Αφιέρωμα στην Αδελφότητα Κρητών Πειραιά "Η ΟΜΟΝΟΙΑ" (1880)

του Θεόδωρου Τσόντου

Προέδρου Αδελφότητας Κρητών Πειραιά "Η ΟΜΟΝΟΙΑ"

H Αδελφότητα Κρητών Πειραιά «Η OMONOIA» ιδρύθηκε το 1880 και είναι συνέχεια μίας επιτροπής περίθαλψης Κρητών προσφύγων που είχε συσταθεί κατά τη διάρκεια της Κρητικής επανάστασης του 1866-69 στον Πειραιά.

Τότε, κύριο μέλημά της ήταν η περίθαλψη των τραυματιών καθώς και η ηθική και οικονομική στήριξη όλων των Κρητών που ήρθαν κατατρεγμένοι από την Κρήτη στο πρώτο λιμάνι της χώρας κατά την Επανάσταση.

Το 1880 γίνεται Σωματείο Κρητών εν Πειραιεί «Η ΟΜΟΝΟΙΑ» με την 14^η Σεπτεμβρίου να είναι η ημέρα κατά την οποία κάθε χρόνο γιορτάζεται η επέτειος ίδρυσής της. Από τότε μέχρι σήμερα, δρα δυναμικά εντός και εκτός των ορίων του Πειραιά, με συνεχή δραστηριότητα, γεγονός που αποδεικνύεται από το ιστορικό αρχείο της.

Η έδρα της Αδελφότητας Κρητών Πειραιά "Η ΟΜΟΝΟΙΑ" βρίσκεται επί της οδού Ελευθερίου Βενιζέλου 82

Παρακολουθεί τα γεγονότα που διαδραματίζονται στη Διεθνή σκηνή και επικοινωνεί άμεσα με τις Ευρωπαϊκές Πρεσβείες για το Κρητικό ζήτημα.

Το 1905 στηρίζει την Επανάσταση του Θερίσου και τον Μακεδονικό Αγώνα (1903-1908), τους Βαλκανικούς Πολέμους (1912-1913) και αργότερα τη Μάχη της Κρήτης (1941).

Στο αρχείο της διασώζονται χρηματικές αποδείξεις που μαρτυρούν την οικονομική ενίσχυση της «ΟΜΟΝΟΙΑΣ» στους αγώνες για την Ένωση της Κρήτης με τη μητέρα Ελλάδα, καθώς και ευχαριστήριες επιστολές του Προέδρου της Επανάστασης του Θερίσου, Αναγνώστη Παπαγιαννάκη, για την ηθική και υλική της βοήθεια. Η ιδιόχειρη επιστολή του Γενικού Αρχηγού του Μακεδονικού Αγώνα, Γεωργίου Τσόντου – γνωστός ως καπετάν Βάρδας – με την οποία ευχαριστεί το Σωματείο για το ζωηρό ενδιαφέρον και την αμέριστη συμπαράστασή του, αποτελεί ακόμα μια απόδειξη της θέσης της Αδελφότητας στα μεγάλα ιστορικά γεγονότα.

Η προτομή του Ελευθερίου Βενιζέλου δεσπόζει στη είσοδο του κτηρίου της Αδελφότητας

Μεγάλο κεφάλαιο στην ιστορία της «ΟΜΟΝΟΙΑΣ» αποτελεί ο Εθνάρχης Ελευθέριος Βενιζέλος, ο οποίος ήταν μέλος της από την εποχή που ήταν φοιτητής μέχρι το θάνατό του. Το 1916, ο Εθνάρχης, αγοράζει το ακίνητο στο οποίο στεγάζεται μέχρι σήμερα η Αδελφότητα, στην οδό Ελευθερίου Βενιζέλου, στον αριθμό 82, από τους κληρονόμους του επαναστάτη Χατζη Μιχάλη Γιάνναρη και το δωρίζει στην Αδελφότητα, η οποία τότε στεγαζόταν σε ένα μικρό ισόγειο, στο Δημοπρατήριο του Πειραιά.

