Φωτογραφικές στιγμές ιστορίας. Ο Πειραιάς στο διάβα του χρόνου


Φρεαττύδα 1936 -


Φωτογραφία του Θωμά Ιωνά και Ν.Ε. Τόλη που δημοσιεύθηκε στην περιοδική έκδοση της Ελληνογαλλικής Σχολής Πειραιά "Άγιος Παύλος", τεύχος 4 Δεκεμβρίου 2009.
Διακρίνονται τα λουτρά του Κράκαρη. Το ακίνητο της οδού Βουδούρη, πάνω ακριβώς από τις μπανιέρες, υφίσταται μέχρι τις μέρες μας.

Σκαφάκι (όρμος Λουβιάρη) 1938 -

Φωτογραφία του Θωμά Ιωνά και Ν.Ε. Τόλη που δημοσιεύθηκε στην περιοδική έκδοση της Ελληνογαλλικής Σχολής Πειραιά "Άγιος Παύλος", τεύχος 4 Δεκεμβρίου 2009.

Το παλιό υαλουργείο των Παύλου Τσίλερ – Πέτρου Οριγώνη (κατασκευασμένο το 1873) σχεδιασμένο από τους Φαίδωνα και Έθελ Κυδωνιάτη που επέλεξε να μένει ο ίδιος ο Τσίλερ αφού πρώτα το μετασκεύασε σε εξοχική του κατοικία.  Άνοιξε κι ένα πηγάδι που όπως λεγόταν, διέθετε το καλύτερο πόσιμο νερό στον Πειραιά.
Επειδή πολύς κόσμος πήγαινε να προμηθευτεί νερό από εκείνο το πηγάδι, αρχικά η περιοχή ονομάσθηκε "Πηγάδι του Τσίλερ" για να μετεξελιχθεί στην συνέχεια σε "Συνοικία Τσίλερ".
Ο ίδιος ο Τσίλερ είχε κάνει προσπάθεια η περιοχή γύρω από τα εξοχικά σπίτια που έκτισε να καθιερωθεί ως "Καλλιθέα" καθώς όλα είχαν πρόσοψη προς το Πασαλιμάνι.


Νέο Φάληρο, Μάρτιος 1994 -

Μια από τις τελευταίες φωτογραφίες από την κατεδάφιση του ΑΚΤΑΙΟΝ στο Νέο Φάληρο (Ό,τι είχε απομείνει από αυτό). Η κατεδάφιση του ΑΚΤΑΙΟΝ ήταν σταδιακή. Προπολεμικά καθώς είχαν εμφανιστεί ρωγμές στο ξενοδοχείο, αφαίρεσαν τους εντυπωσιακούς του θόλους για να ελαφρύνουν -όπως έλεγαν- την κατασκευή. Κομμάτι κομμάτι το ΑΚΤΑΙΟΝ στο τέλος, λίγο θύμιζε το αρχικό λαμπρό οικοδόμημα. Ό,τι απέμεινε κατεδαφίστηκε όπως είπαμε το 1994.

Μεσοπόλεμος, Χατζηκυριάκειο Ορφανοτροφείο Θηλέων -

Κορίτσια του Χατζηκυριάκειου Ορφανοτροφείου μπροστά από τον Ναό του Αγίου Ιωάννη. 
Το 1903 το Ίδρυμα ξεκινά την λειτουργία του έχοντας κοστίσει 550.000 δραχμές, ενώ είχε σχεδόν τελειώσει και ο ναός του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου που υπάρχει μέχρι σήμερα στον προαύλιο χώρο του.

1977 Εορτασμός ναυτικής εβδομάδας στο Πασαλιμάνι-

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Τσάτσος με τον Υπουργό Εθνικής Άμυνας Ε. Αβέρωφ διέρχονται μπροστά από το Ρολόι στο Πασαλιμάνι. Πίσω στο πράσινο κτήριο που διακρίνεται ένα σωσίβιο αναρτημένο στο μπαλκόνι του, είναι οι ναυτικές σχολές "ΠΥΘΑΓΟΡΑΣ" του Ιάκωβου Μαρκοζάνη. Το κτήριο αυτό κατεδαφίστηκε το 2013. 

