Ο "Πειραιώτης" Γιώργος Καστριώτης, ο Κένεντι και η Σοφία Σλήμαν.

Το έργο "Νεότης" του γλύπτη Γεωργίου Καστριώτη όπως τοποθετήθηκε στον προαύλιο χώρο της Δημοτικής Πινακοθήκης Πειραιά σε βάση δημιούργημα του Μάριου Αγγελόπουλου.

Του Στέφανου Μίλεση

Στις 14 Φεβρουαρίου του 1990 ένα από τα γλυπτά του Γιώργου Καστριώτη (1899-1969), που έφερε την ονομασία "Νεότης", τοποθετείται στον πεζόδρομο του Αγίου Κωνσταντίνου (δίπλα στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά). Αντιδήμαρχος πολιτισμού τότε ήταν ο Βουτσινάς και Δήμαρχος Πειραιώς ο Γ. Στρατηγός. Φέρει τον κωδικό 586 της Δημοτικής Πινακοθήκης Πειραιά αν και στην πινακίδα του γίνεται λόγος για Δημοτική Γλυπτοθήκη. 

Το γλυπτό αυτό τοποθετήθηκε εσχάτως στον περίβολο της Δημοτικής Πινακοθήκης Πειραιά (δίπλα στην είσοδο του Τηλεγραφείου - Τηλεφωνείου επί της Καραολή και Δημητρίου) λόγω των διενεργούμενων έργων στο προαναφερόμενο σημείο. 

   

Μετά τον θάνατο του γλύπτη η χήρα Μαίρη Καστριώτη, μαζί με άλλα έργα του, το 1974 τα δώρισε στον Δήμο Πειραιά, με προοπτική να δημιουργηθεί αίθουσα "Γ. Καστριώτη" στο νέο Δημαρχείο που σχεδιάζονταν τότε να γίνει. Τελικώς αίθουσα "Καστριώτη" με έργα του, δημιουργήθηκε στην Δημοτική Πινακοθήκη Πειραιά.

Διάσημα από τα ογδόντα συνολικά γλυπτά του Γεωργίου Καστριώτη που φιλοξενούνται στην Δημοτική Πινακοθήκη Πειραιά, είναι η προτομή του μέντορά του στην γλυπτική Γάλλου Αντουάν Μπουρντέλ (φιλοτεχνημένη το 1929), η προτομή της Σοφίας Σλήμαν (1933) και η προτομή του Δομίνικου Θεοτοκόπουλου (1939). Έργα του ιδίου επίσης βρίσκονται στην Εθνική Γλυπτοθήκη αλλά και στην Βιβλιοθήκη Τζων Κένεντι της Μασσαχουσέτης.

Ο Καστριώτης και ο Κένεντι:

Ο Καστριώτης βάζει την τελική πινελιά στο πρόπλασμα της προτομής του Κένεντι

 Τον Απρίλιο του 1964 ο Γιώργος Καστριώτης παρουσιάζει στον Αμερικανό Πρεσβευτή στην Ελλάδα Χένρυ Λαμπουΐς και στην σύζυγό του, μια προτομή σε φυσικό μέγεθος του προσφάτως τότε δολοφονημένου Τζων Κένεντι. Η παρουσίαση της προτομής έγινε προς τον Αμερικανό Πρεσβευτή, προκειμένου αυτός να την παραδώσει στην Ζακλίν (Jacqueline) Κένεντι. Ο Καστριώτης χωρίς να έχει μπροστά του τον Αμερικανό Πρόεδρο, εργάσθηκε με βάση τις φωτογραφίες που είχε στην διάθεσή του (κυρίως από εφημερίδες και περιοδικά) πετυχαίνοντας τέλεια ομοιότητα του έργου του προς τον δολοφονημένο Αμερικανό Πρόεδρο. Το έργο αυτό φιλοτεχνήθηκε από ειδικό μείγμα γυαλιού και τσιμέντου. Στην βάση του το έργο φέρει την χάραξη "Μακάριοι οι ειρηνοποιοί ότι αυτοί υιοί Θεού κληθήσονται". 

Η προτομή του Κένεντι βρίσκεται σήμερα στην βιβλιοθήκη Τ. Κένεντι στο Καίμπριτζ της Μασσαχουσσέτης καθώς και ένα αντίγραφο αυτής στην Ελληναμερικανική Ένωση. 

Αριστερά ο Αμερικανός Πρεσβευτής Χένρι Λαμπουΐς στον οποίο ο Γ. Καστριώτης παρουσίασε την προτομή του Κένεντι. O Λαμπουΐς είχε προσωπική γνωριμία με τον Κένεντι. Όταν ο Καστριώτης του παρουσίασε την προτομή του Αμερικανού Προέδρου ο Λαμπουΐς αδυνατούσε να πιστέψει ότι η φιλοτέχνηση έγινε από φωτογραφίες περιοδικών! 

Ο Καστριώτης και η Σοφία Σλήμαν:

Ο Καστριώτης κατάγονταν από την παλαιά οικογένεια Καστρομένου. Ο παππούς του έλαβε το όνομα αυτό επειδή κατοικούσε κοντά στο κάστρο (στην Ακρόπολη) και έλαβε μέρος σε πολλές μάχες για την απελευθέρωση των Αθηνών. Κόρη του ήταν η Σοφία Καστρομένου, που έγινε γνωστή αργότερα ως Σοφία Σλήμαν! Συνεπώς η Σοφία Σλήμαν - Καστρομένου ήταν θεία του Γιώργου αλλά και νονά του. Ενώ από την πλευρά της μητέρας του προέρχονταν ο Σπύρος Παυλίδης ο ιδρυτής της Σοκολατοποιΐας Παυλίδου.