Αλλά και στα χρόνια της Γερμανικής κατοχής, «Η ΟΜΟΝΟΙΑ», άνοιξε τις πόρτες της, έστησε ξανά καζάνια με φαγητό και με την αλληλεγγύη της Αρχιεπισκοπής και του Ερυθρού Σταυρού, έσωσε παιδιά από την πείνα.

Πρωθυπουργοί και βουλευτές, κατατρεγμένοι και εξορισμένοι, επαναστάτες και αγωνιστές, πέρασαν την πόρτα της, φιλοξενήθηκαν και βοηθήθηκαν.

Μέσα από τους κόλπους της πέρασαν αξιόλογοι άνθρωποι, που προήδρευσαν και συμμετείχαν στην εξέλιξη των γεγονότων που συνδέονται με την Κρήτη και την ιστορία της. Μάλιστα τέσσερα μέλη της διατέλεσαν Πρωθυπουργοί της Ελλάδας.

Σήμερα «Η ΟΜΟΝΟΙΑ» ξεχωρίζει με το κοινωνικό και το πολιτιστικό της έργο, καθώς και με την αγωνιστική της δράση σε καθημερινά θέματα παρεμβαίνοντας δυναμικά και έμπρακτα.

Η δημιουργία τράπεζας αίματος, η συγκέντρωση τροφίμων και ειδών ένδυσης για τις εκκλησίες του Πειραιά, οι εκδηλώσεις εντός του χώρου της Αδελφότητας που διοργανώνονται με αφορμή μεγάλες γιορτές (π.χ. Χριστούγεννα, Απόκριες) αλλά και τις προσωπικές στιγμές των μελών της (π.χ. ονομαστικές εορτές, γενέθλια) είναι χαρακτηριστικά της κοινωνικής της δράσης.

Ο ισόγειος χώρος της Αδελφότητας

Διατελέσαντες Πρόεδροι της Αδελφότητας Κρητών Πειραιά

Στον πολιτιστικό τομέα, διοργανώνει εκδηλώσεις για το Ολοκαύτωμα της Ιεράς Μονής Αρκαδίου, τον Εθνάρχη Ελευθέριο Βενιζέλο, το θρυλικό ήρωα Δασκαλογιάννη, τον μεγάλο συγγραφέα Νίκο Καζαντζάκη, τους καλλιτέχνες που ξεχώρισαν στο Κρητικό στερέωμα κ.λ.π. και τιμά τις εθνικές επετείους συμμετέχοντας με ένα λαμπρό σε αριθμό σχήμα στις παρελάσεις του Πειραιά.

Αξίζει να σημειωθεί ότι πρώτη η Αδελφότητα, γιόρτασε και τίμησε με ξεχωριστό τρόπο τη Μάχη της Κρήτης, κίνηση που έκτοτε καθιερώθηκε και την ακολουθούν όλοι σχεδόν οι Σύλλογοι της Αττικής. Ακόμα, τιμά με τον πρέποντα σεβασμό του Αγίους Δέκα της Κρήτης, τους Τέσσερις Μάρτυρες του Ρεθύμνου και βρίσκεται κοντά στις εκκλησίες του Πειραιά.

