Το Μέγαρο του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Πειραιώς (Ε.Β.Ε.Π.)




Του Στέφανου Μίλεση

Το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Πειραιώς ιδρύθηκε το 1907 (έγκριση πρώτου καταστατικού στις 28.4.1904) και είναι το αρχαιότερο επιμελητήριο στην Ελλάδα. Αρχικώς λειτούργησε ως Ν.Π.Ι.Δ. το 1914 όμως έγινε Ν.Π.Δ.Δ. 
Κατά την δεκαετία όμως του 1920 δημιουργήθηκε έντονα η επιθυμία για την ανέγερση ενός ιδιόκτητου Μεγάρου για τη στέγαση των εκπροσώπων του εμποροβιομηχανικού κόσμου του Πειραιά. Μέχρι τότε τα γραφεία του Επιμελητηρίου βρίσκονταν στην οδό Γούναρη (πρώην Μακράς Στοάς), τα οποία όμως δεν ήταν σε θέση να καλύψουν επαρκώς τις ανάγκες του. 



Το κλιμακοστάσιο του Επιμελητηρίου κατασκευασμένο από μάρμαρο Θηβών.





Πριν ακόμα από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο άρχισε η αγορά, τμηματικώς, οικοπέδων με μπροστάρη τον φιλοπρόοδο επιχειρηματία Γεώργιο Στρίγκο που επί των ετών προεδρίας του (1923 – 1929 & 1933 - 1935) ξεκίνησε η προσπάθεια απόκτησης γης. Ακολούθησε η Προεδρία του Παναγιώτη Κάντζια  (1935 – 1941) που επί των ημερών του επίσης συνεχίστηκε η αγορά των όμορων οικοπέδων. Η προσπάθεια όμως του Κάντζια διακόπηκε από τον καταστροφικό πόλεμο. Μεταπολεμικά ο Κάντζιας ανέλαβε και πάλι την προεδρία, όντας ο πρώτος πρόεδρος του Ε.Β.Ε.Π. της μεταπολεμικής εποχής (Δεκέμβριο 1944 – 1953). 

Το μέγαρο του Ε.Β.Ε.Π. σε μακέτα 


Η πρώτη περίοδος ήταν πραγματικά δύσκολη καθώς ήταν της ανόρθωσης της πόλης, των επιχειρήσεων, της οικονομίας. Ο Πειραιάς εξερχόταν από την κατοχή κατεστραμμένος από τους βομβαρδισμούς και τις καταστροφές των Γερμανών κατά την αποχώρησή τους. Παρά τις δυσκολίες όμως και παρά το γεγονός ότι θεωρήθηκε από πολλούς πρώιμη η ανάληψη εκ νέου προσπάθειας του Ε.Β.Ε.Π. για την ανέγερση ιδιόκτητου Μεγάρου, ο Κάντζιας τόλμησε να προχωρήσει αποφασιστικά, αφήνοντας πίσω του τις αντιρρήσεις που υπήρχαν. Πραγματοποίησε ανοιχτό διαγωνισμό για την εκπόνηση των σχεδίων του Μεγάρου για το οποίο εκ προοιμίου είχε τεθεί ως προϋπόθεση η όψη του να είναι τύπου «ελληνικού δημόσιου Μεγάρου». Στον διαγωνισμό μετείχαν πολλοί και σπουδαίοι για την εποχή αρχιτέκτονες από τους οποίους επικράτησε τελικώς το σχέδιο των αρχιτεκτόνων Δ. Τριποδάκη, Κυπρ. Μπίρη και Μιχ. Κανάκη.

Η Πλατεία Οδησσού με τα δύο μέγαρα που την χαρακτηρίζουν. Αριστερά το μέγαρο των ΗΣΑΠ και στο βάθος το μέγαρο του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Πειραιώς



Έπρεπε όμως να συγκεντρωθεί και το ανάλογο ποσό για την εκκίνηση των έργων. Για το σκοπό αυτό αποφασίστηκε σε όλους τους εμπόρους του Πειραιά να επιβληθεί φόρος τέτοιος που να αναλογεί στο ποσό των 25 χιλιάδων δραχμών για κάθε τόνο εμπορευμάτων εισαγωγής. Ο φόρος αυτός υποτίθεται ότι επιβάρυνε τον έμπορα και δεν περνούσε στην τελική τιμή του προϊόντος στην αγορά (δεν το έβρισκε δηλαδή μπροστά του ο καταναλωτής). Με τη μέθοδο αυτή συγκεντρώθηκε το ποσό των 5 δισεκατομμυρίων δραχμών, που κρίθηκε ότι ήταν ικανό για την εκκίνηση των έργων. Το 1949 επί προεδρίας Παναγιώτη Κάντζια τέθηκε ο θεμέλιος λίθος του Μεγάρου πίσω από την Πλατεία Λουδοβίκου. 





Επί προεδρίας του Κάντζια συνεχίστηκε το ίδιο σύστημα της φορολόγησης των εμπόρων του Πειραιά και κατάφεραν να συγκεντρωθούν κι άλλα 18 δις. Δραχμές, ενώ από το ταμείο του Επιμελητηρίου συμπληρώθηκε και το ποσό των 13 δις. Δραχμών. Με τα χρήματα αυτά άρχισε η οικοδόμηση του εξαώροφου εντυπωσιακού μεγάρου της Ε.Β.Ε.Π. Αν στον Γ. Στρίγκο οφείλεται η αγορά γης επί της οποίας οικοδομήθηκε το Μέγαρο, στον Κάντζια οφείλεται το ίδιο το ακίνητο. Τίποτε δεν θα είχε συμβεί αν δεν μεσολαβούσε η αποφασιστική προσωπικότητα αυτού του Προέδρου. Για αυτό και δεν ήταν διόλου τυχαίο ότι ο Παναγιώτης Κάντζιας εκτός από πρόεδρος του Ε.Β.Ε.Π. διετέλεσε και βουλευτής Πειραιά αλλά και υπουργός Εφοδιασμού (1946 – 47) και υπουργός Εμπορικής Ναυτιλίας (1950).

