Έπαυλη Αλέξανδρου Κουμουνδούρου

Έπαυλη Κουμουνδούρου το 1931



του Στέφανου Μίλεση

Ήταν Φεβρουάριος του 1935 όταν η κατεδάφιση της Έπαυλης Κουμουνδούρου στο Τουρκολίμανο (Μικρολίμανο) είχε σχεδόν ολοκληρωθεί. 

Ότι απέμεινε από την Έπαυλη του Κουμουνδούρου τον Φεβρουάριο του 1935

Η Έπαυλη Κουμουνδούρου στις 24 Ιανουαρίου 1935

Η Έπαυλη αυτή αποτελούσε μια εμβληματική παρουσία που δέσποζε στην κορυφή του λοφίσκου του γραφικού όρμου του Τουρκολίμανου και αποτέλεσε τοπωνύμιο της εποχής, δίνοντας όνομα ακόμα και στην παρακείμενη νησίδα που από πολλούς καλείτο νήσος Κουμουνδούρου (Σταλίδα επισήμως και Παρασκευά αργότερα).


Η Έπαυλη αποτελούσε ιδιοκτησία του πολιτευτή Μάνης Αλέξανδρου Κουμουνδούρου που διετέλεσε και Πρωθυπουργός και που περνούσε τους θερινούς μήνες εντός αυτής. Τότε οι μεγάλοι και σπουδαίοι άνδρες της εποχής συγκεντρώνονταν σε ακτές της Πειραϊκής Χερσονήσου όπως ο Βασ. Γεώργιος Α΄ στην συνοικία Τσίλλερ, ο Πρωθυπουργός Κυριακούλης Μαυρομιχάλης στην έπαυλή του στην Καστέλλα (δίπλα στην Έπαυλη του Οριγώνη), αλλά και ο Υπουργός Οικονομικών Σιμόπουλος επί Κυβερνήσεως Δεληγιάννη.


Η Έπαυλη Αλέξανδρου Κουμουνδούρου το 1903

Στην Έπαυλη του Κουμουνδούρου δίνονταν εορτές και γεύματα που μετείχαν επιφανείς ξένοι, Πρεσβευτές και Βασιλείς, Πρίγκιπες, πολιτικοί και επιχειρηματίες. Ο Κουμουνδούρος διέθετε τεράστια περιουσία μεταξύ άλλων στην γνωστή σήμερα ως "λίμνη Κουμουνδούρου", άλλη έπαυλη στην Τροιζήνα και σε πολλά άλλα μέρη. 


ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΚΟΥΜΟΥΝΔΟΥΡΟΣ

Στην Έπαυλη του Τουρκολίμανου, είχε κρυφτεί ο Έλληνας Πρίγκιπας Μουρούζης μετά το επεισόδιο που είχε με τον Πρίγκιπα Νικόλαο. 


Ο Αλέξανδρος Κουμουνδούρος είχε αποκτήσει τρία παιδιά. Τον Κωνσταντίνο, τον Σπυρίδωνα και την Όλγα. Η τελευταία συνάπτει γάμο με τον εφοπλιστή Επαμεινώνδα Εμπειρίκο. Ο γιος εκ του γάμου αυτού είναι και ο τελευταίος ιδιοκτήτης της επαύλεως, ο οποίος την πωλεί το 1934 στον σημερινό Ναυτικό Όμιλο Ελλάδος, Πρόεδρος του οποίου τότε ήταν ο Αντώνιος Μπενάκης.

Τα τελευταία χρόνια πριν τη πώλησή της, οι απόγονοι του Κουμουνδούρου δεν πήγαιναν στην έπαυλη με αποτέλεσμα να παρουσιάζει εικόνα εγκατάλειψης. Για χρόνια ολόκληρα μόνο ένας γέρο-φύλακας μπαινόβγαινε ανήμπορος να τη συντηρήσει. Οι Πειραιώτες της περιοχής που είχαν συνηθίσει για χρόνια ολόκληρα να διακρίνουν τις νύχτες τα φώτα της έπαυλης, δεν μπορούσαν να πιστέψουν το τραγικό τέλος της.

Το ιερό της Θεάς Άρτεμης:

Όταν κατεδαφίσθηκε το 1935 η Έπαυλη Κουμουνδούρου, έγιναν ανασκαφές υπό την εποπτεία του Αρχαιολόγου Ι. Θρεψιάδη ύστερα από έγγραφο υπόμνημα του αρχαιολόγου και λογοτέχνη Αλέξανδρου Φωτιάδη, που αναζητούσε επίμονα στοιχεία για να ταυτίσει το φαληρικό λιμένα της αρχαίας Αθήνας με τον λιμένα της Μουνυχίας. Από τις ανασκαφές αυτές βρέθηκαν μάλιστα και σχετικά αναθήματα.(Πήλινα ειδώλια αγοριών και κοριτσιών). Σχετικές με την Θεά εορτές γίνονταν κατά τον Αττικό μήνα Μουνιχιών. Τα Μουνίχια τελούνταν την 16η ημέρα αυτού του μήνα στο ναό στην θέση του οποίου όπως αναφέραμε βρίσκονταν η Έπαυλη. Η εορτή αυτή γίνονταν για το περιστατικό με τον Έμβαρο και γιαυτό γίνονταν υπό την εποπτεία του γένους των Εμβαριδών.

