Το χρονικό της αρπαγής του Πειραϊκού Λέοντα από τον Μοροζίνι

Δεξιά απεικονίζεται ο Ενετικός Στόλος στον Πειραιά. Χαρακτηριστικό είναι ότι στην απεικόνιση ο Πειραιάς περιβάλλεται ακόμα από μια "υγρή" ζώνη, το γνωστό Αλίπεδο, ζώνη που στην αρχαιότητα των χώριζε από την Αττική γη



του Στέφανου Μίλεση


Η ιστορία του πειραϊκού λέοντα παρουσιάζει πολλές πτυχές που απαιτούν επιμερισμό μελετών και σχετικής αρθρογραφίας. Τίποτα δεν είναι εύκολο να περιγραφεί σε μια μόνο ανάρτηση. Θα μπορούσαμε να διαιρέσουμε τα θέματα του πειραϊκού λέοντα σε τρεις μεγάλες κατηγορίες:

Α. Στις ιστορίες που αναφέρονται στην φιλοτέχνησή του και στο σημείο όπου αυτό δέσποζε στους αρχαίους χρόνους, καθώς και στο σκοπό για τον οποίο κατασκευάστηκε. 

Β. Άλλες ιστορίες που αφορούν στην χάραξη των μαρμάρινων πλευρών του με φράσεις ρουνικής γραφής από Βαράγγους μισθοφόρους και τη δράση τους στον ελλαδικό χώρο.

Γ. Μεγάλο και σημαντικό κεφάλαιο αποτελεί η αρπαγή του από τον Φραγκίσκο Μοροζίνι και τους Ενετούς που επέδραμαν τότε στον ελλαδικό χώρο, ιστορία που θα περιγράψουμε στην παρούσα ανάρτηση.
Δ. Τέλος ένα κεφάλαιο ξεχωριστό αποτελεί ο αγώνας των Πειραιωτών, για την επιστροφή του λιονταριού από τη Βενετία στα πατρικά του εδάφη. Αποτέλεσμα αυτής της προσπάθειας ήταν η φιλοτέχνηση αντιγράφου του Λιονταριού που έχει τοποθετηθεί σήμερα στο λιμάνι του Πειραιά. 

Ίσως εδώ θα μπορούσαμε να προσθέσουμε μια ακόμα θεματική ενότητα στην οποία θα καταγράφονταν οι σημαντικές επιρροές σε ξένους πολιτισμούς που επέφερε η όλη υπόθεση που εμπεριέχεται στην υπόθεση "Λιοντάρι του Πειραιά", καθώς εκτός των Ενετών που το άρπαξαν, το αλλοτινό σύμβολο της πόλης του Πειραιά φαίνεται άσκησε σημαντική επιρροή και σε άλλους λαούς, με διαφορετικούς τρόπους.      

Μια από τις τραγικότερες ιστορίες της Αθήνας γράφτηκε την εποχή που οι Ενετοί επέδραμαν στην Ελλάδα. Όλη η Ελλάδα υπέφερε στα σκοτεινά χρόνια της τουρκοκρατίας και οτιδήποτε εμφανιζόταν στον ορίζοντα αμέσως δημιουργούσε στους Έλληνες το όραμα της ελευθερίας. Οι λιγοστοί κάτοικοι της Αθήνας, όταν κάποιο πρωινό της 22ας Σεπτεμβρίου του 1687, είδαν τα πλοία του Ενετικού Στόλου να εισέρχονται στο λιμάνι λιμάνι του Δράκου (Κάνθαρο), (κάποια εισήλθαν και στο λιμάνι της Ζέας), χάρηκαν διότι φαντάστηκαν ότι έβλεπαν μπροστά τους στόλο χριστιανικό που θα συνέδραμε στην υπόθεση της ελευθερίας τους. Ποτέ δεν περίμεναν ότι αυτοί που έρχονταν ως "φίλοι" θα κατέστρεφαν τον Παρθενώνα, θα λεηλατούσαν πολιτιστικούς θησαυρούς και θα έκλεβαν όλα τα μαρμάρινα λιοντάρια που θα έβρισκαν στο διάβα τους μεταξύ των οποίων και το λιοντάρι του Πειραιά.     

