του Στέφανου Μίλεση
Στις 7 Μαρτίου 1948 έγινε η επίσημη τελετή ενσωμάτωσης της Δωδεκανήσου.
Διοργανώθηκαν μεγάλες εκδηλώσεις στη Ρόδο και σε κάθε νησί της Δωδεκανήσου, εκδόθηκαν
πρωτοσέλιδα εφημερίδων και έγιναν μεγάλες στρατιωτικές παρελάσεις. Ωστόσο ένα
χρόνο νωρίτερα στις 10 Φεβρουαρίου του 1947 οι Δωδεκανήσιοι στον Πειραιά είχαν
ξεχυθεί σαν ορμητικός χείμαρρος στους δρόμους της πόλης, τελείως αυθόρμητα για
να πανηγυρίσουν τη συνθήκη με την οποία η Ιταλία εκχωρούσε στην Ελλάδα την
κυριαρχία των Δωδεκανήσων.
Μεγάλες εκδηλώσεις και πανηγυρισμοί σε δρόμους και
πλατείες του Πειραιά από τους Δωδεκανήσιους με την ανακοίνωση και μόνο της
υπογραφής που διενεργήθηκε στο Παρίσι μεταξύ των συμμαχικών δυνάμεων από τη μια
και της Ιταλίας από την άλλη. Οι Δωδεκανήσιοι Πειραιώς στο άκουσμα και μόνο της
είδησης, αμέσως συγκεντρώνονται στην Πλατεία Πηγάδας από όπου σχηματίζουν
πομπή. Η Πλατεία Πηγάδας προπολεμικά, αποτελούσε για τους Δωδεκανήσιους ένα
σημείο συγκέντρωσης, όπου σχημάτιζαν πομπή διαμαρτυρίας για την κατοχή της
γενέθλιας γης τους από τους Ιταλούς.
Κατέβαιναν κατά ομάδες από τη Νέα
Καλλίπολη, συγκεντρώνονταν στην πλατεία Πηγάδας και εν συνεχεία σχηματίζοντας
πομπή πεζοπορούσαν έως το σταθμού του «Ηλεκτρικού» με τον οποίο «ανέβαιναν»
στην Αθήνα. Εκεί ενώνονταν με άλλους Δωδεκανησίους για να εκδηλώσουν την
αντίθεσή τους ή να υψώσουν φωνή διαμαρτυρίας. Για να εκτιμήσει κάποιος την
πύρινη φλόγα που κατέτρωγε την Δωδεκανησιακή ψυχή και την προσμονή της ένωσης
με την μητέρα πατρίδα, θα πρέπει να ανατρέξει την περίοδο της κήρυξης του
Ελληνο-Ιταλικού πολέμου.
 |
| Ζήτω η Ελληνική Δωδεκάνησος |
Την ταραγμένη εκείνη περίοδο ήταν που φάνηκε το σθένος
των Δωδεκανησίων Πειραιά και η αποφασιστικότητα τους για την πολυπόθητη ένωση. Όχι
ότι δεν αγωνίζονταν και παλαιότερα, απλώς τότε ο αγώνας τους βρήκε έκφραση
καθώς οι διαφορές με τους Ιταλούς σύντομα θα λύνονταν στις χιονισμένες
βουνοκορφές της Αλβανίας. Ειδικά όταν από το 1931 και ύστερα η ιταλική κατοχή
των νησιών είχε καταστεί πραγματικά απάνθρωπη με το συστηματικό αφελληνισμό
τους και τη μετονομασίας τους σε «Ιταλικά νησιά του Αιγαίου». Ο καιρός είχε
περάσει με μεγάλο αριθμό Δωδεκανησίων να μεταναστεύουν και να εγκαθίστανται
στον Πειραιά. Τα σωματεία και οι ενώσεις των Δωδεκανησίων από κοντά τους
συνέδραμαν σε κάθε τους βήμα, στην άφιξη, στην εγκατάσταση, στην περίθαλψη.
Όταν τα γεγονότα με τους Ιταλούς θα λάβουν αργότερα τον δρόμο τους, και τα
σύννεφα του πολέμου θα φτάσουν πάνω από τη χώρα να σκιάσουν τον ολόλαμπρο
ελληνικό ήλιο, οι Δωδεκανήσιοι Πειραιώς θα ξεκινήσουν και πάλι τον δικό τους
αγώνα.
