Ο Πειραιάς του ζωγράφου Γρηγόρη Σερεμετάκη




του Στέφανου Μίλεση

Ο Γρηγόρης Σερεμετάκης γεννήθηκε στον Πειραιά το 1950 και μεγάλωσε στο Πέραμα από γονείς Μανιάτες. Η οικογένειά του κατάγεται  από το χωριό Σταυρί από την Μέσα Αποσκερή Μάνη, που μετοίκησε όμως στην Αθήνα προς αναζήτηση ενός καλύτερου μέλλοντος. 

Ο πατέρας του Γρηγόρη, ο Ηλίας Σερεμετάκης, εργαζόταν στον Ε.Η.Σ (μετέπειτα Η.Σ.Α.Π.) αφήνοντας για πάντα πίσω του τα σκληρά και άγονα εδάφη της Μάνης. Μετά την επιστροφή του από το Αλβανικό μέτωπο εγκαταστάθηκε στα Πετράλωνα στη γέφυρα του Πουλόπουλου. Μετακόμισε  το 1947 στο Πέραμα όπου ζούσαν πολλοί συγγενείς του. Ο Γρηγόρης Σερεμετάκης αναπολεί τα παιδικά του χρόνια στο Πέραμα με ιδιαίτερη θέρμη. Ήταν ακόμα εποχή που το Πέραμα είχε μονοκατοικίες και οι δρόμοι δεν είχαν στρωθεί με άσφαλτο. Η παραλία του Περάματος που ο κόσμος έκανε μπάνιο, κάτω από την εκκλησία του Άη Γιώργη όπου βρισκόταν και το γήπεδο ποδοσφαίρου του Περαμαϊκού, ήταν ακόμα παρθένα.
 
Οι οικογένειες κατέκλυζαν την Περαματιώτικη ακτή και απολάμβαναν τη θάλασσα. Όταν ο ήλιος έπεφτε πίσω από τα βουνά της Σαλαμίνας, τα φώτα από τα κέντρα διασκέδασης στο τέρμα του Περάματος έκαναν την εμφάνισή τους. Μουσικές λαϊκές ταβέρνες, βρίσκονταν σε παράταξη, η μια δίπλα στην άλλη, με τα τραπέζια τους απλωμένα κατά μήκος της ακτής, στην κυριολεξία πάνω στο κύμα. Από αυτές πέρασαν τα μεγαλύτερα ονόματα του λαϊκού τραγουδιού. Τα τραγούδια διέκοπταν την ησυχία καθώς τα μεγάφωνα των κέντρων ακούγονταν σε μεγάλη απόσταση. Μπροστά από αυτά τα κέντρα ο κόσμος τα Σαββατοκύριακα έκανε τις βόλτες του για να συναντήσει ο ένας τον άλλον, να μιλήσει, να έρθει σε κοινωνική επαφή. 


Στους ταρσανάδες του Περάματος, στο ναυπηγείο του Μανώλη Ψαρού


Κάπου-κάπου την Περαματιώτικη καθημερινότητα διέκοπταν οι επισκέψεις στον Πειραιά. Πότε με τα τραμ, πότε με τα γαλλικά SABIM, τα αλησμόνητα εκείνα πράσινα λεωφορεία που εκτελούσαν την διαδρομή Πέραμα – Πειραιά. Τότε τις βόλτες της παράλιας διαδρομής του Περάματος αντικαθιστούσε η βόλτα σε μια άλλη παράλια διαδρομή, αυτή του Πασαλιμανιού όπου συνήθως συγκεντρωνόταν όλη η παρέα στου Παπασπύρου. 

