Η καταστροφή του βουλγαρικού πλοίου "Μαρία Λουΐζα" στον Πειραιά τη 30η Μαΐου 1941

Το πλοίο "Πριγκίπισσα Μαρία - Λουΐζα" προκάλεσε την καταστροφή όλου της γύρω περιοχής
(φωτογραφία από http://morskivestnik.com)


του Στέφανου Μίλεση

Στις 2 Μαΐου του 1941 το βουλγαρικό πλοίο «Πριγκίπισσα Μαρία – Λουΐζα» κατευθύνεται από τη Βάρνα προς τη Θεσσαλονίκη εκτελώντας μεταφορές κατ΄ εντολή της γερμανικής υπηρεσίας Zeetransportshtele. Οι Βούλγαροι είναι σύμμαχοι με τους Γερμανούς συνδράμοντας έτσι στις μεταφορές του πολεμικού τους υλικού. 

Από τη Θεσσαλονίκη το πλοίο στη συνέχεια λαμβάνει εντολή να ταξιδέψει στον Πειραιά πλήρες φορτίου, όπως και πραγματικά κάνει. Επιστρέφει εκ νέου στη Θεσσαλονίκη όπου φορτώνει πυρομαχικά και βενζίνη –το χειρότερο συνδυασμό φορτίο που μπορεί να υπάρξει- και αρχίζει ξανά το ταξίδι του για τον Πειραιά όπου φτάνει στις 28 Μαΐου 1941. 

Το πλοίο παραμένει κατάφορτο για δύο ημέρες και την 30η Μαΐου 1941 προσεγγίζει τις προβλήτες του πειραϊκού λιμένα, στο σημείο εκείνο που λειτουργεί η μια και μοναδική γερανογέφυρα που απαιτείται για την εκφόρτωση του πλοίου. Κοντά στο σημείο της εκφόρτωσης όλα τα διαθέσιμα κτήρια των αποθηκών κατά μήκος της προκυμαίας είναι γεμάτα από όπλα και πυρομαχικά, κυρίως βόμβες της γερμανικής αεροπορίας. 

Έξω από τις αποθήκες ακριβώς, στοιβαγμένα βαρέλια βενζίνης. Και ενώ η εκφόρτωση μόλις έχει ξεκινήσει, στις 6.30’ το πρωί, πυκνός καπνός αρχίζει να εξέρχεται από το αμπάρι του πλοίου. Ο χρόνος που εκδηλώθηκε η φωτιά και οι συνθήκες κάτω από τις οποίες εξαπλώθηκε, παρά την τήρηση των οδηγιών ασφαλείας, δείχνει ότι μάλλον επρόκειτο για δολιοφθορά από Έλληνες αντιστασιακούς οι οποίοι σε συνεργασία με τη Βρετανική μυστική υπηρεσία έχουν πληροφορηθεί για το δρομολόγιο του «Μαρία – Λουΐζα». Η Πυροσβεστική δύναμη της πόλης διαθέτει όλα κι όλα μόλις τέσσερα πυροσβεστικά οχήματα. 

Την επομένη κιόλας ημέρα της ανατίναξης του πλοίου "Μαρία Λουΐζα", την 31η Μαΐου 1941 το κατοχικό υπουργικό συμβούλιο δημοσιεύει νομοθετικό διάταγμα στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, με το οποίο καθορίζεται ότι κάθε Έλληνας που μετέχει σε εχθροπραξίες εναντίον των Γερμανών, θα τιμωρείται με την ποινή του θανάτου.


Το πλήρωμα αρχίζει την κατάσβεση αλλά η φωτιά φαίνεται ανίκητη όταν το μέσο που την τροφοδοτεί είναι η βενζίνη. Οι φλόγες πλησιάζουν το κατάφορτο διαμέρισμα των πυρομαχικών. Είναι θέμα χρόνου να προκληθεί έκρηξη όμοια με εκείνη του «Κλαν – Φράιζερ». 

Ο Τόμοφ αποφασίζει να το απομακρύνει από το λιμάνι και από την πόλη που βρίσκεται ολόγυρα. Με τη βοήθεια δύο ρυμουλκών λιμανιού ξεκινά την απομάκρυνση βλέπει όμως μπροστά του την έξοδο του λιμένα να απέχει περισσότερο από ότι χρειάζεται. Υπολογίζει ότι καθώς το 5.050 τόνων βουλγαρικό πλοίο «Μαρία – Λουΐζα», ήταν ένα σχετικά καινούργιο σκαρί -ήταν αγορασμένο από τη Γαλλία μόλις το 1933- τα διαμερίσματά του να του έδιναν το λίγο χρόνο που απαιτούσε. 