Οι Άγιοι Δέκα Μάρτυρες της Κρήτης

Οι Άγιοι Τέσσερις Νεομάρτυρες Ρεθύμνου

Χοροεσπερίδες, συναυλίες, συμμετοχή μετά από πρόσκληση των Αντιπεριφεριαρχών και του Δημάρχου Πειραιά στις εκδηλώσεις τους, εκδηλώσεις του σωματείου στα πολυτελή καράβια των Κρητικών Ναυτιλιακών Εταιρειών με τη συμμετοχή πλήθους κόσμου, η καθιερωμένη κοπή της Βασιλόπιτάς μας στο Στάδιο Καραϊσκάκη κάθε χρόνο, συνεργασίες με τους φοιτητές του πανεπιστημίου Πειραιά, ενημερωτικές ομιλίες που αφορούν σε θέματα ιατρικής από καταξιωμένους επιστήμονες από το χώρο της υγείας, ποδοσφαιρική ομάδα με κατάκτηση του Κρητικού Πρωταθλήματος για τέσσερα συναπτά έτη (2015 και 2019), ομάδα Ριζίτικου τραγουδιού, γυναικεία και παιδική χορωδία, θεατρική ομάδα, είναι ενδεικτικά κάποιοι από τους τομείς στους οποίους η «ΟΜΟΝΟΙΑ» δραστηριοποιείται με επιτυχία.

Από το 2004 εκδίδουμε την εφημερίδα «ΚΡΗΤΕΣ ΤΟΥ ΠΕΙΡΑΙΑ», με βασικό σκοπό την ενημέρωση του Κρητικού πολιτιστικού κινήματος αλλά και τη σύσφιξη των σχέσεων μεταξύ των Συλλόγων και το συντονισμό των δραστηριοτήτων τους. Η έκδοση της εφημερίδας γίνεται ανά τρίμηνο και διανέμεται δωρεάν.

Οι χοροί και η μουσική της Κρήτης είναι αναπόσπαστο κομμάτι της κουλτούρας και της παράδοσής της.

Το 2005 ήταν μία χρονιά-σταθμός στην ιστορία της Αδελφότητας, αφού το καταστατικό της τροποποιήθηκε μετά από πολλά χρόνια και συμπεριέλαβε μεταξύ άλλων και νέες διατάξεις.

Το 2006, «Η ΟΜΟΝΟΙΑ», διοργάνωσε το Αναπτυξιακό Συνέδριο Κρητών του Λεκα-νοπεδίου Αττικής, στο στάδιο Ειρήνης και Φιλίας, με σκοπό να ευαισθητοποιήσει την Κρητική κοινωνία και να ενεργοποιήσει χορδές των φορέων που εμπλέκονται στην ανάπτυξη της Μεγαλονήσου.

Το 2011, η Αδελφότητα με δική της πρωτοβουλία ίδρυσε το «Αλληλοδιδακτικό Κρητικό Σπουδαστήρι της «ΟΜΟΝΟΙΑΣ» με σκοπό τη μελέτη, τη διάδοση και τη διάσωση του πολιτισμού της παρτίδας μας. Οι θεματικές ενότητες ξεκίνησαν ενδεικτικά με την ιστορία της Κρήτης την περίοδο του Μινωικού Πολιτισμού και των Βυζαντινών χρόνων και συνεχίστηκαν με τη μουσικοχορευτική της παράδοση και πολλά άλλα ενδιαφέροντα θέματα που άπτονται της Μεγαλονήσου. Οι ενότητες παρουσιάστηκαν με μεγάλη επιτυχία από σημαντικούς και καταξιωμένους ομιλητές και έτυχαν μεγάλης ανταπόκρισης από όλους τους παρευρισκόμενους.

Ο πρώτος όροφος της εστίας της Αδελφότητας

Οι Ευεργέτες της Αδελφότητας 

Οι χοροί και η μουσική της Κρήτης είναι αναπόσπαστο κομμάτι της κουλτούρας και της παράδοσής μας. Σήμερα, στην προσπάθειά μας να εμποτίσουμε τη νεολαία μας με το μεράκι, τη λεβεντιά, την αγάπη και το πάθος για το νησί μας και τα ακούσματά του, στην Αδελφότητα λειτουργούν σχολές χορού και κρητικής μουσικής για όλες τις ηλικίες.

Τέλος, σημαντική είναι η παρουσία της Αδελφότητας στο Internet και στα κοινωνικά δίκτυα. Σε μία εποχή που τα ηλεκτρονικά μέσα αποτελούν τη βάση της ενημέρωσης του κόσμου, η ιστοσελίδα της ΟΜΟΝΟΙΑΣ (www.akpo.gr) είναι πάντα ενημερωμένη και φιλοξενεί τα τελευταία νέα της. Επίσης, για τους φίλους του Facebook, η ομάδα «Μέλη και φίλοι της Αδελφότητας Κρητών Πειραιά Η ΟΜΟΝΟΙΑ» προσφέρει άλλον ένα τρόπο επικοινωνίας και ενημέρωσης.

