που ακολούθησαν με σκοπό την κατάληψή του ήταν σφοδρότατες. Συγκεκριμένα από τις 3 Δεκεμβρίου του 1944 ένοπλα τμήματα του Ε.Α.Μ-ΕΛΑΣ το πολιόρκησαν. Δύο ήταν τα κύρια σημεία που τα τμήματα του ΕΛΑΣ αδυνατούσαν να καταλάβουν στον Πειραιά. Το Μέγαρο Βάττη και η Σχολή Ναυτικών Δοκίμων που προστατεύονταν από τα κανόνια των Βρετανικών πολεμικών.

Επειδή η ιστορία του εμφυλίου έχει πολλά μελανά σημεία οφείλω να παραθέσω και την άποψη του ΕΑΜ όπως εκφράστηκε μέσα από επιστολή που έστειλε τις ημέρες εκείνες προς τους Πρεσβευτές των συμμάχων χωρών και τον Διεθνή Ερυθρό Σταυρό, σχετικά με τα επεισόδια που γίνονται παράλληλα σε πολλά σημεία της Αθήνας και του Πειραιά. Μεταξύ άλλων αναφέρει για το Μέγαρο Βάττη:

" Άγγλοι Στρατιώτες μετέφεραν την περασμένη Δευτέρα στο Μέγαρο Βάττη, όπου διαμένουν οι ίδιοι, εξοπλισμένους αξιωματικούς και χωροφύλακες με την πρόφαση να τους προστατέψουν. Χθές τους εξαπέλυσαν εναντίον του Λαού του Πειραιώς. Όταν ο Λαός τους εκυνήγησε οι Άγγλοι στρατιώτες τους πήραν υπό την προστασία τους, με τον προφανή σκοπό να τους εξαπολύσουν και πάλι εναντίον του Λαού". 

Λίγο πιο κάτω στην ίδια επιστολή βρίσκουμε

"Αγγλικά τανκς υποστηρίζουν τις επιχειρήσεις των δολοφόνων των ταγμάτων Ασφαλείας του Κουίσλιγκ Ράλλη, όπου αποφυλακίσθηκαν επίτηδες για τον σκοπό αυτό από το στρατόπεδο Γουδί. Στον Πειραιά αποβιβάζονται αραπάδες για να επιβάλουν στον περήφανο Ελληνικό Λαό με τη φωτιά και το σίδερο τη ματοβαμμένη κυβέρνηση του Παπανδρέου. Ζητούμε να επέμβετε αμέσως για να πάψει το πυρ των Βρεττανικών στρατευμάτων, να πάψουν οι Άγγλοι να προστατεύουν τις συμμορίες των δοσίλογων και να αποσυρθούν στους στρατώνες" .

Το γεγονός αυτό αναφέρεται μάλιστα και στα απομνημονεύματα του Ουίνστον Τσώρτσιλ με την ένδειξη "ηρωική άμυνα των αξιωματικών του Λιμενικού Σώματος στο Λιμεναρχείο Πειραιά" χωρίς να αναφέρει ότι εντός του κτηρίου υπήρχε τμήμα Αγγλικού Στρατού.

Δυστυχώς στις συγκρούσεις του εμφυλίου έχασαν πολλοί την ζωή τους μεταξύ αυτών και ο Ναύαρχος Παπαθεοδώρου. Μια εξήγηση που έδιναν οι Άγγλοι για την παρουσία τους στο κτήριο ήταν εκτός από την προστασία του Κεντρικού Λιμεναρχείου Πειραιά και η ταυτόχρονη ύπαρξη υποκαταστήματος της "Αγγλικής Ατμοπλοϊας Βασιλικού Ταχυδρομείου" στον 2ο όροφο του κτηρίου, που έδρευε εκεί από το 1924 όπως προαναφέραμε λίγο πιο πάνω.

Βασιλικά Ταχυδρομεία στο Μέγαρο Βάττη (Δημοσίευση του 1924)

Την εποχή εκείνη για την ιστορία και μόνο Αρχηγός του Λ.Σ. ήταν ο Υποναύαρχος Μιλτιάδης Χριστοφής. Είχε αναλάβει καθήκοντα αρχηγού λίγο πρίν τα Δεκεμβριανά στις 26 Οκτωβρίου του 1944.    

