Τα "εξ αμάξης" κάτω από τους Φοίνικες του Πειραιά



Του Στέφανου Μίλεση

Στα αρχαία χρόνια κατά τη διάρκεια των εορτών των Ελευσινίων Μυστηρίων, ο κόσμος ταξίδευε από την Αθήνα στην Ελευσίνα με άρματα. Κατά την διάρκεια εκείνου τα ταξιδιού και προκειμένου οι περιηγητές να σπάσουν την μονοτονία τους, είχαν τη συνήθεια πάνω στα άρματα όπου βρίσκονταν, να κοροϊδεύουν και να πειράζουν τους πεζούς με αστεία διόλου κομψά, αλλά μάλλον χονδρά και προσβλητικά. Αυτά τα αστεία που μόνο γέλιο δεν προκαλούσαν καθώς άγγιζαν τα όρια της προσβολής, έμειναν γνωστά ως "εξ αμάξης"

Και οι άτυχοι πεζοί όταν δέχονταν προσβολές εκείνη την περίοδο έδειχναν ανοχή σεβόμενοι την παράδοση που είχε δημιουργηθεί. Μετά το πέρας όμως των εορτών, όποιος αποπειράτο να σύρει "εξ αμάξης" αστεία, μπορούσε να το πληρώσει ακριβά, ακόμη και με την ζωή του.  

Στην σημερινή εποχή οι επιβαίνοντες στα σύγχρονα άρματα, τα αυτοκίνητα, εξαπολύουν βαριές προσβολές καθημερινώς προς τους ιθύνοντες της δημοτικής αρχής για το χάλι που επικρατεί κατά γενική ομολογία στους δρόμους του Πειραιά. Στους προηγούμενους γιατί αδειοδότησαν την καταστροφή του Πειραιά και στους σημερινούς γιατί την επιτρέπουν. Οι σημερινές "εξ αμάξης" προσβολές έχουν διάρκεια, καθώς δεν γίνονται για κάποια συγκεκριμένη χρονική περίοδο, όπως ήταν τότε τα "Ελευσίνια Μυστήρια", αλλά καθημερινά, καθώς τα "Μυστήρια" στον Πειραιά σήμερα είναι πολλά και διαρκή. 

Το πλέον παράδοξο είναι ότι οι στόχοι των "εξ αμάξης" προσβολών, οι δημοτικοί άρχοντες δηλαδή, ουδόλως θίγονται, αν και θεωρώ αδιανόητο να μη γνωρίζουν ή τουλάχιστον να μην έχουν πληροφορηθεί από φίλους ή γνωστούς τους, για το συμβαίνει κάθε μέρα στους δρόμους της πόλης ή για τα κοσμητικά επίθετα που εξαπολύονται καθημερινά προς κάθε κατεύθυνση. Και βέβαια οι ακινητοποιημένοι για ώρα οδηγοί, σύρουν τα "εξ αμάξης" υπό την σκιά φοινίκων που όπου κι αν κοιτάξεις έχουν ξεφυτρώσει σαν τα μανιτάρια. 

Διαβάσεις, πεζοδρόμια, νησίδες, τρίγωνα, τετράγωνα και κύκλοι έχουν από δύο ή περισσότερους φοίνικες. Έτσι ο Πειραιώτης του 21ου αιώνα θα καταγραφεί από τους ιστορικούς του μέλλοντος, ως ο τύπος που σέρνει τα "εξ αμάξης" στους άρχοντες που ο ίδιος ψήφισε, κάτω από τα φοινικόδενδρα. Φοίνικες παντού! 


Φοίνικες στην Καστέλλα

Φοίνικες στην Ακτή Μιαούλη
Φοίνικες πέριξ του αγάλματος του Ποσειδώνα
Φοίνικες στον Άγιο Νικόλαο
Το ρολόι στο Πασαλιμάνι με τρεις φοίνικες που μόλις φυτεύτηκαν γύρω του
Ο μοναχικός φοίνικας στον κόμβο της Φρεαττύδας
Φοίνικες έναντι της παγόδας του ΟΛΠ