H Αδελφότητα Κρητών Πειραιά «Η OMONOIA», είναι ένα ιστορικό σωματείο, που οι υπέρτατες ηθικές αξίες έχουν πρωταρχικό ρόλο και μας δημιουργούν την ευχάριστη υποχρέωση να συνεχίσουμε το έργο που οραματίστηκαν οι ιδρυτές του, προσαρμόζοντάς το στην εκάστοτε εποχή.

Είναι μια ιστορία 150 χρόνων, που δεν κλείνεται μέσα σε λίγες γραμμές. Κλείνεται όμως στο νου και στην ψυχή του κάθε Κρητικού, του κάθε Έλληνα και δεν λησμονιέται.

Συνέντευξη από τον Πρόεδρο της Αδελφότητας Κρητών Πειραιά Θεόδωρο Δ. Τσόντο, μέλος της από το 1980 και Πρόεδρος από το 2004 μέχρι και σήμερα. 

Στέλιος Κυριακίδης και Πειραιάς

30 Μαΐου 1946 - Υποδοχή Μαραθωνοδρόμου Στέλιου Κυριακίδη στον Πειραιά

του Στέφανου Μίλεση

Αναρίθμητα συμβάντα έχουν διασωθεί από τη ζωή του σπουδαίου μαραθωνοδρόμου Στέλιου Κυριακίδη. Υπήρξε υποδειγματικός αθλητής, καλός οικογενειάρχης, αλλά και φιλάνθρωπος ευεργέτης. Ειδικώς θα σταθώ στην τελευταία του ιδιότητα, καθώς έχουμε ταυτίσει στη συνείδησή μας τους ευεργέτες με το χρήμα και την οικονομική άνεση. 

Θεωρούμε δηλαδή ότι για να είναι κάποιος ευεργέτης θα πρέπει να είναι πλούσιος, να έχει περίσσευμα δηλαδή χρημάτων, αλλά στην πραγματικότητα αυτό που χρειάζεται είναι περίσσευμα ψυχής. Ευεργέτης μπορεί να υπάρξει ο κάθε άνθρωπος, αρκεί με τα έργα του να επιφέρει ωφέλιμα αποτελέσματα, ακόμα και όταν ο ίδιος στερείται τελείως οικονομικών μέσων. Πρώτο και τρανό παράδειγμα υπήρξε ο ίδιος ο Κυριακίδης. 

Γεννημένος σε ένα χωριό της Κύπρου το 1910 προερχόταν από φτωχή πολύτεκνη αγροτική οικογένεια. Αναζήτησε τη τύχη του στην Ελλάδα, υπέπεσε σε μεγάλες ταλαιπωρίες και κατάφερε να πιάσει δουλειά στην Ηλεκτρική Εταιρεία (πρόγονο της Δ.Ε.Η.) για λογαριασμό της οποίας οδοιπορούσε καθημερινώς προκειμένου να εισπράττει τους λογαριασμούς κατανάλωσης, όπως η εφαρμοστέα πρακτική τότε απαιτούσε. Κι όμως ο άνθρωπος αυτός που διέθετε λιγότερα από εκείνα που διαθέτει ο καθένας μας, κατάφερε να γίνει γνωστός όχι μόνο για τις αθλητικές του επιδόσεις, αλλά για τα γνωστά «πακέτα Κυριακίδη», που τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια έγιναν ανάρπαστα. 