Για το πώς έγινε ακριβώς το περιστατικό της αρπαγής αλλά και η καταστροφή του Παρθενώνα, σημαντικό πληροφοριακό υλικό μας παρέχει ένας Βενετσιάνος συγγραφέας της εποχής, ο Φραγκίσκο Φανέλλι, που το 1707 εξέδωσε ένα βιβλίο με τίτλο «Αττικαί Αθήναι» για να διακρίνει την Αθήνα της Ελλάδας, από την ιταλική Αθήνα, καθώς την εποχή εκείνη έτσι αποκαλούσαν τη Φλωρεντία. 


"Αττικαί Αθήναι" του Φανέλλι
(www.Amazon.it)


Θα χρησιμοποιήσουμε λοιπόν τις πληροφορίες που μας δίνει αυτό το βιβλίο του Φανέλλι για να διηγηθούμε κάθε πτυχή εκείνου του λυπηρού για την Ελλάδα γεγονότος, της καταστροφής δηλαδή της Ακρόπολης.

Τον Αύγουστο του 1687 τα στρατεύματα του Μοροζίνι καταλαμβάνουν μεγάλο μέρος της Πελοποννήσου. Με ορμητήριο την Κόρινθο, καταλαμβάνουν πρώτα τις Σπέτσες κι ύστερα την Αίγινα. Στη συνέχεια εφαρμόζοντας ένα προκαθορισμένο σχέδιο εκδράμουν με σκοπό να καταλάβουν την Εύβοια. ταραγμένη θάλασσα όμως τους αλλάζει τα σχέδια και ύστερα από πολλές συζητήσεις αποφασίζουν αντί της Εύβοιας να καταληφθεί η Αθήνα.  

Ένα μέρος του στόλου του Μοροζίνι  εισέρχεται στο λιμάνι του Πόρτο Λεόνε, δηλαδή του Πειραιά, καθώς η πολύχρονη εγκατάλειψή του το είχε καταστήσει επικίνδυνο με αχαρτογράφητα αβαθή, ενώ το μεγάλο ανάπτυγμά του δημιουργούσε ανασφάλεια. Έτσι ένα άλλο μέρος του Ενετικού Στόλου προσόρμισε στο Λιμάνι της Ζέας που παρείχε μεγάλη ασφάλεια καθώς ήταν εύκολο να ελεγχθεί η είσοδός του. Αυτή η ασφάλεια που παρείχε σε όλους τους στόλους που κατέπλεαν στον Πειραιά, ήταν και ο λόγος που του απέδωσαν την ονομασία "Στρατιωτική" δηλαδή ότι ήταν κατάλληλο προς στρατιωτική χρήση.

Στις 22 Σεπτεμβρίου 1687, τον Ενετικό στόλο δεν τον είδαν μόνο οι κάτοικοι της Αθήνας αλλά και οι Τούρκοι οι οποίοι κατελήφθησαν από τρόμο. 
Η τουρκική φρουρά της Αθήνας, αποτελούνταν τότε μόνο 500 στρατιώτες. Ωστόσο αυτοί άρχισαν να συγκεντρώνονται μέσα στην Ακρόπολη, λαμβάνοντας μαζί τους πολεμοφόδια αλλά και τροφές για 3.000 άτομα!  
Η προμήθεια αυτή δεν έγινε στην τύχη, διότι αμέσως οι 500 Τούρκοι στρατιώτες πήραν μαζί τους μέσα στην Ακρόπολη και 2.500 Έλληνες χριστιανούς, ως ομήρους. Φαντάστηκαν ότι οι Ενετοί ως χριστιανοί θα έδειχναν ιδιαίτερη ευαισθησία σε ομήρους χριστιανούς και έτσι θα μπορούσαν να διαπραγματευτούν σε περίπτωση ανάγκης. Οι Τούρκοι λίγο πριν εισέλθουν στην Ακρόπολη, έστειλαν μαντατοφόρους σε άλλους μπέηδες να σπεύσουν προς βοήθειά τους. 