Κανόνιζαν συναντήσεις στις οποίες γίνονταν ομαδικές
δηλώσεις αποκήρυξης της ιταλικής υπηκοότητάς τους. Διότι εφόσον τα Δωδεκάνησα
ήταν υπό ιταλική κατοχή, οι Έλληνες Δωδεκανήσιοι όχι μόνο δεν μπορούσαν να
στρατευθούν στον Ελληνικό στρατό, αλλά κινδύνευαν να στρατολογηθούν από την
Ιταλία. Για αυτό και συγκεντρώνονταν σε διάφορα σημεία του Πειραιά, όπου
έκαιγαν τις ταυτότητες ή όποιο άλλο έγγραφο διέθεταν που είχε εκδοθεί από
ιταλική αρχή ενώ ταυτόχρονα αποκήρυσσαν την ιταλική υπηκοότητα. Πολλοί από
αυτούς δημοσίευαν και δημόσια την πράξη τους για να κάνουν γνωστό σε όλους ότι
κανένας Δωδεκανήσιος δεν θα πρέπει να έχει ιταλική υπηκοότητα.
«Γεννηθείς
εν Πειραιεί είχα την ατυχία να έχω εκ πατρός ιταλική υπηκοότητα. Κατόπιν
άνανδρου και βαρβάρου επιθέσεως φασιστικής Ιταλίας εναντίον πραγματικής
πατρίδος μου Ελλάδος, αποκηρύσσω μετά βδελυγμίας ιταλική υπηκοότητά μου. Μάνι
Δημήτριος»,
«Κύριε
Υπουργέ, Γεννηθείς εν Πειραιεί υπό γονέων Ελλήνων και αποκτήσας όλως επιπολαίως
εις ηλικία 18 ετών την ιταλική υπηκοότητα δεν ανέμενον παρά την ευκαιρίαν να
διαρρήξω και τον τυπικόν τούτον δεσμόν με την χώραν του εγκλήματος και της
ατιμίας. Ευπυθέστατος Ανδρέας Στέλλας». [1]
Οι
Δωδεκανήσιοι θα βρεθούν ιδιαιτέρως οργανωμένοι και πανέτοιμοι όταν οι
συναντήσεις τους θα κανονίζονται με μεθοδικότητα από το Κέντρο Δωδεκανησιακής
νεολαίας Ελλάδος, τα γραφεία της οποίας βρίσκονταν στον Πειραιά στη Λεωφόρο Βασιλέως Κωνσταντίνου 61 (σημερινή
Ηρώων Πολυτεχνείου). Η Δωδεκανησιακή νεολαία δεν ήταν μια ευκαταφρόνητη
οργάνωση τότε στον Πειραιά. Πολλά παιδιά ενώ ήταν γεννημένα στον Πειραιά
βρέθηκαν να έχουν ιταλική υπηκοότητα καθώς οι μεταναστεύοντες γονείς τους από
τα ιταλοκρατούμενα Δωδεκάνησα έφεραν την ιταλική υπηκοότητα την οποία
κληροδοτούσαν στα παιδιά τους.
 |
| 31 Οκτωβρίου 1940, διαδήλωση Δωδεκανησίων |
Η Δωδεκανησιακή νεολαία Πειραιώς βοηθούσε τους
Έλληνες που έφευγαν από τα νησιά τους καθώς δεν άντεχαν να βρίσκονται σε
ιταλικά χέρια. Επέλεγαν τον Πειραιά ως μόνιμη κατοικία τους, καθώς ήθελαν να
έχουν την αίσθηση της εγγύτητας μέσω της θάλασσας. Συγκεντρώνονταν σε πρόχειρα
οικήματα στον Άγιο Νείλο στα λεγόμενα «Καρπάθικα»
και γύρω από το Χατζηκυριάκειο ίδρυμα.
Ήδη ο
πρώτος Δωδεκανησιακός Σύλλογος στην Ελλάδα, ο «Σύλλογος Καρπαθίων» είχε επιλέξει ως έδρα του τον Πειραιά. Με τις
δράσεις του απηχούσε πλήρως τα συναισθήματα των αδελφών Καρπαθίων. Το 1922 είχε
αποστείλει πύρινη επιστολή διαμαρτυρίας στις κυβερνήσεις Αγγλίας, Γαλλίας και
ΗΠΑ με την οποία οι Καρπάθιοι διατράνωναν ότι «Ουδέποτε κατεκτήθημεν παρά των Ιταλών. Ουδέποτε θα ανεχθώμεν του
Ιταλούς».
Έδρα στον Πειραιά
διατηρούσε επίσης από το 1916 και η Σαμιακή παροικία δημιουργώντας τον «Πανορμίτη». Δραστηριοποιούνταν διαρκώς
με πορείες και ψηφίσματα κατά των Ιταλών, πολύ καιρό πριν εκδηλωθεί η ιταλική
επιθετικότητα. Αργότερα ο Μεταξάς τους κυνηγούσε και απαγόρευε τις
συγκεντρώσεις των Δωδεκανησίων, καθώς δεν ήθελε να δώσει οποιαδήποτε αφορμή για
πράξεις που θα φαίνονταν ως εχθρικές στους Ιταλούς. Ύστερα όμως από την κήρυξη
του πολέμου, οι απαγορεύσεις έπαψαν να ισχύουν πια. Και οι Δωδεκανήσιοι καθώς
βρήκαν πεδίο ελεύθερο να εκφραστούν, δεν έχαναν την ευκαιρία.