Φτωχός λοιπόν ο ίδιος, αδύνατος τόσο πολύ που η ίδια η γυναίκα του η Ιφιγένεια του επαναλάμβανε 

- «Έτσι κοκαλιάρης όπως είσαι θα πεθάνεις!», μη έχοντας καν τα στοιχειώδη μέσα για έναν αθλητή (κατάλληλα αθλητικά παπούτσια, ειδική διατροφή, ανάπαυση κ.ο.κ.) βρέθηκε το 1946 να τρέχει στον Μαραθώνιο της Βοστώνης εκπροσωπώντας «επτά εκατομμύρια πεινασμένους Έλληνες» όπως έλεγε ο ίδιος. Ο τερματισμός του Στέλιου Κυριακίδη στην πρώτη θέση του Μαραθωνίου της Βοστώνης μετατράπηκε σε εργαλείο ανακούφισης των κακουχιών του δοκιμαζόμενου από την πείνα, ελληνικού λαού. 

Όταν τα φώτα δημοσιότητας εστίασαν πάνω του, ο Κυριακίδης δεν προέβαλε τον εαυτό του, ούτε απαίτησε την κάλυψη των τόσων πολλών αναγκών που είχε ο ίδιος ή η οικογένειά του. Ακόμα και όταν στάθηκε απέναντι από τον Πρόεδρο των ΗΠΑ Χάρι Τρούμαν, που τον κάλεσε για να τον γνωρίσει από κοντά, στην παρότρυνσή του 

- «Πες μου τι θες να κάνω για σένα; Χρήματα θες; Ό,τι θες ζήτα το και θα στο δώσω» ο Κυριακίδης απάντησε: 

- «Το μόνο που ζητώ, κύριε Τρούμαν, είναι να στείλετε ρούχα και τρόφιμα στα 7 εκατομμύρια Έλληνες που λιμοκτονούν. Αυτό ζητάω. Να βοηθήσετε τον λαό μου που υποφέρει». 

Και οι Αμερικανοί συγκινημένοι από τη μεγάλη καρδιά αυτού του μικρόσωμου κοκαλιάρη αθλητή, άνοιξαν διάπλατα τα πορτοφόλια τους, έβαλαν τα χέρια τους βαθιά στις τσέπες και συγκεντρώθηκαν χρήματα με τα οποία αγοράστηκαν ρούχα, τρόφιμα, φάρμακα και άλλα απαραίτητα. Με τη βοήθεια των καραβιών του εφοπλιστή Λιβανού, η συγκέντρωση αγαθών του Κυριακίδη από την Αμερική μεταφέρθηκε στην Ελλάδα. Ο Κυριακίδης απέδειξε ότι ένας μόνο άνθρωπος, όταν διαθέτει σιδερένια θέληση για προσφορά και αγαθούς σκοπούς επιφέρει θαυματουργά αποτελέσματα. Εκτός όμως από φιλοπατρία ο Κυριακίδης καλλιέργησε ένα προσόν που στάθηκε απαραίτητο για την επίτευξη του στόχου του. Και αυτό ήταν ο ασκητικός τρόπος ζωής του! 

Δεν το έκανε μόνο λόγω της αθλητικής του δράσης, αλλά καθώς είχε διαπιστώσει ότι μόνο δια του ασκητισμού, της λιτότητας, της ολιγάρκειας του βίου, ο άνθρωπος μπορούσε να προχωρήσει στη ζωή του. Ξυπνούσε καθημερινώς στις 06.30 το πρωί για να κάνει γυμναστική οπωσδήποτε για είκοσι λεπτά. Λίγο μετά τις επτά βρισκόταν ήδη στους δρόμους πεζοπορώντας για ώρες για την είσπραξη των λογαριασμών της Ηλεκτρικής Εταιρείας. Όλα τα σπίτια στα βόρεια προάστια Ψυχικό, Χαλάνδρι, Φιλοθέη, Πεντέλη δέχονταν τις επισκέψεις του ως υπαλλήλου της «Ηλεκτρικής» μέχρι τους πρόποδες της Πεντέλης. 

