Θεόδωρος Αφεντούλης. Ο Φιλόσοφος του Πειραιά



Στην διασταύρωση Τζαννή και Αφεντούλη (πρώην Νοσοκομείου) υπάρχει σήμερα η προτομή του Θεόδωρου Αφεντούλη. Και λέμε σήμερα καθώς τα παλαιότερα χρόνια η προτομή του κοσμούσε την πλατεία έναντι του Δημοτικού θεάτρου, αυτή που ανεπίσημα καλείται Πλατεία Αγίου Κωνσταντίνου. Στην βάση της προτομής διαβάζει κάποιος:
«1824 – 1893/Τω ιατροφιλοσόφω/Θεοδώρω/Αφεντούλη/Ο Δήμος Πειραιώς/Εν έτει 1940/Επί δημαρχίας/Μιχ. Μανούσκου».

Την καλύτερη περιγραφή για τον Θεόδωρο Αφεντούλη μας άφησε κληρονομιά ο λογοτέχνης Στέφανος Δάφνης. Έχω μελετήσει πολλές βιογραφίες που ανθρώπου εκείνου που ονομάστηκε «Φιλόσοφος του Πειραιά» και η δική του σίγουρα είναι η καλύτερη.

Ο Αφεντούλης δίδαξε φαρμακολογία πενήντα ολόκληρα χρόνια, υπήρξε παράλληλα, ρήτορας, γιατρός, ποιητής, δημοσιογράφος, ευθυμογράφος, πραγματική διάνοια. Γεννήθηκε στην Ζαγορά το 1824 και επειδή ήταν βουνίσιος άνθρωπος, αλλά και των δασών και των ερημικών παραλιών, καθώς αυτά ήταν τα χαρακτηριστικά της ιδιαίτερης πατρίδας του, δεν μπορούσε να υποφέρει τον θόρυβο της Αθήνας διόλου! Επέλεξε λοιπόν τότε μια απόμερη συνοικία στον Πειραιά, όπου περνούσε ζωή φιλοσοφική.

Οι Πειραιώτες είτε τον αποκαλούσαν «Ο πολιούχος του Πειραιώς» είτε "Ο φιλόσοφος του Πειραιώς" κι αυτό γιατί είχε την όψη αγίου, καθώς διατηρούσε μια μακριά λευκή γενειάδα. Αλλά και η ίδια του η περιβολή είχε πάντα κάτι το ασκητικό, καθώς φορούσε μια ένα μακρύ ως τα πόδια παλτό, που θύμιζε ράσο και κρατούσε στα χέρια του μια χοντρή μαγκούρα. Τον λαιμό του τον τύλιγε συνήθως με ένα μάλλον γυναικείο σάλι και πάντα περπατούσε σαν σκεπτικός, σαν οραματιζόμενος…



Τα πρωινά δίδασκε στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, αλλά επειδή κατοικούσε στον Πειραιά, έπρεπε ακριβώς στις μια και πέντε αν έχει επιβιβαστεί στον σιδηρόδρομο. Διαφορετικά το επόμενο δρομολόγιο ήταν μετά από μια ώρα. Σκέφτηκε λοιπόν το εξής. Είχε παρακαλέσει έναν Πειραιώτη φοιτητή τον Βάλτα, όταν πλησιάζει η ώρα να του κάνει ναυτικό νεύμα από την θέση του. Μόλις λοιπόν ο Βάλτας τον ειδοποιούσε, ο Αφεντούλης σταματούσε ξαφνικά το μάθημα και έλεγε:

-         -  Και του Βάλτα επινεύοντος, διακόπτεται κύριοι η συνεδρία!

Έλεγε διαρκώς στον Βάλτα. Εμείς οι Πειραιώτες καταλαβαίνουμε από ναυτικά σήματα!

Ο Αφεντούλης ήταν θερμός φυσιολάτρης και δεν υπήρχε ακρογιάλι ή βουνό που να μην έχει επισκεφτεί. Όταν γινόταν πυρκαγιά δάσους ο Αφεντούλης έγραφε πύρινα άρθρα κατά των εμπρηστών και εναντίον παντός «αρμοδίου». Ήταν ίσως ο πρώτος στην Ελλάδα που μιλούσε διαρκώς μέσω των άρθρων του για την ανάγκη διάσωσης των ελληνικών δασών!

