Το Αρχοντικό του Σταθμού Νέου Φαλήρου (Βλάγκαλη)



Το 1907 ο Αλέξανδρος Βλάγκαλης που διατελούσε τότε Γενικός Διευθυντής των Σιδηροδρόμων Αθηνών - Πειραιώς, κτίζει κοντά στον Σταθμό του Νέου Φαλήρου ένα Μέγαρο που δεσπόζει στην περιοχή με τον όγκο του. Ο Βλάγκαλης αν και γεννημένος στην Κωνσταντινούπολη (το 1873) μόλις ενός έτους καταφθάνει στον Πειραιά (το 1874) υπό την κηδεμονία του θείου του μηχανικού και επιχειρηματία Νικολάου Βλάγκαλη. Συνεπώς ο Αλέξανδρος Βλάγκαλης ζούσε στον Πειραιά πολύ πριν την επιλογή του Νέου Φαλήρου για την ανέγερση της οικίας του. Σπούδασε  Μηχανικός - Συγκοινωνιολόγος στην Ελβετία (στο Πανεπιστήμιο της Ζυρίχης). Αργότερα τον συναντούμε και Πρόεδρο των Διοικητικών Συμβουλίων ΣΕΚ και ΣΠΑΠ αλλά και της Ηλεκτρικής Εταιρείας Αθηνών - Πειραιώς, του Ερυθρού Σταυρού και άλλων Ιδρυμάτων.  

Προορισμός αυτού του Μεγάρου είναι η στέγαση της οικογενείας του Βλάγκαλη όσο αφορά τον πρώτο όροφο, ενώ στο ισόγειο λειτουργεί αίθουσα αναμονής των επιβατών του ηλεκτρικού σιδηροδρόμου, εκδοτήριο εισιτηρίων και το γραφείο του σταθμάρχη του Νέου Φαλήρου. Ήταν ένα από τα πρώτα σπίτια στην Ελλάδα που ηλεκτροδοτήθηκε αφού τόσο οι Σιδηρόδρομοι όσο και η Αθήνα χρωστούν την ηλεκτροδότησή τους στον καινοτόμο αυτό θιασώτη του ηλεκτρισμού.

Το αρχοντικό Αλεξάνδρου Βλάγκαλη δεσπόζει μέσα στον Σταθμό του Νέου Φαλήρου

Η εγκατάσταση αυτή λειτούργησε στον σταθμό του Νέου Φαλήρου μέχρι και το 1930 που οι γραμμές μετακινήθηκαν και το ισόγειο του αρχοντικού δεν μπορούσε να χρησιμοποιηθεί πλέον για εκδοτήρια εισιτηρίων και χώρος αναμονής των επιβατών.

Ωστόσο η οικογένεια Βάγκαλη περέμεινε σε αυτό χρησιμοποιώντας το εξ΄ ολοκλήρου ως κατοικία μέχρι και το 1940. Έκτοτε το κτήριο άλλαξε χρήσεις, ως κατάλυμα του Προσωπικού της Εταιρείας Ηλεκτρικών Σιδηροδρόμων και αργότερα ως Παιδικός Σταθμός ΕΗΣ, Προμηθευτικός Συνεταιρισμός ΕΗΣ, Ιατρεία ΕΗΣ.

Η οικογένεια μετά το 1940 μετακομίζει στην Αθήνα οριστικά όπου στις 23 Μαΐου 1955 ο Αλέξανδρος Βάγκαλης πεθαίνει αφήνοντας πίσω του ένα αξιοσημείωτο έργο, ενώ μεταξύ άλλων είχε προσφέρει τις υπηρεσίες του και στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ως Αξιωματικός. 

Αλέξανδρος Βλάγκαλης

Το αρχοντικό Βλάγκαλη παρέμεινε ακέραιο στην πάροδο του χρόνου, διεσώθει από βομβαρδισμούς, κατοχή και εμφύλιο και κατεδαφίστηκε επί επταετίας μαζί με μια σειρά άλλων ιστορικών κτηρίων σε Πειραιά και Νέο Φάληρο, προκειμένου να υλοποιηθεί το σχέδιο εκμοντερνισμού του Πειραιά που είχε εκπονηθεί.