Η πολιορκία από τον Φραγκίσκο Φανέλλι
Λεπτομέρεια του προηγούμενου χάρτη στον οποίο φαίνεται ο Πειραιάς ως Porto Lion

Ο ίδιος ο Μοροζίνη μαζί με τον Σουηδό Στρατηγό Καίνιξμαργκ, έναν μισθοφόρο του Ενετικού Στρατού μένουν και εγκαθίστανται στον Πειραιά. Εκεί παρουσιάστηκαν μπροστά τους και δήλωσαν υποταγή οι πρόκριτοι της Αθήνας που ήταν οι αδελφοί Γάσπαροι, ο Σπυρίδων Περούλης, ο ιατρός Μπράλης και άλλοι. Του εξέθεσαν την κατάσταση, αφού τους έβλεπαν ως απελευθερωτές, δίνοντάς τους πολύτιμες πληροφορίες. Τους είπαν ότι οι Οθωμανοί εισήλθαν στο Κάστρο (έτσι έλεγαν τότε την Ακρόπολη) έχοντας μαζί τους άφθονες προμήθειες σε τρόφιμα και πυρομαχικά. 

Αυτή η πληροφορία ήταν σπουδαία για τον Μοροζίνι γιατί του έδειχνε ότι οι Οθωμανοί ήταν προετοιμασμένοι σε μια πολιορκία της Ακρόπολης. 
Ο Φραγκίσκο Μοροζίνι διέθετε στον Πειραιά, όπου είχαν αποβιβαστεί οι άνδρες του, 8.800 στρατιώτες και 870 ιππείς. 
Οι Ενετοί χωρίς να χάνουν χρόνο άρχισαν να σκάβουν τάφρους περιμετρικά της Ακρόπολης. Στη συνέχεια τοποθέτησαν τα κανόνια τους. Η εργασία δεν κράτησε ούτε μέρα και από αυτό συμπεραίνεται ότι δεν υπήρχε πρόθεση πολιορκίας εκ μέρους των Ενετών αφού δεν είναι δυνατόν μέσα σε μια μόνο μέρα να δημιουργήσεις ζώνη χαρακωμάτων γύρω από όλη την Ακρόπολη ικανή για μια τέτοια επιχείρηση. 

Στις 23 Σεπτεμβρίου το πεζικό των Ενετών σέρνοντας πίσω του τεράστια κανόνια ξεκινά από τον Πειραιά με κατεύθυνση για την Ακρόπολη. Από τις πρώτες εφόδους γίνεται αντιληπτό ότι η Ακρόπολη δεν θα έπεφτε εύκολα, καθώς οι Οθωμανοί είχαν μεριμνήσει από πριν και είχαν κατασκευάσει σειρές οχυρωματικών έργων που καθιστούσαν τέτοιες επιθέσεις αδύνατες. Ο Μοροζίνι συνεπώς πριν καν συμπληρωθούν δύο ημέρες από την άφιξή του στον Πειραιά, έβλεπε ότι ούτε την Ακρόπολη μπορούσε να πολιορκήσει επί μακρόν (φοβόταν την άφιξη τουρκικών ενισχύσεων και επίθεση από τον Πειραιά, που θα του απέκλειε το μοναδικό μέσο διαφυγής του που ήταν τα πλοία), ούτε με κατά μέτωπο επίθεση θα μπορούσε να την καταλάβει. 