Το Μέγαρο Βάττη σε φωτογράφηση 
του Γρηγόρη Ξανθού το 1997

Για την ίδια μάχη η αναφορά της Αστυνομικής Διεύθυνσης Πειραιά αναφέρει:

"Την έπομένην 5-12-44 ή έν τω Μεγάρω Βάττη φρουρά εδέχθη καταιγιστικά πυρά όλμων, πυροβόλων και πολυβόλων εκ της περιοχής Μεγάρου Γιαννουλάτου και της Σχολής Παπαϊωάννου έκ τής Πλατείας Τερψιθέας. Ή φρουρά τοϋ Μεγάρου Βάττη μεταξύ τών όποίων και ή δύναμις ημών άπήντησεν εις τά πυρά βάλλουσα έκ τής ταράτσας τοϋ Μεγάρου και τών παραθύρων. 

Είς την ταράτσαν του Μεγάρου έπεσαν περί τά 26 βλήματα όλμων μέ αποτέλεσμα τον τραυματισμόν 3 ναυτών. Το στηθαίον του Μεγάρου κρημνίζεται άπο βολην βαρέος πυροβόλου. Μέχρι τής 11ης ώρας ή έπίθεσις τών έλασιτών κατά τοϋ Μεγάρου εξακολουθεί πεισματώδης.

Περί ώραν δμως 17ην περί τους πέντε χιλιάδες κομμουνισταί ένοπλοι έχοντες έμπροσθεν αυτών γυναικόπαιδα ήρχισαν νά κατέρχωνται προς τό Μέγαρον Βάττη έκ τής όδοΰ Μπουμπουλίνας.
Ουτοι συνεκρατήθησαν είς τήν όδόν Φίλωνος και περί ώραν 22αν ήρχισαν νά υποχωρούν. 


Περί ώραν 23ην ήρχισεν μεθοδική έκκαθάρισις τών κομμουνιστικών εστιών".   


Φωτογραφία από την ταράτσα του Μεγάρου Βάττη. Το ύψος του κτηρίου ήταν τέτοιο από όπου μπορούσαν οι "πολιορκημένοι" να ελέγχουν όλη την γύρω περιοχή.

Το Μέγαρο Βάττη μετά τον Εμφύλιο:

Ακριβώς με την λήξη του εμφυλίου πολέμου, εγκαταστάθηκε η Υπηρεσία Ανέλκησης Ναυαγίων. 

Ο Οργανισμός Ανέλκυσης Ναυαγίων στο Μέγαρο Βάττη εξέδιδε για πολλά χρόνια Διακηρύξεις διαγωνισμών για την ανέλκυση ναυαγίων που εμπόδιζαν την είσοδο - έξοδο πλοίων σε όλα τα λιμάνια της χώρας

 Τις δεκαετίες του '50 και '60 εδρεύει η εταιρεία του Ποταμιάνου (Ηπειρωτική Ατμοπλοϊα) που αργότερα θα γίνει μια από τις μεγαλύτερες εταιρείες στα πλοία αναψυχής (κρουαζιερόπλοια) και στην οποία έτυχε να εργαστώ την δεκαετία του '80. Στο ίδιο κτήριο υπήρχε και η Ναυτιλιακή εταιρεία του Χανδρή.




Ηπειρωτική Ατμοπλοία όταν ακόμα έδρευε στο Μέγαρο Βάττη
 
Το ακίνητο περιέρχεται το 1970 στην Εθνική Τράπεζα κατόπιν αγοράς.

Στις 25 Ιανουαρίου του 2000, γίνονται τα εγκαίνια του Ναυτιλιακού καταστήματος της Εθνικής Τραπέζης από τον τότε Πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Σημίτη. Την ανακαίνισή του ανέλαβε ο Αρχιτέκτονας Διονύσης Βλαχόπουλος.







Πηγές:
Βικιπαίδεια
Αρχηγείο Λιμενικού Σώματος (http://www.hcg.gr)
Βιβλίο "ΥΕΝ και Λιμενικό Σώμα, 90 χρόνια από την ίδρυση του (1919-2009)" του Σάββα Αθανασίου
Ημερήσιος Τύπος
Ιστορικό Χρονολόγιο Εθνικής Τραπέζης (φωτογραφίες)
Εφημερίδα "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ" της 3ης Αυγούστου 2000
 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

"Πειραϊκές ιστορίες του Μεσοπολέμου"