Γκούρκας και Ινδοί στην Μάχη της Καστέλλας

Αφίσα του ΕΑΜ κατά των Ινδών που είχαν επανδρώσει μέρος του Βρετανικού Στρατού

Γράφει ο Στέφανος Μίλεσης

Η 5η Ινδική Ταξιαρχία φτάνει στον Πειραιά στις 9 Δεκεμβρίου του 1944. Οι διαταγές που έχει είναι ότι θα καθαρίσει από τους κομμουνιστές μια χερσόνησο του Πειραιά που ονομάζεται Καλλίπολη. Με την άφιξή της αρχίζει τις εκκαθαρίσεις σε όλη την περιοχή της Πειραϊκής Χερσονήσου με κατεύθυνση προς την Καστέλλα και την οδό Πειραιώς. Στην αναφορά της Ινδικής Ταξιαρχίας που συντάσσεται για τον σκοπό αυτό διαβάζουμε:

 "Στην χερσόνησο του Πειραιά κυριαρχεί βόρεια ο λόφος της Καστέλλας, που υψώνεται απότομα στα 300 πόδια (93 μέτρα για την ακρίβεια). Ανάμεσα σε αυτόν τον λόφο και την θάλασσα υπάρχουν κατοικίες και ασφαλτοστρωμένος δρόμος που εκτείνεται προς τα νότια.  Δύο μέρες αργότερα η Ινδική Ταξιαρχία συμπληρώνεται από τάγματα Βαλούχι και Γκούργκας. Από τις 10 Δεκεμβρίου η 5η Ινδική Ταξιαρχία μπαίνει σε δράση για την εκκαθάριση του Πειραιά και κυρίως του Λιμένα. Αυτοί που συναντούν όμως τεράστιο πρόβλημα είναι οι Γκούρκγας στον Λόφο της Καστέλλας. Αριστεροί αντάρτες τους πολεμούν με σφοδρότητα, οχυρωμένοι πίσω από τεραστίου διαμέτρου σκυροδέματος τσιμεντένια πυροβολεία που είχαν κατασκευάσει η Γερμανοί και που τώρα βρίσκονταν στα χέρια των ανταρτών. 

Οι Βρετανοί Αξιωματικοί διατάζουν τους Γκούρκας (Gurkhas) σε καμιά περίπτωση να μην χρησιμοποιήσουν τα νεπαλέζικα μαχαίρια (kukris) φοβούμενοι τους πολίτες μην στραφούν εναντίον τους και υποστηρίξουν τους κομμουνιστές. Όμως αυτοί με την κάλυψη του σκοταδιού κατά την διάρκεια της νύχτας τα χρησιμοποιούν ανεπιφύλακτα έχοντας οι ίδιοι υποστεί λίγες απώλειες. 
Με  την βοήθεια τεθωρακισμένων και αεροπορικής κάλυψης (με την χρήση ρουκετών), μετέτρεψαν τους υπερασπιστές του λόφου σε απελπισμένους ανθρώπους οι οποίοι έβλεπαν ότι είχαν απέναντί τους ένα στρατό με πλήθος πυρομαχικών και εφοδίων. Μέχρι το τέλος του μήνα τόσο ο λόφος της Καστέλλας, όσο και το λιμάνι του Πειραιά με τις δεξαμενές είχαν καθαριστεί. Αποτέλεσμα των επιχειρήσεων αυτών ήταν 1000 κρατούμενοι κομμουνιστές και 166 νεκροί όλων των βαθμών από την πλευρά της Ινδικής Ταξιαρχίας".   

Η Μπάλα φωτιάς ήταν το διακριτικό της 5ης Ινδικής Ταξιαρχίας που έδρασε στην Καστέλλα
Ινδικά στρατεύματα στην Ακρόπολη
 Όσον αφορά τους Νεπαλέζους  στρατιώτες Γκούρκας, ήταν γνωστοί για τρεις λόγους. Ο πρώτος για την αγριότητά τους, ο δεύτερος για την πολεμική τους ιδεολογία όπως "Αν ένας άνθρωπος λέει ότι δεν φοβάται να πεθάνει, αυτός είτε λέει ψέματα, είτε είναι Γκούρκα" ή "Καλύτερα να πεθάνω παρά να είμαι ένας δειλός" και ο τρίτος λόγος ήταν το μαχαίρι kukri που έφεραν πάντα ως εξοπλισμό στην μέση τους. Μάλιστα σε παλαιότερες εποχές υπήρχε η φήμη ότι ότι όταν το Kukri έβγαινε από την θήκη έπρεπε να "γευτεί" αίμα γιαυτό όταν αυτό δεν γίνονταν, ο ιδιοκτήτης του έκοβε ελαφρά το δάχτυλό του ώστε το μαχαίρι να "ματώσει".
Κατά τις επιθέσεις τους (μεταξύ αυτών και στον λόφο της Καστέλλας) φώναζαν "Jaya Mahakali"  (Δόξα στην μεγάλη Kali). 
Το Μαχαίρι Κukri που έφερναν πάντα στην μέση τους οι Νεπαλέζοι Στρατιώτες 