Ο Γρηγόρης τελείωσε το γυμνάσιο του Περάματος. Στα γυμνασιακά του χρόνια ζωγράφιζε με μολύβι και μελάνι.  Αρκετά από αυτά τα έργα, διακοσμούν ακόμα τους τοίχους του  σπιτιού του. Για τις ανάγκες των επετειακών εορτών στο γυμνάσιο φιλοτέχνησε με μαρκαδόρο σε χαρτόνια τις προσωπογραφίες ηρώων της επανάστασης. Τα χαρτόνια αυτά τοποθετήθηκαν το ένα δίπλα στο άλλο στον προαύλιο χώρο του σχολείου. Δυστυχώς όμως, μια βροχή ξέσπασε κατά την διάρκεια της εκδήλωσης και στάθηκε μοιραία αιτία να αλλοιωθούν οι μορφές των αγωνιστών. Ο Γρηγόρης τα έβλεπε με λύπη και στενοχωριόταν.


Ένα από τα έργα των γυμνασιακών του χρόνων
Ο Σιδηροδρομικός σταθμός Λαρίσης με τη νέα εκκλησία του Αγίου Διονυσίου στο βάθος (τέμπερα)



Η γνωστή φωτογραφική απεικόνιση με τις βάρκες και το Δημαρχείο στο βάθος, απαθανατισμένη σε ζωγραφικό πίνακα. 






Μόλις τελείωσε το γυμνάσιο μελετούσε τα γερμανικά και τα αγγλικά. Ιδιαιτέρως όμως τα πρώτα, καθώς επιθυμούσε να ταξιδέψει στην Βιέννη για  να φοιτήσει στη σχόλη καλών τεχνών. Όμως… όπως συνέβη με τους περισσότερους της γενιάς του, η επιθυμία του προσέκρουε πάνω στον αξεπέραστο βράχο των οικονομικών δυσκολιών. Εγγράφηκε στη Σχολή ζωγραφικής των Θεόδωρου Πάντου και Σπύρου Κουκουλομάτη, στην οδό Φιλελλήνων στο Σύνταγμα. Μαθήτευσε δίπλα τους την πενταετία 1980 - 1985.

Για τον Γρηγόρη Σερεμετάκη η χρωματολογία δεν ήταν -και συνεχίζει ύστερα από τόσα χρόνια να μην είναι- απλή επιλογή χρωμάτων. Αποτελεί απεικόνιση της ψυχοσύνθεσης του καλλιτέχνη. Η χρωματολογία είναι η αποτύπωση των χρωμάτων του ψυχισμού και του χαρακτήρα του καλλιτέχνη. Το μαύρο χρώμα συνήθως δεν αποτελούσε επιλογή στην παλέτα του. Από τα πρώιμα έργα ζωγραφικής που δημιούργησε ο Σερεμετάκης στη σχολή, κάποια αναρτήθηκαν μέσα σε αυτήν, καθώς τα θεώρησε ο δάσκαλος σωστά καμωμένα. Στην καλλιτεχνική του πορεία ο Γρηγόρης Σερεμετάκης γνώρισε τον σπουδαίο ζωγράφο Τζούλιο Καΐμη (Julio Kaimis 1901 - 1980) στο σπίτι-εργαστήριο του φίλου του Μίλτου Κατσώνη. Ο Julio Kaimis έκανε παρέα, όπως μας έλεγε, με τον Γιάννη Τσαρούχη, τον Δημήτρη Πικιώνη, τον Φώτη Κόντογλου και άλλες προσωπικότητες της εποχής του. Ο Kaimis παρότρυνε τον Σερεμετάκη να προχωρήσει και στη φιλοτέχνηση προσωπογραφιών. Φιλοτέχνησε μάλιστα και την προσωπογραφία του ίδιου αλλά και της μετέπειτα γυναίκας του.  


Προσωπογραφία του Γρηγόρη Σερεμετάκη φιλοτεχνημένη από τον  Julio Kaimis
(Pireo 1978)

Τα έργα του Γρηγόρη Σερεμετάκη παρότι αναγνωρίζονται εκ πρώτης όψεως ως φωτορεαλιστικά, εάν τα παρατηρήσει κάποιος εκ του φυσικού, ανήκουν περισσότερο στον ιμπρεσιονισμό. Με μια προσεχτική παρατήρηση διαπιστώνει κανείς ότι οι πινελιές δεν σβήνουν, αλλά φαίνονται, είναι επιτηδευμένα διακριτές! 