Έτσι αποφασίζει να την κανονιοβολήσει. Η διάταξη του πυροβολικού των Ενετών ήταν: 15 κανόνια στη σημερινή εκκλησούλα του Αη - Δημήτρη του Λουμπαρδιάρη, 9 κανόνια λίγο πιο πέρα στην Πνύκα, 3 κανόνια κάτω από τον Άρειο Πάγο κοντά στο σημερινό Αη-Διονύση, και άλλα 2 κανόνια προς το τέρμα της σημερινής, οδού Βουλής και Κυδαθηναίων. 

Μέσα στην αταξία της στιγμής τα κανόνια των Ενετών ρίχνουν αδιάκοπα αλλά τα περισσότερα είναι άστοχα. Στις 25 Σεπτεμβρίου 1687, το πρωί ξεκινά νέος κανονιοβολισμός. Αυτή τη φορά οι Ενετοί έχουν κανονίσει τις βολές τους. Τις συγκεντρώνουν να σημαδεύουν τα προπύλαια. Όμως στις 26 Σεπτεμβρίου οι βολές στρέφονται προς τον ίδιο τον Παρθενώνα. Αυτή η αλλαγή του στόχου συνέβη διότι οι βομβαρδισμοί δεν απέδιδαν, και ο Μαροζίνι όπως είπαμε ανησυχούσε σφόδρα για τουρκικές ενισχύσεις. Τις είχε σχεδόν σίγουρες, τις ανέμενε θα λέγαμε. 

Τότε πληροφορήθηκε ότι μέσα στον Παρθενώνα οι Τούρκοι είχαν αποθηκεύσει μεγάλες ποσότητες πυρομαχικών. Συνεπώς η αλλαγή στόχευσης των ενετικών κανονιών και ο βομβαρδισμός του Παρθενώνα από τον Μοροζίνι ήταν πράξη προμελετημένη. 

Τα μεσάνυχτα της 26 προς την 27 Σεπτεμβρίου του 1687 μια οβίδα έπεσε ακριβώς στο κέντρο του Παρθενώνα εντός του οποίου οι Τούρκοι πραγματικά είχαν τοποθετήσει τα εφόδιά τους μεταξύ των οποίων και πολεμοφόδια.  
Μία φοβερή έκρηξη δόνησε όλη την Αθήνα μέχρι κάτω στον Πειραιά όμοια με σεισμό. Ακολούθησε μια τρομερή φωτιά που φώτισε το σκοτάδι. Ο Παρθενώνας είχε ενώ είχε διατηρηθεί ουσιαστικά ακέραιος από το 438 π.Χ. έως το 1687 μ.Χ., επί 2.125 χρόνια, υπέστη καταστροφή μέσα σε μια στιγμή!


Η ανατίναξη του Παρθενώνα από τον Φραγκίσκο Μοροζίνι
(Vincenzo Coronelli)


Μετά την έκρηξη οι Τούρκοι αποφάσισαν να διαπραγματευτούν μια συνθήκη ειρήνης με τους Ενετούς όχι γιατί λυπήθηκαν που καταστράφηκε αυτό το σπουδαίο μνημείο, αλλά διότι εντός αυτού είχαν όλα τους τα εφόδια τα οποία καταστράφηκαν. Έτσι οι Τούρκοι συμφώνησαν αναγκαστικά με τους Ενετούς για την παράδοσή τους, η οποία έθετε ως όρο, την αποχώρηση εντός πέντε ημερών, όπως και την παράδοση των αιχμαλώτων χριστιανών που οι Τούρκοι είχαν με αναγκασμό σύρει μέσα στην Ακρόπολη. Οι Τούρκοι που θα έφευγαν από την Αθήνα επίσης τέθηκε ως όρο να φύγουν με δικά τους έξοδα, δηλαδή να καταβάλλουν οι ίδιοι τα ναύλα για να μισθώσουν πλοία με προορισμό τη Σμύρνη, ενώ θα μπορούσαν να κουβαλήσουν μαζί τους μόνο ότι ο καθένας ο μπορούσε να κουβαλήσει πάνω του.