Η είσπραξη λογαριασμών ήταν η καθημερινή του προπόνηση. Όταν άλλοι αθλητές σημείωναν τους χρόνους που θα έπρεπε να διέλθουν τρέχοντας από προκαθορισμένα σημεία, ο Κυριακίδης είχε τους δικούς του χρόνους, που ήταν οι συγκεκριμένες ώρες που έπρεπε να διέλθει καθημερινά από τα διάφορα σπίτια των καταναλωτών. Μια καλημέρα, είσπραξη, ρέστα, κόψιμο απόδειξης, και τρέξιμο για τον επόμενο καταναλωτή. Και αυτό το τρέξιμο μέχρι τις δύο το μεσημέρι. 

Στις δύο η ώρα, οι υπάλληλοι δεν ολοκλήρωναν το ωράριο εργασίας, απλά επέστρεφαν σπίτι τους για δίωρη ανάπαυση και στις τέσσερις επιστροφή ξανά στην εργασία που διαρκούσε μέχρι τις επτά το βράδυ! Επιστροφή ξανά με τα πόδια πίσω στο σπίτι. Πεζοπορία λοιπόν από τις επτά το πρωί μέχρι τις επτά το βράδυ, με δύο ώρες μόνο διακοπή. Η επιστροφή στο σπίτι για τον Κυριακίδη σήμαινε την έναρξη μιας άλλης εργασίας. Έπρεπε να καταμετρήσει τις εισπράξεις, να κλείσει ταμείο ώστε την επομένη να παραδώσει το λογαριασμό στην εταιρεία πριν ξεκινήσει το νέο τρέξιμο. Και ο κύκλος αυτός να επαναλαμβανόταν καθημερινώς με ελάχιστες εξαιρέσεις ή αποκλίσεις. 

Προσεκτικός ως προς την διατροφή του (κύρια χορτοφάγος), του άρεσε να τρώει ωμά φύλλα αγκινάρας που έκοβε με τα χέρια του από το μικρό κήπο που διατηρούσε, δεν έπινε φυσικά οινοπνευματώδη ποτά, ούτε καφέ, παρά μόνο τσάι που κατανάλωνε πρωί και βράδυ. Δεν κάπνιζε, δεν ξενυχτούσε, ήταν αυστηρών ηθών και αγαπούσε την οικογένεια. Οι συνάδελφοί του στην Ηλεκτρική Εταιρεία δεν τον αποκαλούσαν αθλητή, αλλά ασκητή! Με αυτόν τον ασκητικό τρόπο ζωής κατάφερε να γράφει θριάμβους στην ηλικία των 36 ετών, όταν άλλοι έκλειναν πλέον την αθλητική τους δραστηριότητα θεωρώντας την ηλικία αυτή ακατάλληλη. Όμως και πριν τη νίκη του αυτή, οι διάφορες πράξεις του διατράνωναν τη σιδερένια θέλησή του και τη μεγάλη του ψυχή. 

1934 - Σπύρος Λούης και Στέλιος Κυριακίδης

Τον Απρίλιο του 1937 ο Στέλιος Κυριακίδης είχε διεξάγει έναν παράδοξο άθλο! Είχε συναγωνιστεί και είχε ξεπεράσει ένα τραίνο! Αυτός ο πρωτότυπος ανταγωνισμός είχε διεξαχθεί με τραίνο στην διαδρομή από το Βέλο έως το Κοκκώνι της Κορινθίας. Το τραίνο μετέφερε σε εκείνο το δρομολόγιο τον Βασιλιά που επέστρεφε στην Αθήνα. Ο Κυριακίδης το περίμενε στο Βέλο και μόλις το τραίνο έφτασε στο σημείο που ο Κυριακίδης περίμενε, άρχισε να τρέχει παράλληλα μαζί του μέχρι το Κοκκώνι όπου είχε ορίσει μια γραμμή τερματισμού! Η απόσταση μπορεί να μην ήταν σπουδαία, μόλις 1600 μέτρα, αλλά η πράξη από μόνη της αποτελούσε μια απόδειξη της θέλησης που διακατείχε τον άνθρωπο αυτό για επίτευξη σπουδαίων κατορθωμάτων. 