Η Διεύθυνση ιστορίας Στρατού για τα γεγονότα αυτά σε έκδοση του 1964 αναφέρει:
"...άποβιβασθη άκωλύτως τό άναμενόμενον ύπόλοιπον της Ινδικής Ταξιαρχίας, της όποίας ή Διοίκησις και τά ετερα δύο τάγματά της GURKHAS καΐ BALUCHIS αφίχθησαν τήν 0400 της 11ης Δεκεμ­βρίου. Κατόπιν τούτου κατά την διάρκειαν της ημέρας ταύτης τό Στρατηγείον BLOCK—FORCE διεπεραιώθη εκ Νέου Φαλήρου εις την Πειραϊκήν Χερσόνησον, έγκαταστα6έν ε!ς την Σχολήν Ναυτικών Δοκίμων, όπου έγκατεστάθη καΐ ή Διοίκησις της 5ης Ινδικής Ταξιαρχίας.



Στις 12/12 εκκαθαρίζουν εστίες σε όλη την Πειραϊκή χερσόνησο:
Τήν έπομένην 12ην Δεκεμβρίου τά ινδικά τάγματα GURKHAS και BALUCHIS, άναλαβόντα δρασιν, ήρξσντο τής έκκαθαρίσεως καΐ έξουδετερώσεως των άποκοπεισών έστιών αντιστάσεως των έλασιτών είς τό κάτω τμήμα της Πειραϊκής Χερσονήσου.
Ή έπιχείρησις εκκαθαρίσεως τής Πειραϊκής Χερσονήσου συνεχίσθη κατά την 13ην Δεκεμβρίου υπό των Ινδικών Ταγμάτων GURKΗAS και BALU­CHIS και κατά τήν έπέλευσιν τής σκότους ολόκληρος ό δυτικώς τής όδοΰ Χαριλάου Τρικούπη μέχρι τής γραμμής άποκλεισμοϋ τοΰ Τάγματος ESSEX χώρος είχεν έκκαθαρισθή. Κατά τήν 11 ην Δεκεμβρίου υπό τών 'Ινδικών ταγμάτων περιοχής, έγκατασταθέν έπι τής γραμ­μής τής διηκούσης διά τών όδών Μαυροκορδάτου και Σκουλούδη.

Στις 14/12 χρησιμοποιούν άρματα μάχης για την κατάληψη του λόφου αλλά η προώθηση δεν πραγματοποιήθηκε με τον προβλεπόμενο ρυθμό:

Τήν αύτήν πρωίαν (14-12-44) τό Ίνδικόν Τάγμα GURKHAS απεσύρθη τών εκκαθαριστικών ένεργειών προκειμένου νά προπαρασκευαστή διά τήν έπί­θεσιν τής τελευταίας φάσεως πρός κατάληψιν τοΰ λόφου Καστέλλας ενώ τά Τάγματα ESSEX και BALUCHIS υποστηριζόμενα υπό άρμάτων μάχης συνέχιζον τό έργον τής έξουδετερώσεως τών έστιών αντιστάσεως τών έλασιτών. Μολονότι τά άρματα μετέσχον ενεργώς είς τον αγώνα, ή προώθησις τών ταγμάτων δεν έπραγματοποιήθη μέ τον προβλεπόμενον ρυθμόν

Στις 15/12 δοκιμάζουν κανονιοβολισμό λόφου Καστέλλας από πλοία και από τακτικό πυροβολικό με αποτελέσματα περιορισμένης κλίμακας:

Τήν ιδίαν ήμέραν (15-12-44) άφικνοϋντο τά πυροβόλα τού Ιου Συντάγματος Πυροβολικού τής 4ης Ινδικής Μεραρχίας ατινα ταχθέντα έπι τής νησίδος Ψυτάλλεια, προ τής είσόδου του λιμένος Πειραιώς, έπελαμβάνοντο τής προσβολής τών είς τον λόφον Καστέλλας οχυρωμένων θέσεων τών έλασιτών, οΐτινες την προηγουμένην είχον έπίσης υποστή έπί δίωρον σφοδρόν βομβαρδισμόν υπό τών πυροβόλων τών Ελληνικών άντιτορπιλλικών «Σαλαμις» και «Ναυαρίνον». Ή προσβολή έν τούτοις ύπό τού πυροβολικού τής 4ης Ινδικής Μεραρχίας τού λόφου Καστέλλας, διεκόπη συντόμως, λόγω ελλείψεως επαρκών πυρομαχικών και ή προπαρασκευή ώς έκ τούτου τής προετοιμαζομένης επιθέσεως υπήρξε περιορισμένης κλίμακος. 