H Σοφία Σλήμαν είχε ζητήσει το 1926 από τον αγαπημένο της ανιψιό Γ. Καστριώτη, να φιλοτεχνήσει την προτομή της μετά τον θάνατό της. Όταν έφθασε όμως εκείνη η ημέρα η οικογένεια της Σοφίας αποφάσισε να κάνει την προτομή της ο γλύπτης Μιχαήλ Τόμπρος (επειδή είχε φιλοτεχνήσει και την προτομή του συζύγου της Ερρίκου Σλήμαν). Ο Καστριώτης όμως θα εκπληρώσει την επιθυμία της θείας του και το 1933 θα κατασκευάσει μια μπρούτζινη προτομή της Σοφίας η οποία φέρει το διάδημα της Τροίας. Το καταπληκτικό αυτό έργο βρίσκεται στην Δημοτική Πινακοθήκη Πειραιά!

Η προτομή της Σοφίας Σλήμαν φιλοτεχνημένη το 1933. Η Σοφία Σλήμαν φέρει το διάδημα που ανακαλύφθηκε στην Τροία. Υπήρξε η αγαπημένη θεία του γλύπτη Γιώργου Καστριώτη. 

Επίσης στην Δημοτική Πινακοθήκη Πειραιά βρίσκεται και το γύψινο ανάγλυφο της Σοφίας Σλήμαν, πρόπλασμα της προτομής της.

Η Σοφία Σλήμαν σε φωτογραφία φέροντας το διάδημα της Τροίας

Η προτομή της Σοφίας Σλήμαν (Αρχείο: Μαίρη Καστριώτη)

Έργο του Καστριώτη είναι επίσης μια προτομή της Σοφίας Σλήμαν που βρίσκεται στο προαύλιο του νοσοκομείου "Σωτηρία" στο οποίο η Σοφία υπήρξε ιδρύτρια.

Βιογραφικό του Γιώργου Καστριώτη:


Ο Καστριώτης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1899, μοναδικός γιος σε μια οικογένεια που είχε τέσσερις κόρες. Ο πατέρας του Αλέξανδρος Καστρομένος πέθανε όταν ήταν πέντε ετών και η οικογένεια μετακόμισε στο Παρίσι. Επειδή είχε κλίση στα μαθηματικά πήγε το 1917 σε Σχολή Μηχανικών στην Λοζάννη, σπουδές που δεν ολοκλήρωσε ποτέ λόγω προβλημάτων υγείας. 

"Ηχώ" - 1948

Παρόλα αυτά το ενδιαφέρον του ήταν μεγάλο για τις εφαρμοσμένες επιστήμες. Ανάμεσα στα έγγραφά του, βρέθηκαν σχεδιαγράμματα με ανακαλύψεις. Όπως ένα ρολόι επαναφορτιζόμενο ηλεκτρικά από την ταλάντωση μιας σφαίρας ή μια υδραυλική εγκατάσταση που προμηθεύει αυτόματα με υγρό, μια δεξαμενή και πολλά άλλα. Μετά την στρατιωτική του θητεία ο Καστριώτης επισκέφθηκε πολλά μέρη στην Ευρώπη και στην Γαλλία γνώρισε τον Émile-Antoine Bourdelle (προτομή του υπάρχει στην Δημοτική Πινακοθήκη Πειραιά) όπου και υπό την καθοδήγησή του έμεινε και εργάσθηκε στο ατελιέ του για δύο χρόνια. 

Η αίθουσα "Γ. Καστριώτη" στην Δημοτική Πινακοθήκη Πειραιά

Το 1928 μετά από αίτημα της μητέρας του επέστρεψε στην Αθήνα. Το 1930 πέρασε στις εξετάσεις της Σχολής Καλών Τεχνών Αθηνών και άρχισε να παρουσιάζει τα έργα του σε εκθέσεις. Τα έτη 1935 και '36 εργάσθηκε ως συντηρητής αρχαιοτήτων στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο και στο Μουσείο της Ακροπόλεως. 

"Άμμος" - 1948

Ο πόλεμος βρήκε τον Καστριώτη να μένει στο Ψυχικό. Την περίοδο της κατοχής ο Καστριώτης δεν δημιουργούσε καθώς ο θάνατος της μητέρας του το 1943, αλλά και η αδυναμία του εξαιτίας της πείνας τον οδήγησαν στο κατώφλι του θανάτου. Όμως από το 1946 έως το 1966 δημιούργησε 76 γλυπτά και συμμετείχε σε πολλές διεθνείς εκθέσεις. Ο Καστριώτης πέθανε στις 19 Δεκεμβρίου 1969 χωρίς να έχει αναγνωριστεί στην Ελλάδα! Η χήρα Μαίρη Καστριώτη μετά τον θάνατό του, διοργάνωσε πλήθος εκδηλώσεων για το έργο του. Εκείνη είναι που δώρισε και έργα του στο Δημαρχείο Πειραιώς.

Σε ανοικτό χώρο βρίσκονται έργα του στην Πλατεία Σολωμού της Ζακύνθου, "η νεότης" (ομοίου θέματος με αυτό του Πειραιά) στον περίβολο του Πανεπιστημίου Πατρών, σε πλατεία των Καλαβρύτων, η "Σοφία Σλήμαν" (χωρίς διάδημα) στον κήπο "Σωτηρία", ενώ συναντούμε έργο του ακόμα και στην Κύπρο.