Ο Βούλγαρος Πλοίαρχος Ιβάν Τόμοφ
(φωτογραφία από 
http://morskivestnik.com)


Πενήντα μέτρα πριν το στόμιο εξόδου του λιμανιού η έκρηξη συγκλόνισε στην κυριολεξία την πόλη. Αρχικά μια μεγάλη και αμέσως μετά μια ακόμα μεγαλύτερη. Διάσπαρτα χιλιάδες κομμάτια φεύγουν σφυρίζοντας με μεγάλη ταχύτητα προς όλες τις κατευθύνσεις. Δύο πλοία που βρίσκονταν σχετικά κοντά το γερμανικό «Alicante» και το ρουμανικό «Zhiul» λόγω της έκρηξης αχρηστεύονται τελείως σα να έχουν χτυπηθεί τα ίδια από εχθρική αεροπορία. Μέρος των λιμενικών αποθηκών καταστρέφεται ολοσχερώς το ίδιο και τα δύο ελληνικά ρυμουλκά που συμμετείχαν. 

Ο καπετάνιος Ιβάν Τόμοφ σκοτώνεται σε ηλικία 43 ετών και το σχετικό πιστοποιητικό θανάτου του καταγράφει ως τοποθεσία τον Πειραιά. Μαζί με αυτόν κι άλλοι έξι Βούλγαροι ναυτικοί από τους 28 που ήταν συνολικά ναυτολογημένοι. 

Το γερμανικό πλοίο ALICANTE φλεγόμενο στον Πειραιά ύστερα από την έκρηξη του βουλγαρικού πλοίου "Πριγκίπισσα Μαρία - Λουΐζα"
(φωτογραφία από 
http://morskivestnik.com)


Ο Πειραιάς για μια φορά ακόμα ξεφεύγει για λίγο από την καταστροφή, ενώ τα θύματα της «Μαρία – Λουΐζα» είναι οι πρώτοι νεκροί ναυτικοί της Βουλγαρίας στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο (1). 

Ωστόσο η σωτήρια ενέργεια για τον Πειραιά, του Καπετάνιου και του πληρώματος του βουλγαρικού πλοίου, δεν απαλλάσσει τη Βουλγαρία από το κατηγορητήριο του συνεργάτη των Γερμανών. (2)

Πινακίδα δρόμου στην Βουλγαρία πληροφορεί για το κατόρθωμα του Πλοιάρχου Ιβάν Τόμοφ στον Πειραιά
(φωτογραφία από 
http://morskivestnik.com)


Παραδόθηκαν ψυχή και σώματι στους Γερμανούς και χρησίμευσαν ως γέφυρα για την κυριαρχία του Άξονος στη Βαλκανική. Το έδαφός τους χρησιμοποιήθηκε ως γέφυρα της γερμανικής εισβολής, μέσω της οποίας πλευροκοπήθηκε ο ελληνικός στρατός, ενώ στη συνέχεια βρέθηκε ως κατοχική δύναμη διαπράττοντας ακρότητες στη χώρα μας. Η κατοχή ελληνικών εδαφών της Μακεδονίας και της Θράκης αλλά και της Νότιας Σερβίας, αποτελούσε το αντίτιμο που έλαβαν για τη συνεργασία τους.  Το γεγονός επίσης ότι η Βουλγαρία την «δωδεκάτη ώρα», την τελευταία δηλαδή στιγμή, και αφού πρώτα είδε ότι η Γερμανία χάνει τον πόλεμο, κινητοποίησε μερικές στρατιωτικές μονάδες για να φανεί ότι συμπράττει στο συμμαχικό αγώνα, δεν προεξοφλεί τη λήθη των εγκλημάτων που διέπραξε όπως και δεν προεξοφλεί την αποφυγή της δίκαιης τιμωρίας της. Το ίδιο βέβαια ισχύει και για την Τουρκία, την Ιταλία, την Ουγγαρία και όλες τις υπόλοιπες χώρες που βρέθηκαν στο πλευρό των συμμάχων από συμφέρον της τελευταίας στιγμής. Δικαίως λοιπόν σε όλες αυτές τις χώρες αποδόθηκε ο τίτλος «σύμμαχοι της δωδεκάτης ώρας». 

Τόσο οι φωτογραφίες όσο και το ίδιο περιστατικό έγιναν ευρύτερα γνωστά από την Πρεσβεία της Γερμανίας στη Σόφια. Οι φωτογραφίες παραδόθηκαν στο Ναυτικό Μουσείο της Βάρνας. 




[1] Πληροφορίες και φωτογραφίες για την καταβύθιση του Βουλγαρικού Πλοίο «Μαρία – Λουΐζα» ελήφθησαν από: http://www.vidin-online.com

[2] Το 2017 τα βουλγαρικά ΜΜΕ επανέφεραν την ιστορία του πλοίου, εκφράζοντας δυσαρέσκεια για το γεγονός ότι ουδεμία αναφορά υπήρξε εκ μέρους του Δήμου Πειραιά για τη σωτήρια επέμβαση του πληρώματος του πλοίου και του Κυβερνήτη του.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

"Πειραϊκές ιστορίες του Μεσοπολέμου"