Το Ναυτικό Απομαχικό Ταμείο (Ν.Α.Τ.)



του Στέφανου Μίλεση

Το Ναυτικό Απομαχικό Ταμείο (Ν.Α.Τ.) είναι το αρχαιότερο επαγγελματικό ταμείο στην Ελλάδα. Γεννήθηκε από την Κάσσα των Σπετσών, στις αρχές του 19ου αιώνα, όταν οι πλοίαρχοι κατέβαλλαν το 5 τοις εκατό των κερδών τους, με σκοπό την ανακούφιση και περίθαλψη των απόμαχων ναυτικών. Η προστασία των ναυτικών και των οικογενειών τους αποτελούσε μέριμνα των Δημογερόντων των νησιών, ως ελάχιστη ανταμοιβή και ευχαριστία προς τους ανθρώπους εκείνους, που δεν ήταν απλά ναύτες που εργάζονταν σε ένα εμπορικό πλοίο, αλλά εκείνοι πάνω στους οποίους στηρίχθηκε ο αγώνας της εθνικής μας παλιγγενεσίας.  

Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι ναυτικοί των εμπορικών πλοίων της επανάστασης υπήρξαν οι ναυμάχοι της παλιγγενεσίας και σε αυτούς απονεμήθηκαν οι πρώτοι ναυτικοί βαθμοί. Οι ναύτες τότε δεν ζούσαν από μισθό, που τους έδινε κάποιο «αφεντικό», δεν είχαν τη συνείδηση εργάτη, αλλά είχαν συμμετοχή στα κέρδη. Ναυτολογούνταν για την επάνδρωση πληρωμάτων, με συμμετοχή στην κοινή ζημιά ή στην ωφέλεια, όπως και οι πλοιοκτήτες. Οι Έλληνες ναυτικοί ταξίδευαν και εμπορεύονταν σε ένα ιδιαιτέρως εχθρικό και επικίνδυνο περιβάλλον. Ο Έλληνας ναύτης, κάτω από τις συνθήκες αυτές, δεν ασκείτο μόνο να είναι καλός ναυτικός και καλός έμπορος, αλλά και ικανός πολεμιστής για να διασώζει και να προφυλάσσει το πολύτιμο φορτίο του. Επρόκειτο για μια άσκηση που ξεκινούσε εντός πλοίου, από την παιδική ακόμα ηλικία ενός αγοριού και ολοκληρωνόταν όταν ο «μέντοράς» του –που συνήθως ήταν ο καπετάνιος του πλοίου- έκρινε ότι ήταν έτοιμος να αναλάβει πλήρη καθήκοντα και κατά συνέπεια συμμετοχή στο κέρδος. 



Οι κάτοικοι των νησιών αποτελούσαν μια μεγάλη οικογένεια, αφού γνωρίζονταν μεταξύ τους, έχοντας και συγγενικές σχέσεις τις περισσότερες φορές. Κι όταν κάποιος ασθενούσε, τραυματιζόταν ή σκοτωνόταν αυτός ο δεσμός που είχε αναπτυχθεί στο κατάστρωμα συνέχιζε να ενώνει τις ναυτικές οικογένειες και στη στεριά, έκφραση δε του δεσμού αυτού ήταν η Κάσσα της Δημογεροντίας που αναφέραμε. Αυτός ο δεσμός αγάπης, αδελφικότητας και αλληλεγγύης μετουσιώθηκε σε διατάξεις άρθρων βασιλικών διαταγμάτων περί εμπορικής ναυτιλίας τα πρώτα χρόνια της εθνικής μας ανεξαρτησίας μέχρι που το 1835 έφτασε να διατυπωθεί η αρχή ότι «ναύτης που ασθενεί στο πλοίο πληρώνεται τους μισθούς και νοσηλεύεται με έξοδα του πλοίου». 

Το Ν.Α.Τ. το 1836 είναι ένα κιβώτιο όπου συγκεντρώνονται τα χρήματα για τους αναξιοπαθούντες ναυτικούς και που για να ανοίξει απαιτούνται τρία κλειδιά.  Από το 1836 που διατυπώνεται η ιδέα για τη σύσταση του Ν.Α.Τ., περνούν 25 χρόνια μέχρι να ιδρυθεί το 1861. Για την περιπέτεια της πραγμάτωσης αυτής της ιδέας βήμα προς βήμα θα διαβάσετε σχετικώς στο βιβλίο του Νικολάου Βλαχόπουλου όπου καταγράφεται η ιστορική πορεία του Ν.Α.Τ. με κάθε λεπτομέρεια, αλλά και ο τρόπος που οι κυβερνήσεις το οδήγησαν στην πτώχευση. 