22 Οκτωβρίου 1960, επί της Λεωφόρου Βασιλίσσης Σοφίας (σημερινή Γρηγορίου Λαμπράκη) -


Ο Βασιλιάς Παύλος επιθεωρεί τιμητικό άγημα του Λιμενικού Σώματος.
Πίσω του ο διάδοχος Κωνσταντίνος.οι τηλέγραφοι των πλοίων σε όλο τον κόσμο, εκείνο το μεσημέρι της 22ας Οκτωβρίου του 1960, ανακοίνωναν ότι και το χιλιοστό πλοίο ήταν πλέον Ελληνικό, το σήμα το λάμβαναν πάνω από 70.000 Έλληνες ναυτικοί που ήταν ναυτολογημένοι ανά τον κόσμο.

Οκτώβριος 1960 Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας στο Πασαλιμάνι -

Ο Πρωθυπουργός Κ. Καραμανλής εξέρχεται από το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας ακολουθούμενος από τον Υπουργό Ε.Ν. Γ. Ανδριανόπουλο.

3 Μαΐου 1908 λιμάνι Πειραιά -

Το εύδρομο "Ναύαρχος Μιαούλης" καταπλέει στις 3 Μαΐου του 1908 στο λιμάνι του Πειραιά μεταφέροντας τη σορό του μεγάλου ευεργέτη Γεωργίου Αβέρωφ στην Ελλάδα. 
Ο Αβέρωφ πέθανε στην Αλεξάνδρεια Αιγύπτου στις 15 Ιουλίου του 1899 μέχρι που η Κυβέρνηση του Γ. Θεοτόκη αποφάσισε να επαναπατρίσει τη σορό του σπουδαίου αυτού ευεργέτη. Οι Πειραιώτες κατά την άφιξη του εύδρομου κατέκλυσαν όλη την Ακτή Μιαούλη.

22 Οκτωβρίου 1960 αίθουσα τελετών Υ.Ε.Ν. -

Ο Σταύρος Λίβανος τιμάται ως ο πλοιοκτήτης του χιλιοστού πλοίου. 
Στο παρελθόν πριν ακόμα γίνει εφοπλιστής υπήρξε πλοίαρχος αλλά και πρώτος μηχανικός του εμπορικού ναυτικού.
Η καταγωγή του ήταν τη Χίο, από το νησί που είχε τους περισσότερους εφοπλιστές και τα περισσότερα πλοία με ελληνική σημαία. Ο ίδιος εφοπλιστής είχε ήδη θέσει σε 26 δικά του πλοία την ελληνική σημαία χωρητικότητας 272.444 κόρων.

18 Μαΐου 1928, Πειραϊκή - 

Ο ποιητής Σπύρος Ματσούκας αποδεχόμενος την πρόσκληση του Πλοιάρχου Λούντρα, επισκέπτεται τη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων. 
Στο βάθος διακρίνεται η έρημη ακόμα πειραϊκή. Ο Σπύρος Ματσούκας είχε αφοσιωθεί με πάθος στην πατριωτική ποίηση. Γύριζε τα σχολεία, τα στρατόπεδα και όπου υπήρχε συγκέντρωση νέων ανθρώπων στους οποίους προσπαθούσε να εμφυσήσει την αγάπη για την πατρίδα. Με δικό του αγώνα προκάλεσε εράνους από τους οποίους αγοράστηκε το αντιτορπιλικό "Νέα Γενιά".


7 Μαρτίου 1963, εξέδρα φιλάθλων του Ολυμπιακού στο Γήπεδο της Λεωφόρου- 

Πανό που αναγράφει "Ολυμπίκ Ντε Πειρέ", για να μην υπάρξει σύγχυση με τις Olympique de Marseille και Olympique Lyonnais. 