Η θεμελίωση πραγματοποιήθηκε στις 17 Φεβρουαρίου 1950 και οι εργασίες ανεγέρσεώς του διήρκεσαν ουσιαστικά τρία έτη, την περίοδο 1950 - 53. Απέμεναν όμως και πάλι η διαρρύθμιση των εσωτερικών χώρων, τα επιχρίσματα, τα δάπεδα που επίσης απαιτούσαν τη συγκέντρωση μεγάλων χρηματικών ποσών για αυτό και έγιναν τμηματικά.  


Τα επίσημα εγκαίνιά του έγιναν στις 21 Ιανουαρίου 1957 από τον Πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Καραμανλή. Από την λαμπρή τελετή των εγκαινίων έλειπε ο εμπνευστής και θεμελιωτής του ο Γεώργιος Στρίγκος που είχε πεθάνει στις 12 Ιανουαρίου 1956, ένα χρόνο δηλαδή πριν.

Το Τραμ του Περάματος σε φωτογραφία του 1955. Το Μέγαρο ΕΒΕΠ στο βάθος φαίνεται ολοκληρωμένο παρά το γεγονός ότι εκκρεμούν τα εγκαίνιά του. 








Το ισόγειο ήταν σχεδιασμένο ώστε να διαθέτει μόνο δύο τεράστιες αίθουσες στη μέση των οποίων δεσπόζει ένα κεντρικό χολ 94 τ.μ. Κάθε αίθουσα δεξιά κι αριστερά καταλαμβάνει 328 τ.μ.  Στον πρώτο όροφο η σχεδίαση αρχικώς προέβλεπε να υπάρχει αίθουσα του Διοικητικού Συμβουλίου, το γραφείο του Προέδρου, αίθουσα συνεδριάσεων, 12 γραφεία και βεστιάριο. Στον Δεύτερο όροφο αίθουσα τελετών και συνεδριάσεων μετά θεωρείων που καταλαμβάνει χώρο 261 τ.μ. Στον όροφο αυτό βρίσκεται και ένα μπαρ 69 τ.μ. μια αίθουσα 50 τ.μ. ένα γραφείο και δύο ιματιοθήκες. Στον Τρίτο όροφο μια βιβλιοθήκη 37 τ.μ., 3 γραφεία και καφενείο. Στον Τέταρτο όπως και στον Πέμπτο όροφο από 19 γραφεία. 

Τέλος στον Έκτο όροφο (Δώμα) ένα γραφείο, καφενείο και ταράτσα διαμορφωμένη για δεξιώσεις. Μεταγενέστερα αποφασίστηκε να τοποθετηθεί στην ταράτσα του μεγάρου μια μεγάλη τσιμεντένια δεξαμενή χωρητικότητας 30 κυβικών μέτρων καθώς η λίμνη του Μαραθώνα παρουσίαζε τότε χαμηλή στάθμη και υπήρχε έντονη φημολογία περί  διακοπής παροχής υδροδότησης ή ότι η παροχή ύδατος θα γινόταν συγκεκριμένες ώρες της ημέρας.

Ένας από τους Προέδρους του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Πειραιώς υπήρξε και ο Γεώργιος Κασιμάτης. Προς τιμήν του η "οδός Λουδοβίκου" το 2017 μετονομάστηκε σε "οδός Γεωργίου Κασιμάτη". 



Η επιβλητική όψη του Μεγάρου οφείλεται στην ύπαρξη οκτώ κιόνων Δωρικού ρυθμού κατασκευασμένες εξ ολοκλήρου από πεντελικό μάρμαρο. Εξάλλου μαρμάρινη είναι και όλη η εξωτερική επένδυση του ισογείου όπως και η κύρια κλίμακα του μεγάρου και η κεντρική είσοδος. Τα δύο τελευταία επενδύθηκαν όμως με μάρμαρο Θηβών. Η επένδυση του μαρμάρου σε τεράστιες αυτές εκτάσεις επιτεύχθηκε από τον μαρμαρογλύπτη Φωτ. Αλιφραγκή που θεωρείτο στην εποχή του ο καλύτερος του είδους. Η στρώση μαρμάρου στους προαναφερόμενους χώρους στοίχισε συνολικά 3,5 δις. Δραχμές. 


Με το μέγαρο του Ε.Β.Ε.Π. με συνδέουν ιδιαίτερες αναμνήσεις καθώς στις 19 Φεβρουαρίου 2019 στην αίθουσα εκδηλώσεών του, με βράβευσε ο Γιάννης Σγουρός με επίδοση της αναμνηστικής πλακέτας δια του Προέδρου της Ελληνοαμερικάνικης Ένωσης Αθήνας και πρώην Γερουσιαστή των Η.Π.Α. Κρις Σπύρου για την συνολική προσφορά μου στην καταγραφή της ιστορίας του Πειραιά. 





Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

"Πειραϊκές ιστορίες του Μεσοπολέμου"