Τα παλαιότερα χρόνια στον Πειραιά ειδικά από το 1862, εποχή που ο βοτανολόγος Θεόδωρος Ορφανίδης είχε εισαγάγει στην Ελλάδα το είδος εκείνο που καλείτο "ευκάλυπτος ο σφαιρικός", είχε επικρατήσει να φυτεύονται παντού ευκάλυπτοι. Ήταν ανθεκτικοί, αναπτύσσονταν εύκολα χωρίς ιδιαίτερη περιποίηση, προσέφεραν δροσιά και σκιά σε μεγάλη έκταση αφού το ύψος τους μπορούσε να φτάσει τα 80 μέτρα. Τότε μελέτες της Γεωργικής Σχολής είχαν δείξει πως οι ευκάλυπτοι ήταν τα κατάλληλα δένδρα για τις πόλεις, έδιωχναν τα κουνούπια και δικαίως έφεραν την δημώδη ονομασία ως "δένδρα υγείας". Δεν ήταν τυχαίο που τους φύτευαν εντός και έξω από νοσοκομεία παντού στην Ελλάδα. Απομεινάρια στον Πειραιά εκείνων των ευκαλύπτων συναντούμε σήμερα στην Πειραϊκή και σε κάποια άλλα σημεία που τυχαίως γλύτωσαν από το λεπίδι της εξέλιξης και της προόδου. 

Επί Δημάρχου Πειραιά Μιχάλη Μανούσκου κατά κάποιο τρόπο οι ευκάληπτοι έχασαν την αποκλειστικότητα και παράλληλα με αυτούς έμπαιναν πεύκα και νερατζιές. Τότε στην περίφημη "Εβδομάδα Πρασίνου", είχαν επιστρατευτεί όλες οι πολιτιστικές δυνάμεις του Πειραιά, προκειμένου η πόλη να μετατραπεί σε μια όαση πρασίνου. 




Σήμερα τόσο οι ευκάλυπτοι του Ορφανίδη όσο και τα πεύκα και οι νερατζιές του Μανούσκου παραμερίστηκαν και όλος ο Πειραιάς μετατράπηκε μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα, χάρη στους φοίνικες, σε πραγματική όαση. Διάβασα πως οι φοίνικες ευδοκιμούν σε παραποτάμια και παραλίμνιες περιοχές της σαβάνας, στη Σαχάρα και στη Μέση Ανατολή. Ίσως γεωγραφικά να μην ανήκουμε εκεί, αλλά οδικά σίγουρα η κατάσταση που επικρατεί θυμίζει την ταλαίπωρη Βηρυτό τη δεκαετία του '70. 

Σύννεφα χώματος όμοια με της στέπας, δρόμοι σαν βομβαρδισμένοι, τριτοκοσμικά φορτηγά γνωστής κατασκευαστικής να εκτελούν κινήσεις που κόβουν την ανάσα, τύποι με κράνη και πράσινα γιλεκάκια να υποκαθιστούν την τροχαία ρυθμίζοντας οι ίδιοι την κυκλοφορία με ύφος και συμπεριφορά που θυμίζει σχέση κατακτητού εισβολέα προς αιχμάλωτο όμηρο και πολλές άλλες όμορφες εικόνες που έχουμε την ευτυχία μόνο εμείς οι Πειραιώτες να απολαμβάνουμε καθημερινά, αντίθετα από τους υπόλοιπους κατοίκους του λεκανοπεδίου που είναι καταδικασμένοι να ζουν σε μια αδράνεια και ησυχία που καμία συγκίνηση δεν προσφέρει στην ζωή τους. 



Προσωπικά δεν θεωρώ κακό το γεγονός να κυριαρχούν φοίνικες στον Πειραιά. Άλλωστε φοίνικες και στο παρελθόν φυτεύτηκαν σε μεγάλους αριθμούς, παρόλο υπήρχαν και τότε αντιδράσεις για την ευρωπαϊκή της εικόνα. Σήμερα απολαμβάνουμε σε πολλά σημεία της πόλης, ακόμη και σε σημεία που ουδείς φαντάζεται, όπως η κρυφή Πλατεία Ισμήνης στην Καλλίπολη.


Οι φοίνικες της Πλατείας Ισμήνης στη Καλλίπολη

Οι δύο φοίνικες στο μέγαρο Μεταξά

  Το συγκεκριμένο δένδρο όμως παραπέμπει σε εκείνες τις περιοχές της Μέσης Ανατολής όπου αναγκαστικά κάποιος θέλοντας και μη, βλέποντας από τη μία την σημερινή κατάσταση στους δρόμους του Πειραιά, και από την άλλη τους εκατοντάδες Σύριους που καταφτάνουν με πλοία καθημερινά στην πόλη, δεν μπορώ παρά να κάνω τον μοιραίο συνειρμό πως γίναμε Βηρυτός!


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

"Πειραϊκές ιστορίες του Μεσοπολέμου"