Σχημάτιζαν ομάδες
με κέντρο την Πλατεία Δεξαμενής (Πηγάδας) και τραγουδούσαν:
«Δώδεκα αψίδες θριάμβου έχουν στηθεί στα δώδεκα
λιμάνια
κι’ έχουνε χρυσοσφυριλατηθεί με μόχθους κι εθνική περιφάνεια
Για να
διαβεί η ποθητή μας λευτεριά κυανόλευκα ντυμένη
και να αγκαλιάσει και τα
Δώδεκα Νησιά δαφνοστεφανωμένη».
Και οι
κάτοικοι του Αγίου Βασιλείου και των άλλων συνοικιών τους έβλεπαν και
απορούσαν, δεν ήξεραν ότι αυτό που άκουγαν ήταν ο ύμνος της Δωδεκανήσου, ο
θούριος της απελευθέρωσης των ελληνικών αυτών νησιών. Οι Δωδεκανήσιοι ήταν οι
πρώτοι από όλους που ήθελαν να λύσουν τις διαφορές τους με τους
«Κοκορόφτερους». Δύο μέρες μετά την έναρξη πολέμου με διαταγή του Υπουργείου
Στρατιωτικών θα επιτραπεί στους Δωδεκανησίους να καταρτίσουν ιδιαίτερο σώμα
στις τάξεις του ελληνικού στρατού το «Σώμα των Δωδεκανησίων».
Ύστερα από τη
διαταγή αυτή κατατάσσονταν στο σώμα όλοι οι Δωδεκανήσιοι ανεξάρτητα από την
υπηκοότητα που κατείχαν. Τα γραφεία τους επί της Βασιλέως Κωνσταντίνου 61
γνώρισαν πραγματικές μέρες δόξας. Ψυχή του Σώματος Δωδεκανησίων Εθελοντών
υπήρξε στον Πειραιά ο Μάρκος Κλαδάκης που έδινε τον δικό του αγώνα μέσα από τις
τάξεις του συλλόγου Συμιακών «Πανορμίτης».
Την ίδια εποχή ένας Έλληνας μόνιμος κάτοικος στη Γερμανία και
διορισμένος εκφωνητής στο γερμανικό ραδιόφωνο έκανε εκπομπές στα ελληνικά με
τις οποίες διαφωνούσε με την Ένωση των νησιών των Δωδεκανήσων με τη μητέρα Ελλάδα.
Λεγόταν Ευάγγελος Κυριάκης και καθώς στον Πειραιά υπήρχαν οι γνωστοί βιομήχανοι
αδελφοί Κυριάκη, την επομένη κιόλας δημοσιεύθηκε σχετική ανακοίνωση με την
οποία οι αδελφοί βιομήχανοι διευκρίνιζαν ότι ουδεμία συγγένεια ή σχέση είχαν με
τον εκφωνητή. Ο τίτλος μάλιστα της σχετικής αγγελίας έφερε τον τίτλο
«Προδότης».
Κι αργότερα μέσα στα φριχτά χρόνια της σκλαβιάς μια φωτεινή
αναλαμπή στάλθηκε από τα Δωδεκάνησα στην υπόδουλη Ελλάδα, όταν στις 13
Σεπτεμβρίου του 1943 το Καστελόριζο ήταν το πρώτο κομμάτι γης που ελευθερώθηκε.
Το ελληνικό αντιτορπιλικό «Ναύαρχος Κουντουριώτης» εισέρχεται στο λιμάνι του
νησιού καθιστώντας το πρώτη
απελευθερωμένη γη σε ολόκληρη την υπόδουλη από τους Ναζί Ευρώπη. Το νησί κάηκε,
λεηλατήθηκε, βομβαρδίστηκε αλλά παρέμεινε ελεύθερη ευρωπαϊκή γη μέχρι την ήττα
της Γερμανίας και των συνεργατών της.
Να γιατί τόσο στις 10 Φεβρουαρίου του
1947, όσο και στις 7 Μαρτίου 1948, οι Δωδεκανήσιοι στον Πειραιά και σε όλη την
Ελλάδα, συγκλόνισαν με τις εκδηλώσεις τους κάθε ελληνική ψυχή. Ρόδος, Κάλυμνος,
Αστυπάλαια, Λειψοί, Νίσυρος, Πάτμος, Σύμη, Κως, Λέρος, Κάρπαθος, Κάσος,
Καστελόριζο, Χάλκη και Τήλος, και τα άλλα διαμαντόπετρα του ελληνικού
αρχιπελάγους μας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου