Εκπαιδευτήριο Ευγενίας Μπάρδη (1898-1956)

Το κτήριο της λεωφόρου Γρ. Λαμπράκη 107 όπως είναι σήμερα

του Στέφανου Μίλεση

 

Η Ευγενία Μπάρδη υπήρξε διευθύντρια και ιδιοκτήτρια του ομώνυμου Παρθεναγωγείου, που με έτος ίδρυσης το 1898, κατέστη ένα από τα σημαντικότερα σχολεία του Πειραιά. Στο κτήριο επί της Βασιλίσσης Σοφίας 107 (πρώην Ελ. Βενιζέλου και ακόμα παλαιότερα Λ. Μουνιχίας), που από το 1927 στεγαζόταν το σχολείο, δέσποζε η πινακίδα «Παρθεναγωγείον Μπάρδη, έτος ιδρύσεως 1898». Αυτή έπαψε να υφίσταται από το καλοκαίρι του 1956 για λόγους που θα εξηγήσουμε παρακάτω.

Όμως πριν από το 1927 το Παρθεναγωγείο Μπάρδη είχε στεγαστεί και σε άλλες διευθύνσεις. Αρχικά στεγάστηκε στο Κτήριο Κωνσταντίνου, στη συμβολή των λεωφόρων Βασιλίσσης Σοφίας και Γεωργίου Α’. Αργότερα μεταφέρθηκε στην οικία Καμπανάου, στη συμβολή των οδών Ανδρούτσου και Λεωφ. Βασ. Γεωργίου Α’, ενώ από το 1927 -όπως προαναφέραμε- μεταφέρθηκε στο κτήριο Ν. Πιπινέλη επί της Λεωφόρου Βασιλίσσης Σοφίας 107, νυν Γρηγορίου Λαμπράκη.

Σε αυτή την διεύθυνση παρέμεινε τα περισσότερα χρόνια και σε αυτήν καθιερώθηκε στις μνήμες των παλαιών Πειραιωτών. Κοντά στα εκπαιδευτήρια Μπάρδη κατοικούσε και ο Γιάννης Τσαρούχης και ήταν μάλιστα από τους πρώτους άρρενες μαθητές της κατά τη χρονιά που το Παρθεναγωγείο μετατράπηκε σε Εκπαιδευτήριο, δεχόμενο και αγόρια. Την ίδια εποχή στο σχολείο ο Γιάννης Τσαρούχης είχε συμμαθητές τον Νίκο Καββαδία και τον πατέρα Γεώργιο Πυρουνάκη. Ως εκπαιδευτήριο παρείχε ολοκληρωμένο σύστημα παιδείας με νηπιαγωγείο, δημοτικό, γυμνάσιο, ξένες γλώσσες και μουσική. 

Αιτία για το κλείσιμο του σχολείου στάθηκε ένα θλιβερό γεγονός που προκάλεσε στην ιδιοκτήτρια μεγάλη ψυχική αναστάτωση και δοκιμασία, εξαιτίας της οποίας σχεδόν τυφλώθηκε!

Από το 1953 δέχθηκε την επίθεση ενός δασκάλου του σχολείου της, που υπέσκαπτε το έργο της και παρότρυνε και άλλους δασκάλους να στραφούν εναντίον της. Αφορμή η ηλικία της, που κατά τον υποκινητή ήταν πλέον μεγάλη και συνεπώς ακατάλληλη. Ο υποκινητής με την βοήθεια μερικών ακόμα δασκάλων ζήτησαν την παραίτησή της. Εκείνη αρνήθηκε και τότε ακολούθησε ομαδική παραίτηση. Όσοι αποχώρησαν άρχισαν να διαδίδουν τα μύρια όσα για το σχολείο και παρότρυναν γονείς και μαθητές να εγγραφούν σε άλλα σχολεία του Πειραιά.

Αυτό το χτύπημα συγκλόνισε όχι μόνο τη φήμη αλλά και το ηθικό της Μπάρδη, που σε συνδυασμό με την οικονομική της κατάσταση, την οδήγησαν σε μεγάλη στενοχώρια εξαιτίας της οποίας έχασε σχεδόν την όρασή της. Στο πλευρό της στάθηκε μόνο ο παλαιός μαθητής του σχολείου, ο πρωτοπρεσβύτερος Γεώργιος Πυρουνάκης, που από τον Σεπτέμβριο του 1954 ανέλαβε την παιδαγωγική του διεύθυνση.  Παρά του ότι αγωνίστηκε να διατηρήσει σε λειτουργία το σχολείο, που ήταν ο αγώνας της ζωής της, κόβοντας ακόμα και το καθημερινό της φαγητό, δεν τα κατάφερε.

Εκπαιδευτήριον Ε. Μπάρδη, με τον πατέρα Γεώργιο Πυρουνάκη στην παιδαγωγική διεύθυνση.

Με μεγάλη αγωνία τόσο η ίδια όσο και ο Πυρουνάκης, κράτησαν το σχολείο μέχρι το τέλος της σχολικής χρονιάς του 1956, ώστε να μπορέσουν να λάβουν τα πτυχία  και τα ενδεικτικά οι μαθητές εκείνης της χρονιάς. Οι μήνες από τον Απρίλιο έως τον Ιούνιο του 1956 αποτέλεσαν την τελευταία πράξη της ζωής του σχολείου της. Το εκπαιδευτήριο έκλεισε και η ιδιοκτήτρια βρέθηκε στον δρόμο. Η μικρή σχετικώς περιουσία της πουλήθηκε για να εξοφληθούν οι οφειλές της. Μια ομάδα παλαιών μαθητριών φρόντισαν για την εισαγωγή της στο γηροκομείο Ψυχικού. Εκεί στο γηροκομείο ξεχασμένη από τους περισσότερους, μόνη και πάμπτωχη άφησε την τελευταία της πνοή το 1959.

Εφημ. «Η Φωνή του Πειραιώς», φ. 10 Ιουλίου 1956 (άρθρο Σαρ. Σαραντάκος)

Εφημ. «Ελευθερία», φ. 12 Σεπτεμβρίου 1954, σελ. 2

Εφημ. "Χρονογράφος", φ. 26 Ιουνίου 1955, σελ. 2.