 

1937 - Ο Στέλιος Κυριακίδης ανταγωνίζεται τραίνο του Σ.Π.Α.Π.

Ο Κυριακίδης έκανε παρέα με τον Πειραιώτη αθλητή Γρηγόρη Λαμπράκη ο οποίος μάλιστα τον είχε ωθήσει να συμμετάσχει στην Ένωση Ελλήνων Αθλητών στην οποία έλαβε ενεργό μέρος από το 1943. Η Ένωση Ελλήνων Αθλητών αποτελούσε δημιούργημα του Γρηγόρη Λαμπράκη και είχε ως αποστολή την περίθαλψη αθλητών και την διοργάνωση αγώνων με σκοπό τα έσοδά τους να συντηρούν τα λεγόμενα «λαϊκά συσσίτια». 

Σήμερον ο Πειραιεύς θα υποδεχθεί τον Κυριακίδη

Αγγελία βράβευσης Στέλιου Κυριακίδη από τον Δήμο Πειραιώς και παράθεση γεύματος

Ο νικητήριος άθλος του στον 50^ο Διεθνή Μαραθώνιο της Βοστώνης είχε αλλάξει τα πάντα! Ταξίδεψε στην Αμερική έχοντας πουλήσει τα έπιπλα του σπιτιού του για να καταφέρει να αγοράσει ένα εισιτήριο ένα επιστροφής! Έτρεξε ανάμεσα σε 150 ξένους κορυφαίους αθλητές και τερμάτισε πρώτος! Παρέμεινε έναν ολόκληρο μήνα στην Αμερική για να μεταφέρει σε κάθε γωνιά της πλούσιας χώρας την τραγική κατάσταση που βρισκόταν ο ελληνικός λαός από τα δεινά της κατοχής και του εμφυλίου που βρισκόταν σε εξέλιξη. 

Η υποδοχή του Κυριακίδη στην Αθήνα ύστερα από τον νικητήριο άθλο του στον Μαραθώνιο δρόμο της Βοστώνης ήταν άνευ προηγουμένου καθώς βγήκαν στους δρόμους 500 χιλιάδες Αθηναίοι! Είχε δοθεί άδεια στα σχολεία και στους δημοσίους υπαλλήλους και φωταγωγήθηκε η Ακρόπολη για πρώτη φορά μεταπολεμικά. 

Από την υποδοχή του Κυριακίδη στην Αθήνα

Όμως επίσημη υποδοχή του Στέλιου Κυριακίδη είχε γίνει και στον Πειραιά, στις 30 Μαΐου 1946, όπου μαθητές, πρόσκοποι, αθλητές και πλήθη λαού τον ανέμεναν κατά μήκος της Λεωφόρου Σωκράτους. Ο τότε Δήμαρχος Πειραιά Χαραλαμπόπουλος του είχε επιδώσει αναμνηστική πλάκα με αργυρό στεφάνι καθώς και περγαμηνή αποκαλώντας τον δαφνοστεφανωμένο παιδί των Ελλήνων.  

Εφημερίδα "ΕΜΠΡΟΣ", Η ΔΕΞΙΩΣΙΣ ΤΟΥ ΚΥΡΙΑΚΙΔΗ ΕΙΣ ΠΕΙΡΑΙΑ, φ. 31ης Μαΐου 1946

Η μεγάλη ψυχή του Κυριακίδη είχε αποφέρει στους πεινασμένους Έλληνες περισσότερο από 250 χιλιάδες δολάρια οικονομική και επιπρόσθετη υλική βοήθεια! Η βοήθεια έφτασε στην Ελλάδα με δύο πλοία τύπου Λίμπερτι που προσέφερε η οικογένεια Λιβανού. Οι κάτοικοι της Αθήνας και του Πειραιά, που εκείνη την εποχή περίμεναν εναγωνίως τη βοήθεια της ΟΥΝΡΑ, είδαν με ανακούφιση να προστίθεται και εκείνη του Κυριακίδη. Η βοήθεια αυτή έλαβε στην Αμερική την ονομασία "Πακέτο Κυριακίδης" και έτσι έγινε γνωστή και στην Ελλάδα. Σε δημόσια σημεία στον Πειραιά ανακοινώνονταν οι σταθμοί που θα γινόταν η διανομή της επισιτιστικής βοήθειας και γρήγορα σχηματίζονταν ουρές ατέλειωτες. 