Φωτογραφία από το αρχείο του Χρήστου Πιπίνη δημοσιευμένη στο βιβλίο "Ποδόσφαιρο και πολιτισμός"

Λιμάνι Κερατσινίου 1948 - 

Οχηματαγωγά του Πολεμικού Ναυτικού αποβιβάζουν στο λιμάνι του Κερατσινίου παιδιά που επιστρέφουν από τις παιδουπόλεις της Φρειδερίκης. Τα παιδιά κρατούν στα χέρια τους πινακίδες με τις οποίες επιδεικνύουν την ελληνοχριστιανική διαπαιδαγώγηση την οποία έλαβαν στις παιδουπόλεις. 
Το σχέδιο για το παιδοφύλαγμα (της δεξιάς) εφαρμόστηκε ως προστατευτικό πρόγραμμα του αντίστοιχου παιδομαζώματος (της αριστεράς). 
Αμφότερα αποτέλεσαν τραγικές συνέπειες του εμφυλίου πολέμου. 

Η Πλατεία Καραϊσκάκη το 1900 -


Ήδη από τις απογευματινές ώρες της ημέρας Παρασκευής 14 Ιανουαρίου 1900 άρχισε ο δημοτικός φωτισμός δια ηλεκτρικού φωτός.Επιλέχθηκε να φωτιστεί πρώτα η διαδρομή από την Πλατεία Καραϊσκάκη έως το Τελωνείο από 24 ηλεκτρικούς φανούς. Αμέσως μετά προτεραιότητα ηλεκτροφωτισμού είχαν οι κεντρικές πλατείες της πόλης καθώς και οι λεωφόροι. Ο δημοτικός ηλεκτρικός φωτισμός διαρκούσε από δύσεως ηλίου έως μεσονυκτίου. Ο δημοτικός ηλεκτροφωτισμός επιτεύχθηκε από τον Δήμαρχο των μεγάλων έργων τον Τρύφωνα Μουτζόπουλο ο οποίος είχε ως κανόνα και οδηγό του το ρητό "η πρόοδος είναι πολιτισμός". 

Όσοι φανοί φωταερίου αφαιρούνταν για να αντικατασταθούν με ηλεκτρικούς, τοποθετούνταν σε άλλα απόκεντρα μέρη της πόλης. Επόμενο βήμα του Μουτζόπουλου ήταν να διαρκεί ο ηλεκτρικός φωτισμός έως πρωίας ενώ παράλληλα σχεδίασε την τοποθέτηση ηλεκτρικών λαμπτήρων σε όλη την διαδρομή του λιμένα από τη μια άκρη έως την άλλη.

Κατά μια περίεργη σύμπτωση ακριβώς την ίδια ημερομηνία δηλαδή 14 Ιανουαρίου αλλά 20 χρόνια νωρίτερα, το 1878, ο ίδιος Δήμαρχος Τρύφωνας Μουτζόπουλος κατά την πρώτη του θητεία, είχε εγκαινιάσει πάλι τον φωτισμό της πόλης αλλά με αεριόφως. 250 φανοί φωταερίου τότε είχαν τοποθετηθεί σε κεντρικά σημεία. Το 1900 οι φανοί αερίου είχαν ανέλθει σε 2.000 όταν άρχισαν να αντικαθίστανται από ηλεκτρικούς. Ο Τρύφων Μουτζόπουλος στα εγκαίνια του 1878 κρατώντας ένα κοντάρι στην άκρη του οποίου είχε προσκολληθεί αναμμένο κερί είχε ανέβει σε μια μικρή σκάλα και με την βοήθεια του κονταριού είχε ανάψει τον πρώτο φανό φωταερίου έξω από το ναό της Αγίας Τριάδας. Είκοσι χρόνια αργότερα, το 1900, ο ίδιος δήμαρχος είχε πατήσει απλά ένα κουμπί το οποίο βρισκόταν εντός του Δημαρχείου (Ωρολόγιον) για να ανάψει τους 24 ηλεκτρικούς λαμπτήρες της παράλιας διαδρομής.