Πρωτεργάτης στην ίδρυση του Ν.Α.Τ. υπήρξε ο Γεράσιμος Ζωχιός ο απόστρατος αυτός πλωτάρχης του βασιλικού Ναυτικού  που ήταν επίσης απόφοιτος της Ιόνιας Ακαδημίας και αριστούχος Φιλολογίας. Ο Ζωχιός κατάλαβε από την πρώτη κιόλας στιγμή ότι το Ν.Α.Τ. μοιάζει στα μάτια της κρατικής εξουσίας με ένα χρυσόμαλλο δέρας. Η ευρωστία του ταμείου είναι τόσο μεγάλη ώστε οι εκάστοτε κυβερνήσεις με διάφορες διατάξεις καθορίζουν η διαχείρισή του να γίνεται από πολλούς και διάφορους όπως δημάρχους, επισκόπους, προϊσταμένους διαφόρων λιμενικών αρχών, αλλά όχι από τους ναυτικούς που το συντηρούν. 


Ο Γεράσιμος Ζωχιός, ο οραματιστής του Ν.Α.Τ.


Η θλιβερή αυτή διαπίστωση του Ζωχιού αποτυπώνεται άλλωστε και στην αναφορά του Νικολάου Βλαχόπουλου για τη χρονιά του 1863. Τη χρονιά εκείνη χορηγούνται 25 συντάξεις σε οικογένειες ναυτικών που αναλογούν στο ποσό των πέντε χιλιάδων περίπου δραχμών, ενώ οι παροχές του ταμείου από την κρατική εξουσία φτάνουν στο ποσό των έξι χιλιάδων δραχμών δηλαδή τα χρήματα των ναυτικών προορίζονται όχι για την αποκατάσταση των συναδέλφων τους ή των οικογενειών τους αλλά για τη βοήθεια ξένων προς το ναυτικό επάγγελμα ανθρώπων. 





Ο Γεράσιμος Ζωχιός μάχεται μόνος έχοντας απέναντί του ένα ολόκληρο βαθύ κράτος. Διαθεσιμότητα, ενέργεια και πάλι διαθεσιμότητα είναι η ανταμοιβή του οραματιστή Ζωχιού. Κάθε πράξη του που αποτελεί έπαινο από τους ναυτικούς, αποτελεί αιτία διαθεσιμότητας εκ μέρους της κεντρικής εξουσίας. Ο Ζωχιός  πέρα από τον αγώνα για την απόδοση της διαχείρισης του Ν.Α.Τ. στους ναυτικούς, προτείνει ίδρυση ναυτικού μουσείου και ίδρυση ναυτικού ασύλου εντός του οποίου θα νοσηλεύονται οι ναυτικοί. Για το ναυτικό μουσείο αγοράζονται μάλιστα και κειμήλια τα οποία στη συνέχεια αφού μουσείο δεν ιδρύθηκε παραδόθηκαν στην Εθνική και ιστορική εταιρεία προς φύλαξη. Όσον αφορά το ναυτικό άσυλο η πρόταση γίνεται ιδιαιτέρως αποδεκτή στο ναυτόκοσμο του Πειραιά. Ο Δήμος Πειραιά τότε ήταν που παραχώρησε οικόπεδο για το σκοπό αυτό στο κέντρο του Πειραιά, στην Τερψιθέα. Εκδίδεται σχετικό Β.Δ. (με ημερομηνία 8 Μαΐου 1869), περί ιδρύσεως εν Πειραιεί Ναυτικού Ασύλου που φέρει το όνομα του Διαδόχου του Θρόνου και καλείται "Ο Κωνσταντίνος", αλλά και ο διακεκριμένος Πειραιώτης Ι. Μελετόπουλος προσφέρει δωρεάν στο Ν.Α.Τ. έκταση εκεί που βρίσκεται σήμερα ο σιδηροδρομικός σταθμός Αγίου Διονυσίου (Λαρίσης).  