Άλλοτε πάλι κατέβαινε στην αγορά του Πειραιά όπου διάφοροι «μάγκες» πωλούσαν καρδερίνες, φλώρους και άλλα τέτοια πουλάκια μέσα σε κλουβιά αντί μιας δεκάρας το ένα. Ο Αφεντούλης πήγαινε λοιπόν χωρίς να νοιάζεται για την ασφάλειά του και άνοιγε τα κλουβιά για να ελευθερώσει τα πουλιά. Να αναφέρω πως ήταν πραγματικά επικίνδυνη ενέργεια να το κάνεις τότε αυτό, όταν όλοι αυτοί οι «μάγκες» της αγοράς κρατούσαν φαλτσέτες και σκότωναν για ψύλλου πήδημα. Επειδή όμως κι εκείνοι γνώριζαν πως είχαν μπροστά τους έναν άνθρωπο αγαθό φρόντιζαν να τον κρατούν σε απόσταση λιθοβολώντας τον. Μέχρι που η αστυνομία του απαγόρευσε να πλησιάσει ξανά την αγορά!

Ο Αφεντούλης γνώρισε πολλές πίκρες στην ζωή του, καθώς τα παιδιά του πέθαναν το ένα μετά το άλλο μέχρι που έχασε και τον πρωτότοκο γιο του τον Αλέξανδρο που και οι Πειραιώτες γείτονες ακόμη τον είχαν λατρέψει για τον χαρακτήρα του.

Νύχτες ολόκληρες ο Αφεντούλης βρισκόταν στην ταράτσα του σπιτιού του και κοιτώντας προς το νεκροταφείο που τότε ήταν στον Άγιο Διονύσιο ξημερωβραδιάζονταν εκεί πάνω κλαίγοντας. Μέχρι που ο θάνατος βρήκε και την γυναίκα του κι έτσι ο Αφεντούλης έμεινε τελείως μόνος στην ζωή.

Η Λεωφόρος Θεοδώρου Αφεντούλη, πρώην Νοσοκομείου. Στο βάθος το Ζάννειο Νοσοκομείο

Ως ιατρός ο Θεόδωρος Αφεντούλης διεύθυνε το Ζάννειο Νοσοκομείο για πολλά χρόνια και άφησε εποχή όχι μόνο για το έργο του αλλά για την φιλανθρωπία του.
"Ιάματα δεν είναι μόνο οι φαρμακευτικές ουσίες αλλά και τα ψυχικά μέσα όπως η μητρική αγκαλιά, το πάτριο έδαφος για εκείνους που πάσχουν από νοσταλγία, η ψυχαγωγία για τους θλιμμένους, η μουσική για τους μελαγχολούντες, η λάμψη των αστεριών του ουρανού, ο φλοίσβος της θάλασσας".

Ο Αφεντούλης ήταν ο πρώτος σύγχρονος ιατρός που διατύπωσε πως η ιατρική πρέπει ενίοτε να θεραπεύει, πρέπει όμως πάντοτε να ανακουφίζει.

Ο Αφεντούλης αναμίχθηκε και στις δημοτικές εκλογές του 1889, αλλά το κόμμα που υποστήριζε έχασε και την επόμενη ημέρα των εκλογών είδε έξω από την πόρτα του κρεμασμένους τενεκέδες κατά το έθιμο τότε, έθιμο που τον πίκρανε πολύ και όλο το καλοκαίρι εκείνο είχε φύγει από τον Πειραιά και έμενε στο Πήλιο.

Επίσης υπήρξε σπουδαίος ποιητής, μετέφραζε στίχους στα ελληνικά όπως τον Σίλερ. Όλη η φιλολογική του εργασία εκδόθηκε σε τρεις τόμους με τον τίτλο «Φιλολογικά Πάρεργα».

Την 8η Απριλίου 1893 ο Φιλόσοφος του Πειραιά πέθανε η ηλικία μόλις 69 ετών. Στον Πειραιά την ημέρα εκείνη μόνο μια κουβέντα ακουγόταν
-          - Πέθανε ο Αφεντούλης! Πέθανε ο Αφεντούλης!


Διαβάστε επίσης:


Ένας δήμαρχος με παντόφλες!






Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

"Πειραϊκές ιστορίες του Μεσοπολέμου"