Ένας Πειραιώτης δυστυχώς καταλαμβάνει και μια θλιβερή πρωτιά. Είναι ο πρώτος νεκρός Αξιωματικός της Κορέας!
Πρόκειται για τον Έφεδρο Ανθυπολοχαγό Απόστολο Σταθιά. 
Σκοτώθηκε τα ξημερώματα της 30ης Ιανουαρίου του 1951 πολεμώντας με το Ελληνικό Τάγμα στο ύψωμα 381. Οι Έλληνες δεχόμενοι επίθεση Κινεζικού Συντάγματος αμύνονται ηρωικά. Ο Απόστολος Σταθιάς, Διμοιρίτης του τρίτου λόχου, υπήρξε ο πρώτος νεκρός Αξιωματικός. 
Ο Απόστολος Σταθιάς είχε γεννηθεί σε μαιευτήριο Αθηνών αλλά ο ίδιος όπως και η οικογένειά του ήταν κάτοικοι Πειραιά και συγκεκριμένα στην περιοχή της Καστέλλας. Ο Σταθιάς ήταν ο ένατος νεκρός. 

Πάνω και κάτω: Ό,τι απέμεινε από την βομβαρδισμένη εκκλησία της Αγίας Τριάδας Πειραιά φωτογραφημένη από διαφορετικές γωνίες τη δεκαετία του '50




28 Δεκεμβρίου 1930, Πασαλιμάνι -

Συγκέντρωση διαμαρτυρίας Πειραιωτών στο Πασαλιμάνι λόγω ανεργίας.


1923 - Οι πρώτοι Αξιωματικοί της Αστυνομίας Πόλεων που εγκαταστάθηκαν στον Πειραιά


Μαθήτριες του Χατζηκυριάκειου Ορφανοτροφείου Θηλέων κατά την διεξαγωγή δοκιμαστικών παρέλασης


Ρολόγια πειραϊκής κατασκευής που διανέμονταν το 1923 στους αξιωματικούς της Αστυνομίας Πόλεων, ώστε να γίνεται η χρονομέτρηση των πεζών περιπολιών. Το 1923 ήταν το έτος εγκατάστασης της Αστυνομίας Πόλεων στον Πειραιά. 


27 Μαΐου 1923 Πειραιάς - 

Στις 27 Μαΐου του 1923, στις δέκα το πρωί, πραγματοποιήθηκε στον Τινάνειο Κήπο η εκδήλωση για την εγκατάσταση στον Πειραιά του νεοσύστατου τότε Σώματος της Αστυνομίας ΠόλεωνΗ υπηρεσία για τους αστυνομικούς του Πειραιά ξεκίνησε την επομένη ακριβώς ημέρα, 28 Μαΐου 1923, η οποία θεωρείται και ως ημέρα έναρξης λειτουργίας της Αστυνομίας Πόλεων στον Πειραιά.


1922 Τουρκολίμανο (σημερινό Μικρολίμανο) -


Οι αδελφοί Ανδριανόπουλοι κάνουν μπάνιο στο Τουρκολίμανο μαζί με άλλους αθλητές του Πειραϊκού


Πλατεία Ιπποδαμείας, περίοδο κατοχής -


Πειραιώτες πρώην στρατιώτες του Αλβανικού μετώπου, βρίσκονται συγκεντρωμένοι στην Πλατεία Ιπποδαμείας αναμένοντας κάποιο συσσίτιο. 

Ρωσικό νοσοκομείο Πειραιά 1916 - 


Γάλλοι ναύτες τραυματίες κατά τη διάρκεια των γεγονότων της 18ης και 19ης Νοεμβρίου 1916.