Σπάνια φωτογραφία στην οποία φαίνεται το αρχοντικό Βλάγκαλη τα τελευταία χρόνια της παρουσίας του στο Νέο Φάληρο. Μπροστά του στημένο ένα παράπηγμα στο οποίο γίνονται εργασίες για διάνοιξη υπόγειας διάβασης προς το Στάδιο Καραϊσκάκη

Ο φόβος του ηλεκτρικού στον σιδηρόδρομο:

Όταν ο Βλάγκαλης ανέλαβε την ηλεκτροκίνηση του Σιδηροδρόμου οι περισσότεροι μέχρι εκείνη την στιγμή επιβάτες ήταν αντίθετοι με αυτή την ιδέα. Φοβόντουσαν ότι ο ηλεκτρισμός θα τους κάψει!!! Υπήρχε μάλιστα και η φήμη ότι η εταιρεία σιδηροδρόμων είχε συστήσει ειδικά συνεργεία που μάζευαν τα θύματα του ηλεκτρισμού από τον σιδηρόδρομο!!!
Η φήμη αυτή οδήγησε τον Αλέξανδρο Βλάγκαλη με την γυναίκα του Ραλλού Βλάγκαλη κάθε απόγευμα να δίνουν το παράδειγμα, κάνοντας συνεχώς οι ίδιοι τις διαδρομές Αθήνα - Πειραιά και αντίστροφα. Κάποτε όταν αποφασίστηκε να γίνει η μετατροπή του ρεύματος σε τριφασικό, κόσμος μαζεύτηκε με μαύρες σημαίες έξω από την οικία του Βλάγκαλη για να διαμαρτυρηθεί φωνάζοντας "Θα μας σκοτώσετε" !! 

Ο Παλαιός σταθμός του Νέου Φαλήρου σε φωτογραφία εφημερίδας. Τα τρένα στάθμευαν μπροστά από το Αρχοντικό του Βλάγκαλη. Αριστερά ο μαύρος όγκος που κυριαρχεί είναι ένα τρένο σταθμευμένο και δεξιά το Μέγαρο Βλάγκαλη. Στο βάθος το ξενοδοχείο του Μιχ. Ρούσσου

Ούτε ένας σταθμός με το όνομά του:

Για πολλά χρόνια η Ηλεκτρική Εταιρεία Αθηνών - Πειραιώς είχε καθιερώσει βραβείο στην μνήμη του Αλέξανδρου Βλάγκαλη για την συγγραφή μελετών με θέμα πάντα την ηλεκτρική ενέργεια. Θα πρέπει να τονίσουμε ότι ο Αλέξανδρος Βλάγκαλης θεωρείται ο πατέρας της ηλεκτροκίνησης των Σιδηροδρόμων Αθηνών - Πειραιώς αρχικά και του εξηλεκτρισμού όλης της Αττικής αργότερα. Αξιοσημείωτο το γεγονός πως κάποτε αποφασίστηκε ο Σταθμός Νέου Φαλήρου να λάβει το όνομα "Αλέξανδρος Βλάγκαλης". Πολλά για τον ίδιο και το έργο του μπορείτε να διαβάσετε εδώ.
Τέλος αξίζει να αναφερθεί πως το όραμα του Αλεξάνδρου Βλάγκαλη ήταν η δημιουργία ΜΕΤΡΟ στην Αθήνα και στον Πειραιά.

Πηγές:
Εφημερίδες ΣΚΡΙΠ, ΕΜΠΡΟΣ, ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ
Εφημερίδες ΣΦΑΙΡΑ, ΣΗΜΑΙΑ
Ημερολόγιο 2013 "Σωματείο Εργαζομένων ΗΣΑΠ"
Μαρτυρία Ιωάννη Λειβαδάρου, Συνταξιούχου ΕΗΣ

9 σχόλια:

νανα ιωαννιδου είπε...