Η αποθήκη της οδού Ευπλοίας με ένα μικρό τμήμα του Αγίου Νικολάου να διακρίνεται στο βάθος

Το τελωνείο με το τραμ της παραλίας, μια εξίσου γνωστή φωτογραφία που ο Σερεμετάκης μετέτρεψε σε πίνακα ζωγραφικής






Ο Γρηγόρης Σερεμετάκης από τότε μέχρι και τις μέρες μας, έχει φιλοτεχνήσει περισσότερα από 280 έργα! Το 1980 λειτούργησε στον Πειραιά, στην οδό Χαριλάου Τρικούπη, δίπλα στον κινηματογράφο ΖΕΑ, γκαλερί ζωγραφικής με την επωνυμία «Συν» όπου παράλληλα πραγματοποιούσε εκθέσεις και σε άλλους ζωγράφους. Επέλεξε τη συγκεκριμένη επωνυμία καθώς ο δάσκαλός του, ο Θεόδωρος Πάντος διατηρούσε γκαλερί (Κέντρο Συλλογικής Καλλιτεχνικής Δραστηριότητας) στην Αθήνα με το ίδιο όνομα «Συν» από το 1974. Από το 2000 έως το 2009 το ατελιέ του Γρηγόρη Σερεμετάκη βρισκόταν στο Νέο Φάληρο στην οδό Φαληρέως, στον ισόγειο χώρο ενός νεοκλασικού σπιτιού.

Παρατηρώντας κάποιος πολλές από τις πειραϊκές απεικονίσεις του Γρηγόρη Σερεμετάκη, διαπιστώνει ότι είναι εμπνευσμένες από παλιές φωτογραφίες του Πειραιά. Απεικονίσεις της πόλης και του λιμανιού, σπουδαίων φωτογράφων όπως της Nellys μετατράπηκαν σε πίνακες ζωγραφικής. Ασπρόμαυρες φωτογραφίες άλλων εποχών ξαναζωντανεύουν έγχρωμες σε τελάρα διαστάσεων συνήθως 120 Χ 100 cm

Το παλιό Δημαρχείο, τα Λίμπερτυ, στιγμές του λιμανιού, γερανοί, εμπορικά και ακτοπλοϊκά πλοία, καΐκια, ταρσανάδες, αγριεμένες θάλασσες, απόκρημνες βραχώδεις ακτές, μανιασμένα κύματα ορθώνονται στα τελάρα ζωντανά περισσότερο και από την ίδια την πραγματικότητα. 


Τραμ, Παλαιό Δημαρχείο (Ωρολόγιο), Τινάνειος Κήπος, ιπποκίνητο κάρο στα αριστερά και στο βάθος η παλιά Αγία Τριάδα με τα διπλά Κωδωνοστάσια (μετατροπή του 1936). Πίσω από την εκκλησία το ξενοδοχείο ΠΑΡΘΕΝΩΝ.





Ο Σερεμετάκης τιμά με το έργο του την Φιλολογική Στέγη Πειραιώς, στην οποία είναι μέλος όπως και την γενέθλια πόλη του την οποία έχει πολλαπλώς απεικονίσει στα έργα του. Πειραιάς – Πέραμα – Μάνη αποτελούν το τρίπτυχο της θεματικής επιλογής του Γρηγόρη Σερεμετάκη χωρίς ωστόσο να αποκλείονται άλλες φιλοτεχνήσεις όπως προσωπογραφίες, γυμνά, νεκρά φύση. Εν κατακλείδι ο Γρηγόρης Σερεμετάκης είναι ένας Πειραιώτης ζωγράφος μεγάλων δυνατοτήτων.

Παράρτημα έργων Γρηγόρη Σερεμετάκη:















Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

"Πειραϊκές ιστορίες του Μεσοπολέμου"