 Ακολουθεί η πρόταση για ίδρυση «Ναυτικής Τράπεζας» ενώ τέλος προτείνεται μέχρι και αγορά δεξαμενής καθαρισμού πλοίων η οποία θα βρίσκεται εγκαταστημένη στο λιμένα Αλών που τότε λανθασμένα οι Πειραιώτες αποκαλούσαν Ζέα, αναφέρομαι στον όρμο που βρίσκεται μπροστά από το σημερινό ηλεκτρικό σταθμό Πειραιώς. Απεγνωσμένος ο Ζωχιός γράφει «Πρέπει να διασφαλίσω τα χρήματα του ταμείου από πάσης επιδρομής... Πρέπει να επιτύχω την αυτόνομη και ανεξάρτητη υπόστασή του»

Η παρέμβαση του κράτους στο ταμείο κατά τον Ζωχιό δεν διαφέρει από επιδρομή. Το 1871 τερματίζεται οριστικώς η σταδιοδρομία του Ζωχιού στο Ν.Α.Τ.  και οι εφημερίδες που ελέγχονται πλήρως από την κυβέρνηση γράφουν κατ’ εντολή ανωτέρων, να πείσουν ότι αυτός τάχα ήταν το εμπόδιο της καλής λειτουργίας του ταμείου.  

«Η απομάκρυνση του Ζωχιού επιφέρει ομαλότητα και ηρεμία στο Ν.Α.Τ.» καταγράφουν οι εφημερίδες στα πρωτοσέλιδά τους τα οποία φυσικά δεν ήταν αντικειμενικά αλλά παρείχαν στήριξη στην εκάστοτε κρατική εξουσία. 

Ωστόσο παρά το γεγονός ότι κατεβλήθη προσπάθεια ο Ζωχιός να καταστεί επιζήμιος στα μάτια της κοινής γνώμης, ο Ζωχιός αξίζει να αναφέρουμε ότι τιμήθηκε από τους ίδιους τους ναυτικούς που έβλεπαν τον αγώνα που διενεργούσε μόνος κατά όλων ώστε τον Οκτώβριο του 1940 λίγες μέρες πριν η Ελλάδα εισέλθει στον πόλεμο έγιναν στο Γαλαξίδι τα αποκαλυπτήρια της προτομής του η οποία φιλοτεχνήθηκε ύστερα από έρανο μεταξύ Γαλαξιδιωτών και απομάχων σε ένδειξη θαυμασμού και τιμής στη μνήμη του μεγάλου ευεργέτη των ναυτικών. Στο σημείο αυτό θέλω να κάνω μια στάση για έναν επίσης μεγάλο θεσμό που γεννήθηκε μέσα από το Ν.Α.Τ. Αναφέρομαι στον «Οίκο Ναύτου». 

Άνεργοι ναυτεργάτες το 1933 στα γεύματα του "Οίκου Ναύτου"


Ο "Οίκος Ναύτου" ιδρύθηκε το 1927 από το τότε Υπουργείο Ναυτικών. Αρχικά χρησιμοποιούσε ένα παλαιό κτήριο κοντά στα τελωνεία του Αγίου Νικολάου στο οποίο έδρευαν τα γραφεία του. Από τη μια έρχονταν μικρά παιδιά, αμούστακα ακόμα, να μπαρκάρουν από την άλλοι ναυτικοί κατέφταναν για λίγο μόνο καιρό μέχρι να ξαναπιάσουν το επόμενο πλοίο. Χρειαζόντουσαν μερικές μέρες μόνο να μείνουν κάπου. Εξ αυτών οι περισσότεροι δεν είχαν σπίτι στον Πειραιά αφού δεν προέρχονταν από αυτόν αλλά από τα διάφορα νησιά. Έτσι ο «Οίκος Ναύτου» φρόντιζε να προσφέρει αυτό ακριβώς που ανέγραφε στην επωνυμία του, έναν οίκο για τους ναυτικούς. Φρόντιζε για την εξεύρεση στέγης για ύπνο, τη στοιχειώδη δηλαδή αλλά βασική εξυπηρέτηση. Για να επιτύχει αυτές τις παροχές το προσωπικό του ερχόταν σε επαφή με διάφορα ξενοδοχεία της οδού Νοταρά. Έναν ύπνο και ένα πιάτο φαγητού. 