Η απόφαση για κανονιοβολισμούς από τα πλοία "Σαλαμίς" και "Ναυαρίνο" καθώς και από τα πυροβόλα των Ινδών που ήταν εγκατεστημένα στην Ψυττάλεια, ελήφθη χωρίς να ληφθούν υπ΄όψη οι αντιρρήσεις που υπήρχαν για τα σπίτια και τον πληθυσμό της Καστέλλας. Μέρος της απόφασης αυτής στηρίχθηκε στο ότι όσοι παρέμειναν στα σπίτια τους στην Καστέλλα και δεν τα εγκατέλειψαν, θα πρέπει να θεωρούνται "φίλοι" κομμουνιστών. 

Η απόφαση για ολομέτωπη επίθεση (16/12):

Η κορυφή του λόφου Καστέλλας (Προφήτης Ηλίας) δέσποζε και έλεγχε όλη την περιοχή του Πειραιά, πέρα δε της εξαιρετικής παρατήρησης που προσέφερε, παρείχε και ασφάλεια εις τους επ΄ αυτού εγκατεστημένους Ελασίτας, οι οποίοι διέθεταν σύστημα υπογείων διαδρόμων και θέσεων μάχης μετά σκέπαστρων  Τα ανωτέρω έργα είχαν κατασκευαστεί κατά την περίοδο κατοχής από τους Γερμανούς, οι οποίοι τα είχαν οργανώσει ισχυρώς προς προστασία του λιμένος Πειραιώς. Υπό αυτές τις συνθήκες η προσβολή από Πυροβολικό ήταν δυσχερέστατη. Προτάθηκε η ενέργεια σιωπηλής επίθεσης κατά την διάρκεια της νύχτας, υπό τον όρο ότι οι Γκούρκας, δεν θα χρησιμοποιούσαν την ατομική τους μάχαιρα. Η επίθεση κατά του λόφου Καστέλλας εξαπολύθηκε τελικώς την 01.40΄ ώρα της 16ης Δεκεμβρίου. Δύο λόχοι Γκούρκας ήταν αυτοί που ήρθαν πρώτοι σε επαφή με προχωρημένα στοιχεία του ΕΛΑΣ στους πρόποδες του λόφου. Εν συνεχεία και μόλις άρχισε η αναρρίχηση του απότομου αυτού λόφου, ξεκίνησε δραστικό πυρ των αμυνομένων. Ακολούθησε σκληρός αγώνας, αλλά μέχρι την αυγή οι Γκούρκας εκκαθάρισαν την Δυτική πλευρά του λόφου και πάτησαν το πόδι τους στην κορυφή αυτού που ονομάζεται Προφήτης Ηλίας, ενώ μέχρι τις 10.00΄το πρωί της ίδιας μέρας (16/12), ολόκληρη η τοποθεσία του λόφου Καστέλλας, είχε καταληφθεί με οδυνηρές απώλειες για τους ελασίτας. 

Προκήρυξη του ΕΑΜ επικαλούμενη δημοσίευμα των Times (7/12/1944)  που ανέφερε ότι ο Αγγλικός Στρατός στην Ελλάδα θα είναι ουδέτερος και αντικειμενικός. Τέτοιες προκηρύξεις ρίχνονταν και στους δρόμους του Πειραιά

Ο ερευνητής και συγγραφέας Ιάκωβος Βαγιάκης, θυμάται ότι μέρος των Ινδών στρατιωτών μετά την εκκαθάριση του Πειραιά από τις εστίες αντίστασης του ΕΑΜ, στρατωνίστηκαν για μικρό χρονικό διάστημα στο παλιό κτήριο του Β΄ Αρρένων Πειραιά (περιοχή Βρυώνη) τον Ιανουάριο του 1945.


Στο κτήριο του Β΄ Γυμνασίου Αρρένων στην οδό Αφεντούλη παρέμειναν για μικρό χρονικό διάστημα , άνδρες της Ινδικής Ταξιαρχίας

Από το ημερολόγιο της 5ης Ινδικής Ταξιαρχίας προκύπτει ότι οι Ινδοί αντικαταστάθηκαν επιχειρησιακά στις 9 Ιανουαρίου 1945 και ανεχώρησαν για Βόλο στις 11 Ιανουαρίου άρα μάλλον για το διήμερο εκείνο και αφού είχαν τελειώσει με τις "εκκαθαρίσεις" του Πειραιά θα έμειναν στο κτήριο του Β΄ Γυμνασίου Αρρένων επί της οδού Αφεντούλη.