Η συνθηκολόγηση των Τούρκων της Ακρόπολις υπογράφηκε μέσα στη ναυαρχίδα του Μοροζίνι στον Πειραιά και στο τέλος της έφερε τη σημείωση "Πειραιάς 29 Σεπτεμβρίου 1687". 

Την 1η Οκτωβρίου που ήταν το τέλος της προθεσμίας, οι Τούρκοι εγκατέλειψαν την κατεστραμμένη πλέον Ακρόπολη, ενώ οι Ιταλοί τους συνόδευσαν μέχρι την Ακτή, από όπου η αποχώρηση πραγματοποιήθηκε υπό την επίβλεψη του επικεφαλής της Ενετικής δύναμης που ήταν ο Μιχαήλ Άγγελος Τσεντίλε. 

Στην αδειανή πλέον Ακρόπολη εισήλθαν οι Ενετοί και ορίστηκε φρούραρχος αυτής Κόμης Θωμάς Πομπέζι από τη Βερόνα. Την καταστροφή του Παρθενώνα ο Μοροζίνι την απέδωσε σε «τυχαία Βολή» όπως δικαιολόγησε αργότερα το συστηματικό βομβαρδισμό της Ακρόπολης.


Υδατογραφία Μουσείου Μπενάκη του βομβαρδισμού του Παρθενώνα από τον Μοροζίνι
 (Giakomo Venerda)


Οι Ενετοί δεν πρόλαβαν για μεγάλο χρονικό διάστημα να χαρούν την κατάκτησή τους καθώς έπεσε πανούκλα και ο Μοροζίνι αναγκάστηκε για να προστατεύσει τον στρατό του να τον διατάξει να επιστρέψει πίσω στον Πειραιά, να επιβιβαστεί στα πλοία και να παραμείνει στα ανοιχτά του Σαρωνικού. Στο σημείο αυτό αξίζει να σημειωθεί πως οι Τούρκοι αλλά και οι Έλληνες την εποχή εκείνη θεωρούσαν μεγάλη γρουσουζιά να κατακρημνίζονται αρχαίες κολώνες μνημείων, διότι πίστευαν ότι μέσα τους κρύβονταν αρχαίες κατάρες και αρρώστιες. Η καταστροφή ενός κίονα προκαλούσε πραγματικό τρόμο. Όλα τα δεινά της γης θα απελευθερώνονταν και έπεφταν πάνω τους. Έτσι όταν έπεσε η πανούκλα, όλοι οι κάτοικοι της Αθήνας, αλλά και οι Τούρκοι, είχαν την πίστη ότι αιτία της αρρώστιας ήταν η καταστροφή του Παρθενώνα.  

Ο Παρθενώνας είχε μετατραπεί από τους Οθωμανούς από το 1458 σε μουσουλμανικό τέμενος, το γνωστό ως «τζαμί του κάστρου της Αθήνας». Είχε κτιστεί μάλιστα ένας μιναρές προς τη δυτική του πλευρά. Οι Τούρκοι που ουδέποτε ενδιαφέρθηκαν για τα γράμματα και τις τέχνες, ομοίως δεν ενδιαφέρθηκαν και για την ιστορία του Παρθενώνα. Άλλωστε οι ίδιοι το αποκαλούσαν Τέμενος της Αθήνας και μάλιστα θεωρούσαν ότι από αυτό εξέρχονταν και διάσημοι δερβίσηδες, εθεωρούντο δηλαδή σπουδαίοι θεολόγοι του Ισλάμ.

