Ο εκ Πειραιώς Πρόξενος και το Μεσολόγγι

Φωτογραφία από το Blog "Οδός Ελλήνων"


Του Στέφανου Μίλεση

Με μία λιτή προπολεμική ανακοίνωση, γίνεται γνωστό, ότι ο Γενικός Πρόξενος της Φινλανδίας στον Πειραιά, έκανε δωρεά την κατασκευή ενός μνήματος, στον Κήπο των Ηρώων στην μαρτυρική πόλη του Μεσολογγίου. Το μνήμα αυτό αφορούσε ένα Φιλανδό Φιλέλληνα τον Γουσταύο Αδόλφο Σαςς (Gustav Adolf Sass).  


(Φωτογραφία Μνημείου από http://aitoloakarnaniko.net)

Την ίδια περίοδο, ακολουθεί και δεύτερη ανακοίνωση εξίσου λιτή, με την οποία ένας Έλληνας πλοιοκτήτης από τον Πειραιά, δωρίζει την κατασκευή ενός μονολιθικού μνημείου για τους Σουηδούς φιλέλληνες που έπεσαν στην πόλη του Μεσολογγίου. 

Φυσικά ο Πρόξενος της Φινλανδίας και ο εκ Πειραιώς πλοιοκτήτης, είναι το ίδιο πρόσωπο και μάλιστα μια προσωπικότητα που ευεργέτησε πολλαπλώς το Ελληνικό Κράτος. Πρόκειται για τον Ευγένιο Ευγενίδη (1882-1954).

Μπορεί ο Ευγενίδης να μην γεννήθηκε στον Πειραιά, αλλά στο Διδυμότειχο, ωστόσο δεν αποτελεί εξαίρεση το γεγονός ότι και αυτός δραστηριοποιήθηκε στον Πειραιά, εδώ ανέπτυξε τις επιχειρήσεις του, πολλές από τις οποίες μάλιστα έδωσαν και άνθηση στην πόλη.

Ικανότατο στέλεχος στις ναυτιλιακές εργασίες δραστηριοποιήθηκε με κέντρο την Σουηδική Εταιρία Svenska Orient Linen και γρήγορα έγινε ο Γενικός Διευθυντής όλων των ναυτιλιακών δραστηριοτήτων της Σουηδίας σε όλη την Μεσόγειο.
Ιδρύει δικό του ναυτιλιακό πρακτορείο με την επωνυμία Σκανδιναυικόν Πρακτορείον Εγγύς ΑνατολήςΜέσα σε αυτό το πλαίσιο ήταν φυσικό και η Φινλανδική κυβέρνηση να εμπιστευθεί στον Ευγένιο Ευγενίδη την λειτουργία του Φινλανδικού Προξενείου στον Πειραιά. 

Στις 16 Απριλίου του 1938, έγιναν λοιπόν τα επίσημα αποκαλυπτήρια του μνήματος για τον Φιλέλληνα Φιλανδό Αδόλφο Σαςς, με μέριμνα του εν Πειραιεί Προξένου. Η σύνθεση του μνημείου λιτή αλλά με νόημα. Σύνθεση αποτελούμενη από Γρανίτη του βορρά με πεντελικό μάρμαρο. 

Ποιος ήταν ο Γουσταύος Αδόλφος Σας:

Λίγο πριν την κατασκευή του μνημείου του, θεωρούνταν από πολλούς Γερμανός! Ο Ε. Ευγενίδης ήταν που γνωστοποίησε την καταγωγή του. Επρόκειτο για έναν Φιλέλληνα που γεννήθηκε στις 7 Ιουλίου 1793 στην πόλη Γιουττίλα της Φινλανδίας. Ο πατέρας του ήταν στρατιωτικός και έτσι ο Γουσταύος από μικρός προετοιμάζονταν για έναν στρατιωτικό βίο. Σε ηλικία μόλις 19 ετών, κατετάγη στον Σουηδικό Στρατό ακολουθώντας σύντομα όλη την ιεραρχία του Υπαξιωματικού, από Δεκανέας μέχρι Ανθυπασπιστής. Το 1823 σε ηλικία 30 ετών φθάνει στην Ελλάδα, που μόλις έχει επαναστατήσει και κατατάσσεται με τον βαθμό του Λοχαγού. Αναπτύσσει την δράση του στην Πελοπόννησο. Κατά καιρούς κι αυτός όπως και σχεδόν όλοι οι Φιλέλληνες, έστελνε ανταποκρίσεις σε εφημερίδες της εποχής του. Σε κάποια από αυτές περιγράφει την Κόρινθο, που κατάφερε να δει μόνο για κάποιες ώρες. Σε κάποιο άλλο άρθρο του, νοιώθει συγκινημένος γιατί κατάφερε επιτέλους να δει τις Θερμοπύλες, καθώς εκτελούσε μια στρατιωτική πορεία. Γνωρίζει από κοντά τον Λόρδο Βύρωνα και συνομιλεί μαζί του καθώς γνωρίζει Αγγλικά.

Περί θανάτου του Γουσταύου Αδόλφου Σας:

Στις 28 Νοεμβρίου του 1829 κάποια εφημερίδα της Σουηδίας, ανακοινώνει μεταχρονολογημένα τον θάνατό του, καθώς και τον τρόπο που αυτός έγινε. Το άρθρο υπενθυμίζει ωστόσο, ότι οι πληροφορίες της δολοφονίας του είναι συγκεχυμένες. Αναφέρει ότι δολοφονήθηκε από κάποιον Σουλιώτη στις 18 Φεβρουαρίου του 1824, όταν αυτός συνόδευε τον γιο του Μάρκου Μπότσαρη με τον οποίο πήγαιναν να συναντήσουν τον Λόρδο Βύρωνα. Εκεί στην θύρα της οικίας τους σταμάτησε ο Γουσταύος Αδόλφος Σαςς, ο οποίος αδυνατούσε να καταλάβει τον λόγο της επίσκεψης. Ακολούθησε λογομαχία και παρεξήγηση, εκ της οποίας προκλήθηκε ο θάνατος του άτυχου φιλέλληνα. Χαρακτηριστικό είναι ότι ο θάνατος αυτός καταγράφηκε ως δολοφονία Γερμανού Φρουρού. Η εκδοχή αυτή για χρόνια δημιούργησε σύγχυση ως προς τον θάνατο του Φιλανδού Λοχαγού. Ωστόσο αργότερα καταγράφηκε σε Σκανδιναβική Εφημερίδα μαρτυρία του Σαςς, σύμφωνα με την οποία περιγράφει τον θάνατο του Λόρδου Βύρωνα, που έλαβε χώρα στις 19 Απριλίου 1824! Συνεπώς η εκδοχή αυτή αποδείχθηκε λάθος.  

Σύμφωνα λοιπόν με την επίσημη περιγραφή για τον θάνατό του, είναι γραμμένη και επί του μνήματος, αναφέρεται ότι έπεσε από Τούρκικο βόλι στις 7 Απριλίου 1826. Λέγεται ότι αποπειράθηκε δύο φορές να εξέλθει από το πολιορκούμενο Μεσολόγγι εκτελώντας χρέη συνδέσμου με κάποιον από τους Έλληνες οπλαρχηγούς, που προσπαθούσαν από έξω να βοηθήσουν την πόλη. Αρχικά τάφηκε στο νεκροταφείο της Αγίας Παρασκευής, μέχρι τα οστά του να μεταφερθούν στον Κήπο των Ηρώων, όπως προαναφέραμε.        


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

"Πειραϊκές ιστορίες του Μεσοπολέμου"