Φιλτατο Πειραιοραμα
Απο το εν λογω κτιριο περνουσα με τα ποδια καθημερινα για Πειραια για Γαλλικα και φροντιστηριο . Περιτριγυριζοτανε τα χρονια 54 - 74 απο πλανοδιους φωτογραφους , παγωτατζηδες ,διαφορους μικροπωλητες , ειχε δε κι ενα κηπακο στην απλα του προς την θαλασσα . Θελω δε να σου πω οτι τα πρασινα λεωφορεια τα πρωτα του 54-56 τα λεγαμε τα λεωφορεια του Βλαγκαλη Πιθανον επειδη ηταν συγκοινωνιολογος να ειχε αυτος εισηγηθει να ερθουν .Ηταν τα πρωτα Γαλλικα πρασινα λεωφορεια και εγραφαν τη μαρκα < Chausson >.Πηγαιναν Αθηνα Πειραια αλλα και Περαμα. Μεταξυ μας οι μαθητες λεγαμε και δινω την ανω εξηγηση .Το θυμαμαι το κτιριο ως το τελος Προμηθευτικος συνεταιρισμος ΕΗΣ . Ηταν πολυ υποβλητικο.Στη δε σκια του τις Κυριακες εβλεπες οικογενειες που απλωναν ενα σεντονι , εκαναν το μπανιο τους στην παραλια κι ετρωγαν καταχαμα.Μια μερα ειδα ενα Θεωρατο καρπουζι να κοβει μια οικογενεια και ειπα απο μεσα μου < ποτε να μη φαω τοσο βαρος πως το κουβαλησαν!>Αλλες εποχες ......

Stefanos Milesis είπε...

Κυρία Νανά οι αναμνήσεις σας είναι όπως πάντα ανεκτίμητες

mahler76 είπε...

Δεν τον ήξερα καν. Αλήθεια ξέρουμε πότε κατεδαφίστηκε η οικία του;

νανα ιωαννιδου είπε...

φιλτατε mahler
Επι δημαρχιας Α. Σκυλιτση στην επταετια γκρεμιστηκε Ο Σκυλιτσης ηταν δημαρχος ολη την επταετια .Υποθετω στα μεσα να γκρεμισθηκε

mahler76 είπε...

Σε ευχαριστώ πολύ. Ναι γνωρίζω περί Σκυλίτση. Αλλά νόμιζα πως η καταστροφική μανία του είχε περιοριστεί στο γκρέμισμα του "Ρολογιού".

Ανώνυμος είπε...

ΚΑΤΑΡΑΜΕΝΕ ΣΚΥΛΙΤΣΗ Η ΨΥΧΗ ΑΝΑΠΑΥΣΗ ΠΟΤΕ ΝΑ ΜΗ ΒΡΕΙ

Unknown είπε...

Ο Σκυλιτσης αφου πρωτα ενσωματωσε τον Δημο Νεου Φαληρου,στην συνεχεια αρχησε την καταστροφη,του Πειραια,ορισμενοι συμπολιτες μας τον υμνουν,απο καθαρα ιδιοτελη κινητρα,αποψηλωσε την πολη απο οτι ομορφο ειχε,και ενω ειχαμε νερα να χωρευουν,και δελφιναριο,και ασπροντυμενους καθαριστες,η πολη δεν ειχε αποχετευση,ενω στο Ν,Φαληρο κατελειγαν ολα τα λειματα της Αθηνας,

despina είπε...

Οταν πεθανε ο Αλεξανδρος Βλακγαλης τα παιδια του χαρισαν αλλα και πουλησαν σε παρα πολυ χαμηλες τιμες τα περισσοτερα απο τα επιπλα του στο προσωπικο της εταιριας. Ο παππους μου που δουλευε εκει ειχε παρει αρκετα κομματια, καποια απο αυτα τα εχουμε ακομα στα σπιτια μας.

αναργυρος είπε...

Προφανως και ο σκυλιτσης εκανε μεγαλο εργο στην κατεδαφα.....Αλλα μετα απο αυτον δεν ειδα καμμια προτοβουλια απο ΚΑΝΕΝΑ.....να σωθει κανα κτηριακι....Και οτι εχει μεινει αν δεν το παρει κανενας λεφτας την ιδια τυχη θα εχει.....Κριμα να βλεπουμε το δεντρο και να χανουμε το δασος.

Δημοσίευση σχολίου

"Πειραϊκές ιστορίες του Μεσοπολέμου"