Οι Ενετοί αποφάσισαν να εγκαταλείψουν την Ακρόπολη, σύμφωνα με τους ιστορικούς, για δύο κυρίως λόγους. Ο πρώτος ήταν η πανούκλα που τους ανάγκασε να αποσυρθούν μέσα στα πλοία. Ο δεύτερος διότι ο Μοροζίνι έκρινε ότι η δύναμή του δεν ήταν ικανή να αντέξει στις αντεπιθέσεις των Τούρκων που ανέμενε ότι θα έρθουν. Υπάρχει όμως κι ένας τρίτος λόγος που οι ιστορικοί δεν αναγράφουν, καθώς οι συγγραφείς είναι Ιταλοί. Ο πλουτισμός! 

Διότι πριν οι Ενετοί φύγουν, επιδόθηκαν σε αρπαγή πολιτιστικών θησαυρών, από την πώληση των οποίων διέβλεπαν μεγάλα κέρδη. Άλλωστε το ίδιο είχε πράξει κι ένας πρόγονός τους ο Σύλλας. Συνεπώς δεν ήταν η πρώτη φορά που θα φόρτωναν στα πλοία τους κλεμμένους θησαυρούς από την Αθήνα και τον Πειραιά. Πριν όμως αναφερθούμε σε αυτό το έγκλημα, ας δούμε ένα άλλο έγκλημα που έπραξαν με την αποχώρησή τους.

Κι αυτό ήταν η εγκατάλειψη των χριστιανών Ελλήνων στο έλεος των Τούρκων! Ενώ οι Αθηναίοι είχαν βοηθήσει τους Ενετούς από την πρώτη κιόλας στιγμή, θα έμεναν τώρα μόνοι και αβοήθητοι στο έλεος της τουρκικής εκδικητικότητας.  
Οι πρόκριτοι των Αθηνών έπεσαν στην κυριολεξία στα πόδια του Μοροζίνι παρακαλώντας τον να λάβει μέριμνα για τους κατοίκους της Αθήνας. Και καθώς άλλη μέριμνα δεν μπορούσε να υπάρξει παρά μόνο μια. Η φυγή και η εγκατάλειψη της πόλης!

Καταρτίστηκαν λίστες ονομάτων των Αθηναίων που θα ακολουθούσαν τους Ενετούς στην αναχώρησή τους από το λιμάνι του Πειραιά. Διατέθηκαν δύο πλοία τα οποία κατ΄ απαίτηση των επιβατών τους, έκαναν στάσεις για να αποβιβάσουν τους Αθηναίους στα μέρη που είχαν ζητήσει να μεταφερθούν. 

Τα πλοία αυτά μετέφεραν τον αθηναϊκό πληθυσμό στην Αίγινα, στο Ναύπλιο και στη Σαλαμίνα. Αρχηγοί των ομάδων μεταφοράς είχαν οριστεί ο Πέτρος Γάσπαρης για εκείνους που πήγαιναν στη Σαλαμίνα, ο Σπυρίδων Περούλης για εκείνους που θα ταξίδευαν στο Ναύπλιο και ο Δημήτριος Γάσπαρης για εκείνους που θα πήγαιναν στην Αίγινα. 

Όταν πέρασε κάποιος καιρός πολλοί από τους Αθηναίους που είχαν εγκαταλείψει την πόλη, όρισαν επικεφαλής τους τον Μιχαήλ Περούλη να έρθει σε επαφή με τους Ενετούς για να τους ζητήσει να τους παραχωρήσουν κάποια κτήματα κοντά στο χωριό Ίρια της Επαρχίας του Ναυπλίου, καθώς ο Μοριάς τότε βρισκόταν υπό Ενετική Κατοχή, όπως και πραγματικά έγινε. Οι περισσότεροι Αθηναίοι άρχισαν να επιστρέφουν πίσω στην Αθήνα από το 1690 κι ύστερα. Πρώτοι κατέφτασαν από τα Αμπελάκια της Σαλαμίνας με βάρκες στον έρημο Πειραιά από τον οποίο έλειπε πια το λιοντάρι. Ο Περραιβός μιλά περί οκτακοσίων ατόμων οι οποίοι ρακένδυτοι ανέβαιναν με τα πόδια στην Αθήνα, βλέποντας με θλίψη τα αλλοτινά χωράφια με αμπέλια που έζωναν ολόγυρα το Μοναστήρι του Αγίου Σπυρίδωνα να είναι τώρα χέρσα. 