Στις 14 Φεβρουαρίου 1896 ολοκληρώνεται με καθυστέρηση η επιχωμάτωση και η επίστρωση της Πλατείας Αλεξάνδρας.
Η κατασκευή της είχε αρχίσει επί δημαρχίας Ρετσίνα ολοκληρώθηκε όμως επί Τρ. Μουτζόπουλου. Ευρισκόμενη επί υψηλούς βραχώδους προεξοχής και περιβαλλόμενη εκ των τριών πλευρών της από τη θάλασσα θεωρείται ότι κατέχει την πιο προνομιακή θέση στην πόλη.

Πασαλιμάνι 1952 -

Η Φωτογραφία κοσμεί το χώρο Συνδέσμου Αποφοίτων Ιωνιδείου Σχολής




1914 Λιμένας Ζέας -

Ο Φωτογράφος εστιάζει τον φακό του σε βάρκα του ομίλου Ερετών στο λιμάνι της Ζέας, καθώς σε αυτήν επιβαίνει ανάμεσα στους αθλητές του Ομίλου και ο πρίγκιπας Αλέξανδρος.


4 Μαΐου 1931, Λιμάνι Πειραιά -


Μια νέα ημέρα ξημέρωσε για το μεγάλο πειραϊκό λιμάνι. Το πλεύρισμα των πλοίων αποτελεί πλέον γεγονός. Ημέρες χαράς για τους επιβάτες και λύπης για τους εκατοντάδες βαρκάρηδες που αναζητούν πλέον νέα εργασία. 


1 Νοεμβρίου 1972, Παλαιά Κοκκινιά -

Νοικοκυρές προσπαθούν να καθαρίσουν τον δρόμο μπροστά από τα σπίτια τους, ύστερα από καταρρακτώδη βροχή που τον μετέτρεψε σε αδιάβατη λασπώδη έκταση. 


Δημοτικό Θέατρο Πειραιά 1930 -

Οι μαθητές του σχολείου Καρούση φωτογραφίζονται στα σκαλιά του Δημοτικού Θεάτρου ντυμένοι εύζωνες, με την ευκαιρία της επετείου της 25ης Μαρτίου.


Κορυδαλλός (Κουτσικάρι) μεταπολεμική εποχή -


Τροφοδοσία νερού από Ιππήλατη υδροφόρα που βρίσκεται ακόμα σε χρήση στον Κορυδαλλό. 

Γερμανικοί βομβαρδισμοί Πειραιά 1941 -

Ηλικιωμένη κάθεται με απόγνωση πάνω στα ερείπια του βομβαρδισμένου σπιτιού της. Οι γερμανικές αεροπορικές επιδρομές από την 6η Απριλίου και μετά, αποτελούν καθημερινότητα για τους Πειραιώτες. 
Μέλη της ΕΟΝ βοηθούν στην αναζήτηση ενώ στρατιώτες του μετώπου που μόλις επέστρεψαν από το μέτωπο, στέκονται με το τσιγάρο στο χέρι. 


Στις 9 Φεβρουαρίου 1875 τελούνται τα εγκαίνια λειτουργίας του Χρηματιστηρίου, με λαμπρή τελετή αφού προηγήθηκε λειτουργία από τον Επίσκοπο Νάξου παρουσία του Δημάρχου της πόλης και του Προέδρου της Βουλής. Ο Δήμαρχος Πειραιώς Τρύφωνας Μουτζόπουλος, κάλεσε να εκφωνήσει τον πανηγυρικό ο Αριστείδης Οικονόμου, μια οικονομική προσωπικότητα της εποχής (υφηγητής της Πολιτικής Οικονομίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών), ο οποίος ουδεμία σχέση με τον Πειραιά είχε, κατά συνέπεια τα λόγια του παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον.