Πρώτος "Οίκος Ναύτου" στον Πειραιά, στη συμβολή των οδών Υψηλάντου και Τσαμαδού (1934)

Η πρώτη μεγάλη μάστιγα της εποχής ήταν η φυματίωση. Αχρήστευε τους ανθρώπους για μεγάλα χρονικά διαστήματα και η εμφάνισή της στους ναυτικούς ήταν διαδεδομένη. Για το λόγο αυτό η πρώτη περίθαλψη που έλαβαν οι ναυτικοί ήταν για τη φυματίωση. Ο Πλοίαρχος του Λιμενικού και μετέπειτα βουλευτής Θεόδωρος Κιζάνης ήταν εκείνος που ίδρυσε το πρεβεντόριο των Μελισσίων ειδικά για τους φυματικούς ναυτικούς. Ο «Οίκος Ναύτου» κατέστη γρήγορα αναγκαίος και μεταφέρθηκε στη συμβολή των οδών Υψηλάντου και Τσαμαδού σε ένα διώροφο «νεοκλασικό» θα λέγαμε σήμερα οίκημα. 


Ναυτικοί μπροστά στον "Οίκο Ναύτου" το 1934 στο οίκημα στη συμβολή των οδών Υψηλάντου και Τσαμαδού 


Εκεί μπαινόβγαινε ο θαλασσόκοσμος του Πειραιά που τότε αριθμούσε 80 χιλιάδες ναυτικούς! Τις περιόδους εργατικών κρίσεων που η ανεργία και η δυσκολία εξεύρεσης ναυτολογίου χτυπούσε αλύπητα τους ναυτικούς έξω από τον «Οίκο Ναύτου» δεν έβλεπε κανείς απλώς ουρές, αλλά αναμονή χιλιάδων ναυτικών που πεινούσαν και έσπευδαν απεγνωσμένοι να εξοικονομήσουν ένα κομμάτι ψωμί για τους ίδιους και τις οικογένειές τους. Υπήρχαν εποχές κρίσης που τα πλοία ήταν στη σειρά δεμένα στα λιμάνια. Αργότερα ιδρύθηκε και το παράρτημα «Οίκου Ναύτου» στην Αθήνα το οποίο απορρόφησε άλλους 25 χιλιάδες ναυτικούς κι έτσι το κεντρικό του Πειραιά ελαφρύνθηκε κάπως. 
Αργότερα 36 παραρτήματα του ιδρύματος σε όλη την Ελλάδα εξυπηρετούσαν άλλους 50 χιλιάδες ναυτικούς. Οι οικονομικοί πόροι για τη λειτουργία του «Οίκου Ναύτου» προσφέρονταν από το Ναυτικό Απομαχικό Ταμείο. 


Ένα από τα 36 παραρτήματα "Οίκου Ναύτου" λειτούργησε και στο Λιτόχωρο. Από το 1998 διετέλεσε πρόεδρος ο συγγραφέας του βιβλίου "Ν.Α.Τ.: Πώς και Γιατί φθάσαμε στη χρεωκοπία" Νικόλαος Βλαχόπουλος. 



Ένας σημαντικός σταθμός στην ιστορική πορεία του Ν.Α.Τ. υπήρξε η μεταπολεμική εγκατάστασή του στον Πειραιά. Ο Στρατάρχης Αλέξανδρος Παπάγος ήταν εκείνος που κατέβασε όχι μόνο το Ν.Α.Τ. αλλά όλο το διοικητικό μηχανισμό της Εμπορικής Ναυτιλίας στον Πειραιά, διότι πίστευε ακράδαντα ότι η φυσική του έδρα έπρεπε να βρίσκεται στο μεγάλο λιμάνι. Ο Αλέξανδρος Παπάγος που διετέλεσε Πρωθυπουργός της Ελλάδας την περίοδο 1952 – 1955, ήταν εκείνος που όταν τον ρωτούσαν για ποιο λόγο το συγκεκριμένο υπουργείο να εγκαταλείψει την πρωτεύουσα, απαντούσε ότι «δεν ήταν δυνατόν το υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας να εδρεύει στην Αθήνα, μακριά από το μεγαλύτερο λιμάνι της Ελλάδας». Το Υ.Ε.Ν. σε όλη την διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου έδρευε σε ένα κτήριο στην Αθήνα στην οδό Κολοκοτρώνη 11. Ο Παπάγος έφερε στον Πειραιά όχι μόνο το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας αλλά και το Ναυτικό Απομαχικό Ταμείο, που επίσης έδρευε στην Αθήνα! 