Στην θέση της Έπαυλης Κουμουνδούρου
δεσπόζει σήμερα το Ναυτικός Όμιλος Ελλάδος
Η Έπαυλη αποτέλεσε σημείο αναφοράς στην περιοχή ώστε καρτ ποστάλ εποχής εκτυπώνονται με την ένδειξη "Θέσις Κουμουνδούρου"
Επίσης βρέθηκαν αρχαιολογικά ευρήματα τα οποία έπεισαν τους αρχαιολόγους ότι το Τουρκολίμανο ήταν ο αρχαίος ναύσταθμος του Φαλήρου. Στη νότια πλευρά του λόφου και σε βάθος 2 μέτρων ανακαλύφθηκαν πληθώρα αρχαίων αγγείων που ανήκουν στον 4ο π.Χ. αιώνα και γυναικεία εδώλια καθιστού τύπου της εποχής αυτής. Συνεχιζόμενης της ανασκαφής και σε βάθος 3 μέτρων αποκαλύφθηκε αμιγές αρχαιολογικό έδαφος της εποχής των "γεωμετρικών χρόνων" γεγονός που έδωσε στοιχεία για τους πρώτους οικιστές της Αττικής που μέχρι εκείνη την στιγμή βασίζονταν μόνο σε εικασίες και υποθέσεις.


Ο λεγόμενος λόφος Κουμουνδούρου το 1935. Στην κορυφή του λόφου δεσπόζει αντί της έπαυλης που μόλις έχει κατεδαφιστεί το ημιτελές κτήριο του Ναυτικού Ομίλου Αθηνών όπως λέγονταν τότε.

Στις 18 Φεβρουαρίου του 1935 στο ίδιο σημείο που κάποτε δέσποζε η Έπαυλη του Κουμουνδούρου τέθηκε ο θεμέλιος λίθος για το εντευκτήριο του Ναυτικού Ομίλου. Τα σχέδια του Ναυτικού Ομίλου εκπονήθηκαν από τον αρχιτέκτονα Λάσκαρη ο οποίος έπρεπε να κατασκευάσει ένα μεγάλο σε όγκο κτήριο εντός των περιορισμένων ορίων που έθετε η κορυφή του λόφου. Η παραγγελία προς τον Λάσκαρη ήταν να απομακρυνθεί από τον νεοκλασικισμό στην οικοδομή η οποία θα έπρεπε να θυμίζει γέφυρα πλοίου.

Ο ναυτικός όμιλος με τις εγκαταστάσεις του σκοπό είχε να ενθαρρύνει την αγάπη για τη θάλασσα, την ιστιοπλοΐα και τα θαλάσσια σπορ γενικότερα.


Το σχέδιο του Ναυτικού Ομίλου του Λάσκαρη

Μια πτυχή από την πολυτάραχη ζωή του Αλέξανδρου Κουμουνδούρου καταγράφηκε από τον λογοτέχνη Στέφανο Δάφνη σε χρονογράφημά του. Σύμφωνα με αυτό ο Κουμουνδούρος σε μια από τις κρητικές επαναστάσεις (αυτή του 1841), κατέβηκε στην Κρήτη για να συμμετάσχει. Στις 25 Μαρτίου εκείνης της χρονιάς μπήκε σε ένα καΐκι φορτωμένο με όπλα και πολεμοφόδια και με άλλους οπλισμένους Κρητικούς και Μανιάτες έφυγε για το εξεγερμένο νησί. Στη ζώνη του έφερε δύο πιστόλια που του είχε δωρίσει ο φίλος του από τον Πειραιά (κρητικής καταγωγής) Μανώλης Αντωνιάδης. Ύστερα από δύο ημερών πελαγοδρομία το καΐκι έφτασε στα Αντικύθηρα καθώς δεν μπορούσε να πλησιάσει τα κρητικά παράλια εξαιτίας τουρκικών πολεμικών που περιπολούσαν στο νησί. Τελικώς όταν κατάφεραν να βρουν ακτή για να αποβιβασθούν, ένα τουρκικό πολεμικό εμφανίσθηκε και κανονιοβόλησε το καΐκι με αποτέλεσμα να εκραγεί. Οι επιβάτες του μόλις που πρόλαβαν να πηδήξουν στα βράχια της στεριάς. Εφτά μήνες διήρκεσε αυτή η κρητική εξέγερση και τόσο έμεινε πάνω στα κρητικά βουνά ο Αλέξανδρος Κουμουνδούρος. Μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα εξακολούθησε τις σπουδές, έγινε διδάκτωρ και στη συνέχεια ακολούθησε τη γνωστή πολιτική του σταδιοδρομία. 






Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

"Πειραϊκές ιστορίες του Μεσοπολέμου"