Ο Μοροζίνι υπήρξε ο κακός δαίμονας των μνημείων των Αθηνών και του Πειραιά. Εκτός του ότι όπως αναφέραμε, κατέστρεψε τον Παρθενώνα, ανάγκασε τους περισσότερους Αθηναίους με τη συμπεριφορά του να φύγουν από τον τόπο τους, ενώ στην κυριολεξία έκανε πλιάτσικο στις αρχαιότητες που γνώριζε ότι η πώλησή τους θα του απέδιδαν πολλά χρήματα. Συνεπώς ο Μοροζίνι με τους Ενετούς διέπραξαν τρία μεγάλα εγκλήματα. Το πρώτο ήταν ότι βομβάρδισαν τον Παρθενώνα, το δεύτερο ότι άφησαν τους Αθηναίους στο έλεος των Τούρκων και το τρίτο ότι έκλεψαν την πολιτιστική κληρονομιά της πόλης με σκοπό τον πλουτισμό.

Διότι ο καιροσκόπος Μοροζίνι πριν αναχωρήσει από την Ακρόπολη, φρόντισε πρώτα να αρπάξει το άγαλμα του Ποσειδώνος, την Άπτερο Νίκη αλλά και άλλα αριστουργήματα. Διέταξε να τα σηκώσουν από τα βάθρα τους, αλλά καθώς επρόκειτο για πλιατσικολόγους που βιαστικά επιθυμούσαν να φύγουν, προέβησαν σε ιεροσυλία καταστρέφοντας πολλά από αυτά. 

Κατά την επιστροφή του από την Αθήνα προς τον Πειραιά άρπαξε όλα τα  πέτρινα και μαρμάρινα λιοντάρια που έβρισκε μπροστά του μεταξύ των οποίων και το σύμβολο της πόλης, το οποίο μάλιστα είχε μετονομάσει και την πόλη σε Πόρτο Λεόνε, δηλαδή το λιμάνι του λιονταριού. 

Στο πλιάτσικο δεν επιδόθηκε μόνο ο Μοροζίνι αλλά και οι υπόλοιποι αξιωματικοί του, αφού άρπαζαν ό,τι θεωρούσαν ότι θα τους απέφερε κάποιο κέρδος, όπως ο ιδιαίτερος γραμματέας του ο Σαγκάλο που έκλεψε το κεφάλι της Απτέρου Νίκης.

Στην αναφορά του προς την βενετική Σύγκλητο ο Μοροζίνι δεν ασχολείται καν με την καταστροφή του Παρθενώνα και το πλιάτσικο που ακολούθησε, παρά μόνο στο τέλος αυτής αποκαλεί τον βανδαλισμό ως "εργασία" κατά τη διάρκεια της οποίας ο ναός κατέρρευσε.

«"Ευθύς όμως, ως ήρχισεν η εργασία κατέρρευσεν ολόκληρον το άνω τμήμα της κορωνίδος του ναού. Και αποτελεί θαύμα το γεγονός ότι ουδείς εκ των τεχνιτών έπαθε τι".

Όπως σημειώνει και ο Στέφανος Δάφνης μόνο μετά την καταστροφή του Παρθενώνα, ο τότε πνευματικός κόσμος άρχισε να αντιλαμβάνεται τι ακριβώς είχε συμβεί! 
Από τους εκατοντάδες δυτικούς καλλιτέχνες που είχαν επισκεφθεί την τουρκοκρατούμενη Αθήνα πριν από το 1687, ουδείς σκέφτηκε να αποθανατίσει σε ένα λεπτομερές σχέδιο την Ακρόπολη πριν την καταστροφή της. 