Το Μέγαρο Ν.Α.Τ. την περίοδο της χούντας

Μέγαρο Ν.Α.Τ. 1982


Το Ναυτικό Απομαχικό Ταμείο μεταφέρθηκε στη γωνία Γεωργίου Α’ και Εθνικής Αντιστάσεως, πίσω από το γνωστό Ρολόι στο επιβλητικό Μέγαρο της Εθνικής Τράπεζας. Έκτοτε Πειραιάς και Ναυτικό απομαχικό Ταμείο ταυτίστηκαν σε μια κοινή ιστορική πορεία.


Ποιος είναι ο Νικόλαος Βλαχόπουλος





Ο Νικόλαος Βλαχόπουλος συγγραφέας της μελέτης για την ιστορία και την πορεία του Ν.Α.Τ., κατέγραψε ένα ιστορικό γεγονός το οποίο αποτελούσε μέρος της κοινωνικής του πραγματικότητας, του βίου του. Αυτό το βιβλίο εμπεριέχει στις σελίδες του τον άνθρωπο που το συνέγραψε, το ιστορικό του παρελθόν, τις καταβολές του. Για το ποιος είναι θα πρέπει να ανατρέξουμε στην εποχή των Βαλκανικών Πολέμων του 1912 - 13. Στην εποχή του υποπλοιάρχου Βότση που μετά τον Παύλο Κουντουριώτη υπήρξε ο πιο ξακουστός ήρωας του ναυτικού μας αγώνα.  


Το κατόρθωμά του είναι γνωστό στους περισσότερους πιστεύω. Στις 18 Οκτωβρίου 1912 στις δέκα τη νύχτα, ο υποπλοίαρχος Βότσης, Κυβερνήτης του Τορπιλοβόλου 11, πλέοντας με σβηστά τα φώτα πορείας, αφού πέρασε τα αβαθή του Αξιού, εισήλθε κρυφά στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης. Επρόκειτο για πράξη αυτοκτονίας, καθώς το λιμάνι φυλασσόταν από τα κανόνια του Καραμπουρνού και από νάρκες. Αψηφώντας τον κίνδυνο που ήταν τεράστιος, πέρασε πάνω από τα ναρκοθετημένα νερά και εξαπολύοντας τρεις τορπίλες, πέτυχε να βυθίσει το τουρκικό θωρηκτό «Φετίχ Μπουλέντ». 

Ο Βότσης ουδέποτε ξέχασε τους δύο ανθρώπους που τον βοήθησαν να πετύχει το ανδραγάθημά του. Τους καπεταναίους καϊκτσήδες Μιχάλη Κουφό και τον καπετάν Νικόλαο Βλαχόπουλο. Αυτοί ήταν που του είχαν δείξει τα κατατόπια της εισόδου στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης. Ο καπετάν Μιχάλης από το Λιτόχωρο δούλευε πάνω στο μικρό τρεχαντήρι του, την «Παρασκευούλα», όταν είδε μέσα στο σκοτάδι ένα μικρό πολεμικό πλοίο να τον πλησιάζει. Ήταν το τορπιλοβόλο 11 από την γέφυρα του οποίου ο Βότσης ζήτησε τη βοήθεια του έμπειρου καϊκτσή. Ο Καπετάν Μιχάλης αμέσως ανταποκρίθηκε στο αίτημα του Έλληνα Κυβερνήτη και τον ακολούθησε. Επιβιβαζόμενος στο μικρό τορπιλοβόλο, ζήτησε από τον Βότση να κάνουν μια στάση ακόμα στο Λιτόχωρο για να πάρουν μαζί τους και τον Καπετάν Νικόλαο Βλαχόπουλο, που γνώριζε καλύτερα τα «μονοπάτια» του λιμανιού. Έτσι κι έγινε. Έπιασαν μια ακόμα φορά στην ακτή για να επιβιβαστεί κι εκείνος. Και αφού χάρη στη βοήθεια των δύο έμπειρων καϊκτσήδων εισήλθαν στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης.  