«Αν οι χρηματιστικοί αγώνες που είδα πριν από δύο χρόνια να διενεργούνται στην Αθήνα (δηλαδή το 1873), τελούντο στον Πειραιά δεν έχω αμφιβολία ότι θα οι συμφορές στην οικονομία μας, θα ήταν μικρότερες. Στην Αθήνα νομίζετε ότι είδα εμπόρους; Όχι Κύριοι. Είδα νεανίσκους, κτηματίες, υπαλληλίσκους, φυγάδες από μικροπρατικά καταστήματα, οι οποίοι άδειαζαν τα βαλάντιά τους μετά αφροσύνης προς το οικονομικό μέλλον, προκαλώντας αληθινό οίκτο!» και συνέχισε «Στην Αθήνα ουδέποτε θα υιοθετηθεί το αληθινό σπουδαίο πνεύμα του εμπορίου. Διότι εκεί θα επικρατεί πάντα το πνεύμα της πολιτικής, της επιδείξεως, της κατανάλωσης και του πλουτισμού.».


Δημοτικό Θέατρο Φεβρουάριος 1972 -
«Ο Πειραιάς μου είναι από χρόνια γνώριμος και αγαπητός, εξαιτίας προπάντων της στενής μου φιλίας με τους κορυφαίους Πειραιώτες διανοούμενος τους αείμνηστους Νιρβάνα, Πορφύρα και άλλους... Κι ένα άλλο ακόμα δείγμα της πνευματικής ζωής του Πειραιά είναι το κατάμεστο Δημοτικό του θέατρο. Όλο εκείνο το ακροατήριο με επικεφαλής τον Δήμαρχο Μανούσκο… Δεν θα το ξεχάσω ποτέ!» 

Δήλωση του Γρηγορίου Ξενόπουλου στο κατάμεστο θέατρο για τον εορτασμό των 60 χρόνων του περιοδικού "Διάπλασις των Παίδων" στις 28 Οκτωβρίου του 1940 (Δημοσιεύθηκε στη 2η σελίδα της Πειραϊκής εφημερίδας "ΘΑΡΡΟΣ", όταν στην πρώτη ανακοινώνεται η κήρυξη του ελληνοϊταλικού πολέμου!
13 Μαρτίου 1938 Λιμένας Ζέας-

Τόσο ο προσκοπικός νεώσοικος όσο και τα παλιά γραφεία του Ολυμπιακού θεμελιώθηκαν στις 13 Μαρτίου του 1938, αποπερατώθηκαν κατά την διάρκεια της κατοχής προκειμένου να στεγάσουν ναυτικές υπηρεσίες των Γερμανών. Μετατράπηκαν σε κοιτώνες και γραφεία του Πολεμικού Ναυτικού και στην συνέχεια δόθηκαν στο Σώμα Ελλήνων Προσκόπων και στον Ολυμπιακό αντίστοιχα. Η παράδοση των εγκαταστάσεων στους προσκόπους έγινε στις 12 Φεβρουαρίου του 1961 από τον Διάδοχο και αρχιπρόσκοπο Κωνσταντίνο αφού πρώτα ανακατασκευάστηκαν εκ θεμελίων. 
Μακρόνησος, Νοέμβριος 1948 -

Οι ποδοσφαιριστές του Ολυμπιακού Πειραιώς Μαλαμόπουλος, Πολίτης, Δαρίβας (από αριστερά προς τα δεξιά) και Γεωργάτος (ο καθιστός), φωτογραφίζονται κατά τη διάρκεια εξορίας τους στη Μακρόνησο.
1917, στο Ποδηλατοδρόμιο του Νέου Φαλήρου-

Λεπτομέρεια από φωτογραφία του ΕΛΙΑ. Τα πόδια των ποδοσφαιριστών σηκώνουν σύννεφα σκόνης. Πίσω διαγράφεται η επιβλητική σιλουέτα του ξενοδοχείου ΑΚΤΑΙΟΝ.




Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

"Πειραϊκές ιστορίες του Μεσοπολέμου"