Αν και εκατοντάδες ζωγράφοι πέρασαν να θαυμάσουν από κοντά αυτό το παγκόσμιο μνημείο, κανείς από αυτούς δεν σκέφτηκε να αποτυπώσει με κάθε λεπτομέρεια και υπευθυνότητα το παγκόσμιο μνημείο. Όλοι έσπευσαν μετά την καταστροφή να αποτυπώσουν σε σχέδια ότι είχε πλέον απομείνει, αλλά ήταν αργά. Σήμερα τα περισσότερα σχέδια του Παρθενώνα τον απεικονίζουν κατεστραμμένο μετά το 1687.

Όσα δεν έπραξαν οι αμαθείς Τούρκοι που στα θέματα τεχνών και πολιτισμού είχαν μαύρα μεσάνυχτα, τόση ήταν η καταστροφή που υπέστη Αθήνα και Πειραιάς από τους Ενετούς του Μοροζίνη και χρόνια αργότερα από τους Άγγλους του Έγλιν.


Η 26 Σεπτεμβρίου του 1687 θα έπρεπε να είχε ανακηρυχθεί ως παγκόσμια ημέρα διαφύλαξης πολιτιστικής κληρονομιάς διότι τότε καταστράφηκε από ανθρώπους, το ωραιότερο μνημείο της ανθρωπότητας που επί 2.125 χρόνια έστεκε αλώβητο!      


Υ.Σ.:

Περί ενός βιβλίου





Ένα σύγχρονο βιβλίο γραμμένο από Ιταλό Συγγραφέα (Alessandro Marzo Magno) που φέρει τίτλο "Αθήνα 1687" και υπότιτλο "Η Βενετία και οι Τούρκοι και η καταστροφή του Παρθενώνα", φαίνεται να δικαιολογεί εν μέρει την καταστροφή, παρουσιάζοντας στοιχεία που αφαιρούν μερίδιο της ευθύνης που φέρουν οι Ενετοί. Χαρακτηριστικά αναφέρεται σε αυτό ότι:
Οι περισσότεροι στρατιώτες του Μοροζίνι δεν ήταν Ενετοί αλλά μισθοφόροι Γερμανοί και ότι ο στρατιώτης της μοιραίας βολής ήταν επίσης Γερμανός ο Luneburg. Όμως τουλάχιστον στην παρουσίαση του εν λόγω βιβλίου εμφανίζεται να δικαιολογείται η κλοπή των μαρμάρων όχι μόνο των Ενετών, αλλά και εκείνη των Άγγλων με τον Έλγιν.  
Διαβάζουμε στο σχετικό κείμενο της παρουσίασης του βιβλίου: 
"Από τη στιγμή της έκρηξης του Παρθενώνα, οι κάτοικοι της Αθήνας σπεύδουν να μαζέψουν τα ασβεστολιθικά κομμάτια τα οποία έχουν διασπαρεί ολόγυρα. Αφού τα συλλέγουν τα τοποθετούν σε κατσαρόλες όπου τα βράζουν για να αποκτήσουν έτσι ασβέστη! Ειδικά τα ανάγλυφα τμήματά τους, εκτιμούνται περισσότερο διότι απορροφούν την θερμότητα καλύτερα. Αυτό εξηγεί γιατί ο Λόρδος Έλγιν θεωρείται σωτήρας στις μετόπες του Φειδία. Διότι αν δεν της είχε φέρει στο Λονδίνο, θα υπήρχε ο κίνδυνος να καταλήξουν και αυτές στην κατσαρόλα!"

Διαβάστε επίσης σχετικά με το Λιοντάρι του Πειραιά:


Το λιοντάρι του Πειραιά (Ο Δρόμος του Δράκου)






   

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

"Πειραϊκές ιστορίες του Μεσοπολέμου"