Όταν όλα έληξαν, οι δύο Καπεταναίοι καϊκτζήδες τιμήθηκαν με παράσημο και με 500 δραχμές ο καθένας. Μετά πέρασαν στην αφάνεια της ιστορίας. Εγγονός του καϊκτζή καπετάν Νικόλαου Βλαχόπουλου είναι λοιπόν ο συγγραφέας του βιβλίου για το Ν.Α.Τ.  Άνθρωπος σεμνός, ουδέποτε μου αποκάλυψε την ταυτότητά του απλώς είχε συμβεί εκείνη την εποχή να γράφω ένα άρθρο για τον Βότση. Θυμήθηκα λοιπόν το καπετάν Βλαχόπουλο τον καϊκτζή από το Λιτόχωρο και όταν γνώρισα τον συγγραφέα του βιβλίου τελείως αυθόρμητα τον ρώτησα. 

- «Μήπως έχετε κάποια σχέση με τον Βλαχόπουλο του Βότση;». 

Και έτσι αποκάλυψα την ταυτότητά του. Αργότερα έμαθα ότι ο εγγονός Βλαχόπουλος έχει αφιερώσει μεγάλο μέρος της ζωής του για να ναυτικό μουσείο στην ιδιαίτερη πατρίδα του στο Λιτόχωρο. Αψηφώντας τα έξοδα, τους αγώνες και τη φροντίδα που απαιτεί ένα τέτοιο μουσείο εργάστηκε εντατικά και το έκανε πραγματικότητα. 

Γεννημένος στο Λιτόχωρο το 1937 εκτός από εγγονός του καπετάν Βλαχόπουλου των Βαλκανικών Πολέμων προέρχεται από μια ναυτική οικογένεια με καταγωγή από τη Μεθώνη Μεσσηνίας. Κυνηγημένοι ύστερα από τα Ορλωφικά οι πρόγονοί του έκαναν πατρίδα τους το Λιτόχωρο. Και ο ίδιος συνεχιστής της ναυτικής παράδοσης της οικογενείας του εργάστηκε από το 1956 έως το 1994 στην ποντοπόρο ναυτιλία σαν ναυτόπαις, δόκιμος, ναύτης και ασυρματιστής. Από το 1998 πρόεδρος του Σωματείου Ναυτικών και του Οίκου Ναύτου Λιτοχώρου. Υπήρξε ένας από τους ιδρυτές του Ναυτικού Μουσείου Λιτοχώρου, πρόεδρος αυτού έως το 2014 και έκτοτε επίτιμος Πρόεδρος.

Είχα την τιμή να παρουσιάσω μαζί με τον συγγραφέα Σωτήρη Μπουλντούμη το βιβλίο του στο μέγαρο της Πανελλήνιας Ναυτικής Ομοσπονδίας (Π.Ν.Ο.), σε μια εκδήλωση που υπήρξε προϊόν συνεργασίας της Φιλολογικής Στέγης Πειραιώς με τον Πανελλήνιο Σύνδεσμο Συνταξιούχων Ν.Α.Τ. και τον πρόεδρό του Βασίλη Προβατά. 



Έχει λοιπόν ο λόγος του ιδιαίτερη βαρύτητα και γνώση και αξίζει να σταθούμε με περίσσια φροντίδα σε ότι μας αποκαλύπτει στο βιβλίο του.


Διαβάστε επίσης:

Όταν το τορπιλοβόλο του Βότση έγινε υδροφόρα του Πειραιώς



2 σχόλια:

Unknown είπε...

Ελαχιστο φορο τιμης για τους Καικτσηδες Μιχαλη Κουφο και Καπεταν Νικολαο Βλαχοπουλο αιωνια τους η μνημη για τη μεγαλη προσφορα τους και θερμα συγχαριτηρια στον εγγονο του.!!!

Unknown είπε...

Αυτοί που διέλυσαν και ισοπέδωσαν το ταμείο μας κυκλοφορούν ελεύθεροι και σφυρίζουν αδιάφορα. Θα μάθουμε άραγε κάποτε πως μας διέλυσαν και ρήμαξαν το πλουσιότερο ασφαλιστικό ταμείο; Ας μην ξεχνάμε πως τα θαλασσοδάνεια άρχισαν επί Χούντας με την ανέγερση του Σταδίου Ειρήνης και Φιλίας, θαλασσοδάνεια σε εφοπλιστές που δεν επεστράφησαν ποτέ, δάνεια σε ασφαλιστικά ταμεία Αγύριστα και αυτά, ανεξέλεγκτες ρεμούλες και κανένας δεν τιμωρήθηκε. Γιατί;

Δημοσίευση σχολίου

"Πειραϊκές ιστορίες του Μεσοπολέμου"