 Μάλιστα με την αποχώρησή τους αρκετοί τολμηροί νέοι της εποχής, έμπαιναν κρυφά στο σχολείο προκειμένου να βρουν τυχόν εφόδια που άφηναν οι στρατιώτες κατά την αποχώρησή τους.

Στις φονικές μάχες της Καστέλλας καταστράφηκε και ο ναός του Προφήτη Ηλία (ιστορία του από παλαιότερη ανάρτηση). 

Αφηγήσεις Πειραιωτών, όπως αυτοί κατέθεσαν την μαρτυρία τους στο ειδικό αφιέρωμα της εφημερίδας "Ελεύθερος Τύπος", μιλούν για Ινδούς που δεν γνώριζαν την τοπογραφία του Πειραιά και γιαυτό υπέστησαν μεγάλες απώλειες. Είχαν δε ροπή προς λαφυραγώγηση.  Γιαυτό και πολλοί ηλικιωμένοι μέχρι σήμερα τους αναφέρουν με το όνομα "μελαμψές ακρίδες".

Η ημερομηνία που εμφανίζεται ως τελική για την κατάληψη του λόφου της Καστέλλας θεωρείται η 16η Δεκεμβρίου 1944, και όχι η 15η Δεκεμβρίου όπως εμφανίζεται σε πολλές πηγές, αφού από τα ημερολόγια των επιχειρήσεων  προκύπτει ότι την 15η Δεκεμβρίου γίνονταν προσπάθεια με κανονιοβολισμούς από τα πλοία, προκειμένου να γίνει "οικονομία αίματος" για τους Βρετανούς από μια ολομέτωπη επίθεση. 
Άλλωστε στις 16 Δεκεμβρίου υπάρχει τηλεγράφημα της από τον Πειραιά προς το Κεντρικό Αρχηγείο του ΕΛΑΣ που αναφέρει: "Κέντρο- Πειραιάς εκκενώθει, Προφήτης Ηλίας απωλέσθη, 4 γεμάτα σκάφη αφίχθηκαν στον Πειραιά. Στερούμεθα δυνάμεων, οπλισμού, πυρομαχικών, κατάστασις  πολύ σοβαρή".


Σχετικά με τους Ινδούς:

  • Στρατιώτες που επάνδρωναν τα "Ινδικά" Συντάγματα στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο ξεπέρασαν τους 2,5 εκατομ. άνδρες. Δεν ήταν όλοι Ινδοί αλλά και  400.000 ήταν Πακιστανοί καθότι η Ινδία τότε περιελάμβανε το Πακιστάν, το Μπαγκλαντές και την Σρι Λάνκα αλλά υπό την ονομασία "Ινδοί" ήταν και άντρες από το Νεπάλ. Οι τελευταίοι αριθμούσαν  περί τους 112.000. 
  • Τους Ινδούς τους συναντούμε ξανά στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, στην Λέρο όταν αποτελούν της φρουρά της και πολέμησαν τους Γερμανούς, προκειμένου να αποτρέψουν την κατάληψή της.


Στην φωτογραφία βλέπουμε το Ιταλικό αντιτορπιλικό "Φραντζέσκο Κρίσπι" που κατελήφθη από τους Γερμανούς το 1943. Στην ίδια φωτογραφία καθισμένοι είναι Ινδοί Στρατιώτες και είναι οι "υπερασπιστές της Λέρου".

Παράδοξα μιας τρελής εποχής:

Ινδοί και Πακιστανοί κάτω από την Βρετανική σημαία πολέμησαν μαζί με τους Έλληνες τους Γερμανούς κατακτητές αλλά στην συνέχεια οι ίδιοι πολέμησαν εναντίον Ελλήνων Κομμουνιστών ενώ σήμερα διώκονται από αυτούς που απολαμβάνουν το αστικό καθεστώς που βοήθησαν και οι Ινδοί να εγκαθιδρυθεί για χάρη τους. Με την εδραίωση του αστικού καθεστώτος έχουμε σήμερα την αναβίωση του εθνικισμού και την δίωξη εκείνων που πολέμησαν για να το εγκαθιδρύσουν και που έχουν ως μόνους συμμάχους τους σήμερα τους αριστερούς που τους πολέμησαν το '44.  


2 σχόλια:

νανα ιωαννιδου είπε...

Φιλτατο Πειραιοραμα
Εξαιρετικα τα εγραψες απλως να προσθεσω οτι οι Gurhas στα μετεπειτα χρονια
εγιναν ανεπαναληπτοι στις φιλαρμονικες τους
με τα τραγουδια του Μικυ θεοδωρακη !οπου περιοδευουν ολο τον κοσμο με αυτα τα τραγουδια
υπαρχουν και στο you tube

nana ioannidou είπε...

Γραφω το σωστο Gurkhas.

Δημοσίευση σχολίου

"Πειραϊκές ιστορίες του Μεσοπολέμου"