Όταν ο Χόβαρτ απειλούσε απόβαση στην Φρεαττύδα

 


Του Στέφανου Μίλεση

Ο Θεόδωρος Βελλιανίτης ήταν δημοσιογράφος που γεννήθηκε στον Πειραιά το 1863. Μας άφησε πολλές περιγραφές του Πειραιά της εποχής εκείνης. Φρόντιζε να περιγράφει όχι μόνο ότι έβλεπε αλλά και ότι είχε ακούσει να συμβαίνει και μια γενιά πριν από αυτόν.  Στην συγκεκριμένη διήγηση εξαιτίας κάποιων γεγονότων που συμβαίνουν καταλαβαίνουμε ότι γίνεται γύρω στα 1878.  Ξεκινάμε να μάθουμε για την Φρεαττύδα και καταλήγουμε στον Ρωσοτουρκικό πόλεμο, στην επανάσταση της Θεσσαλίας, στους εθελοντές του Α΄ γυμνασίου πειραιά. Μια ιστορία παράξενη που φτάνει μέχρι τις μέρες μας με επερώτηση από τον Βουλευτή της Ν.Δ. Σούρλα και καταλήγει στην πλακόστρωση πεζοδρομίων της Αθήνας. Παράξενη και παλιά που προκαλεί τεράστιο ενδιαφέρον.

Η Διήγηση ξεκινά όταν ο ίδιος ο Βελλιανίτης μαθητής στον Πειραιά, περιγράφει μια στιγμή που του έμεινε για πάντα στην μνήμη του. Κάποια στιγμή το γυμνάσιο Πειραιά (εννοεί το Α΄ γυμνάσιο) τους μετέφερε στην Φρεαττύδα προκειμένου να σκάψουν οχυρωματικά έργα ώστε να αποτρέψουν επίθεση του Χόβαρτ. Πρόκειται για Βρετανό αξιωματικό που έναντι αμοιβής προσέφερε υπηρεσίες στον Σουλτάνο. Του οργάνωσε τον στόλο με αποτέλεσμα να λάβει τον τίτλο του πασά. Έκτοτε ονομάστηκε Χόβαρτ-Πασάς. Την εποχή εκείνη βρίσκονταν σε εξέλιξη ο Ρωσσοτουρικός πόλεμοςτου 1877-78 (ένας από τους 15 συνολικά πολέμους που έκανε η Ρωσία με την Τουρκία). 

Μην ξεχνάμε ότι οι τύχες της Ελλάδας είχαν στηριχθεί στην Ρωσία κατά του εχθρού του γένους. Έτσι τότε η Ελλάδα προκειμένου να εκμεταλλευτεί τον πόλεμο Ρωσίας Τουρκίας έστειλε εθελοντές στην Θεσσαλία (που τότε ήταν Τουρκική) προκειμένου να βοηθήσουν τους επαναστάτες Θεσσαλούς κατά των Τούρκων. Η Ρωσία ξαφνικά όμως υπέγραψε ανακωχή με την Τουρκία και η Ελλάδα βρέθηκε μόνη και εκτεθειμένη. 

Ο Χόβαρτ-Πασάς απειλούσε λοιπόν θεούς και δαίμονες ότι θα φτάσει με τον στόλο του στον Πειραιά. Και οι Πειραιώτες φυσικά προετοιμάζονταν φτιάχνοντας οχυρωματικά έργα σε όλο το μήκος των πειραϊκών ακτών μεταξύ άλλων και στην Φρεαττύδα. Χιλιάδες νησιώτες από την Χίο, την Ύδρα, τις Σπέτσες, τον Πόρο και άλλα νησιά που είχαν τις οικογένειές τους ή άλλους συγγενείς στον Πειραιά, κατέφθαναν να βοηθήσουν την οχύρωση του Πειραιά και ανέβαιναν στον Άγιο Ηλία (όπως τον έλεγαν τότε) να δουν αν έρχεται ο στόλος του Χόβαρτ.

"Αφήστε τα βιβλία σας και πιάστε τ΄ άρματά σας. Ανατριχίλλα μας κατέλαβεν όλους εις την ενθουσιώδη ταύτην κραυγήν. Εις μερικών τα μάτια έλαμπον δάκρυα. Ζήτω η πατρίς εκραυγάσαμεν. Αυτοστιγμεί τα βιβλία μας εκουρελιάσαμεν και από τας αποθήκας του γυμνασίου (εννοεί το Α΄ γυμνάσιο) ελάβομεν τα όπλα μας (εννοεί εργαλεία σκαψίματος). Μετ΄ ολίγον μας επήραν υπό την οδηγίαν ενός λοχίου και των καθηγητών μας. Εκεί δε επί της αποτόμου ακτής, κρατούντες σκαπάνας, πτύα και κοφίνους, μετεβλήθημεν εις εργάτας και κατεσκευάσαμεν το πρόχωμα, εφ΄ ού έμελλον να στηθώσι τα πυροβόλα, άτινα θα απέκρουον τον στόλον του Χόβαρτ. Ενθυμούμαι ότι ειργάσθην πυρετωδώς. Μετέφερον χώμα ή έσκπτον δι όλης της ημέρας. Προς την εσπέραν δεν ηδυνάμην να σύρω πλέον τας πόδας μου, ούτε να κινηθώ. Υπό την οδηγίαν του νυν διευθυντού του νομισματικού μουσείου κ. Σβορώνου, με μετέφερον ημιθανή εις τον οίκον μου". 


Εθελοντές από το Α΄ Γυμνάσιο Πειραιά (μετέπειτα Ιωνίδειος) στην Θεσσαλία:

"Από του οχυρώματος του Κοραή (για κάθε οχύρωμα κατά την συνήθεια της εποχής έδιναν και ένα όνομα), έφυγον ολίγιστοι συμμαθηταί μας και μετέβησαν επαναστάται εις τα βουνά της Θεσσαλίας. Τους ενθυμούμαι με τα αγένεια ακόμα πρόσωπά των, μελαγχολικά, συγκινημένα με διακεκομμένην φωνήν και με αναβλύζοντα δάκρυα. Έφερον τας κάππας των εις τον ώμο και τον επαναστατικόν σκούφον με το ελληνικόν εθνόσημον εις την κεφαλήν. Με πόσους απ΄ αυτούς αντηλλάξαμεν τον τελευταίον ασπασμόν. Πόσοι άφηκαν τα κόκκαλά των εκεί και εκοιμήθηκαν τον ύπνον των ηρώων, χωρίς ουδείς να τους αναφέρη πλέον. Ελησμονήθησαν οι ενθουσιώδεις ιερολοχίται".



Περιγραφή για έναν από τους μαθητές του Γυμνασίου Πειραιά, τον Αδαμάντιο Κυριακόπουλο που έπεσε μαχόμενος ως εθελοντής στην επανάσταση της Μακρυνίτσας. Άγνωστος ήρωας όπως και πολλοί άλλοι πειραιώτες που έπεσαν μαχόμενοι σε αγώνες υπέρ της ελευθερίας


Η Δολοφονία του Καρόλου Όγλ από τον Χόβαρτ, η Φρεαττύδα, ο Βουλευτής της Ν.Δ. Σούρλας και οι πλάκες πεζοδρομίων:

Στο μεταξύ όπως ο Χόβαρτ ο άγγλος ήταν φιλότουρκος, ένας άλλος άγγλος δημοσιογράφος ο Κάρολος Όγλ ήταν με το μέρος των ελλήνων επαναστατών της Θεσσαλίας. Όταν ο Χόβαρτ ανέλαβε να καταπνίξει την επανάσταση στην Μακρυνίτσα οι δύο άγγλοι βρέθηκαν αντιμέτωποι με αποτέλεσμα λίγο αργότερα ο Όγλ να βρεθεί δολοφονημένος. Το πτώμα του έφτασε (αν και ακέφαλο επειδή του έκοψαν το κεφάλι για μην αναγνωριστεί κατά τις συνήθειες της εποχής) με αγγλικό ατμόπλοιο στην Φρεαττύδα και στην συνέχεια μεταφέρθηκε στην Αθήνα. Εκεί το ελληνικό κράτος τον κήδευσε με τιμές ήρωα (29 Μαρτίου 1878) σε μεγαλοπρεπή τελετή που έγινε στην καθολική εκκλησία του Αγίου Διονυσίου παρουσία του Πρωθυπουργού Αλέξανδρου Κουμουνδούρου (αυτός που είχε την έπαυλη στο Μικρολίμανο). Τάφηκε στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών Δημοσία Δαπάνη. 

Ο φιλέλληνας που το μνημείο του έγινε πλάκες για πλατεία:

Τα χρόνια πέρασαν και ο τάφος με την επιτύμβια αφιερωματική στήλη εξαφανίστηκαν. Το 1983 ο Βουλευτής Μαγνησίας της Ν.Δ. Γιώργος Σούρλας ζήτησε πληροφορίες για τον τάφο του Όγλ αλλά δεν έλαβε απάντηση ούτε από τον τότε αρμόδιο υπουργό ούτε από τον Δήμο Αθηναίων. Από την Διοίκηση του Α΄ νεκροταφείου αθηνών όμως έμαθε αργότερα πως όσοι τάφοι  θεωρήθηκαν άγνωστοι και ήταν στα "αζήτητα" κατεστράφηκαν προκειμένου τα μάρμαρά τους να διατεθούν για πλακοστρώσεις πεζοδρομίων και πλατειών.   

Στον Βόλο υπάρχει η οδός Όγλ προς μνήμη του φιλέλληνα άγγλου. Η Φωτογραφία είναι της Δήμητρας Φώτου προς την ιστοσελίδα sitalkisking.blogspot.com

Κλείσιμο περιγραφής με λίγο από Πασαλιμάνι:

"Δεν γνωρίζω ποιός είναι ο τελειότερος μάγειρος του κόσμου, αλλά βεβαίως ποτέ δεν υπήρξαν τα εδέσματά του ευγεστότερα από το ψημένο λαυράκι, όπερ συνελάβομεν ημείς και εμπεπασμένον με ρίγανιν παρεσκεύασεν ο ίδιος ψαράς, ο ξανθοπώγων του Πασαλιμανίου Ποσειδών, ο γέρων Λάζαρος".



ΠΗΓΕΣ:
ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΒΕΛΛΙΑΝΙΤΗ
ΝΕΩΤΕΡΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ
http://sitalkisking.blogspot.com/2011/10/blog-post_19.html

3 σχόλια:

Pireas Piraeus είπε...

για αλλη μια φορα ποσταρετε ενα θεμα που δεν το περιμενει κανεις!!και παλι μπραβο !!! πρεπει να ετοιμασετε βιβλιο

Evie είπε...

Έρχομαι με ευχές για το Αγιο Πάσχα, Καλή Ανάσταση!!!

Ανώνυμος είπε...

!!!
Ταχέως εξελισσόμενος ιός Πειραιίτιδος. Δεν θεραπεύεται.
Δημοσθένης Μπούκης του Γιάννη

Δημοσίευση σχολίου

"Πειραϊκές ιστορίες του Μεσοπολέμου"