Στην περιφέρεια του Α΄ Αστυνομικού Τμήματος είχε δημιουργηθεί σταθμός, στην οδό Ευεργετών 12, για όσους το επίθετο άρχιζε από Α έως το Μ, ενώ για όσους το επίθετο άρχιζε από Ν έως το Ω τα πακέτα βοήθειας διανέμοντας σε άλλο σταθμό επισιτιστικής βοήθειας στη Λεωφόρο Σωκράτους 96. Ανάλογες ανακοινώσεις γίνονται και για τις υπόλοιπες περιφέρειες των αστυνομικών τμημάτων Πειραιώς. Παράλληλα ο ίδιος ο Κυριακίδης συνήθιζε να διανέμει στα σχολεία παλτά, φορέματα και τρόφιμα προερχόμενα από την Αμερική κύρια με πρωτοβουλία του Δημάρχου του New Bedford, του Χάριμαν και την παρότρυνση του ομογενούς Σωτηρίου Κολλινιώτη. 

Στον Πειραιά στο πλοίο που εκτελούσε τα δρομολόγια Κύπρος - Πειραιεύς

Ο Κυριακίδης εκτός από το τιμητικό αργυρό στέφανο που του επιδόθηκε από τον Δήμο Πειραιώς, τιμήθηκε τόσο από τον Ολυμπιακό όσο και από τον Εθνικό Πειραιώς σε ξεχωριστές εκδηλώσεις. Αξίζει να αναφερθεί ότι μετά την νίκη του Στέλιου Κυριακίδη στον Μαραθώνιο της Βοστώνης του είχε αποσταλεί τηλεγράφημα από τον Πειραϊκό Σύνδεσμο.

Το τηλεγράφημα που απέστειλε ο Πειραϊκός Σύνδεσμος στον Στέλιο Κυριακίδη για τη νίκη του στον Μαραθώνιο της Βοστώνης

    
Πηγές φωτογραφιών & τεκμηρίων: 
Ιδρυματικό Αποθετήριο βιβλιοθήκης Πανεπιστημίου Κύπρου
Δημοσιεύματα Εφημερίδων

Ιωάννης Κουγιούλης, Η ιστορία ενός Χίου στον Πειραιά

Αιμίλιος Προσαλέντης, Πειραιάς 1897

του Στέφανου Μίλεση

Ο Ιωάννης Κουγιούλης υπήρξε ιδιοκτήτης της μεγαλύτερης βιοτεχνίας κλινών στην περιφέρεια του Πειραιά. Γεννήθηκε στην Βολισσό Χίου το 1881 και πέρασε την παιδική του ηλικία βοηθώντας τον πατέρα του Μιχάλη που ήταν αγρότης στα χωράφια. Η οικογένεια όμως δυσκολευόταν καθώς  στερείτο ακόμα και το καθημερινό της φαγητό. Αποφάσισαν να αφήσουν το νησί τους και να εγκατασταθούν στον Πειραιά όπως άλλωστε το ίδιο έκαναν κι πολλοί άλλοι Χιώτες εκείνη την εποχή. Όρισαν μάλιστα η αναχώρησή τους να γίνει στις 12 Δεκεμβρίου του 1894 ανήμερα δηλαδή του Αγίου Σπυρίδωνα πολιούχου του Πειραιά. 

Είχαν καταφέρει να συγκεντρώσουν 20 δραχμές για την μετεγκατάστασή τους στον Πειραιά. Στο πλοίο συνάντησαν Χιώτες του Πειραιά που τους υπέδειξαν να πάνε να εγκατασταθούν στη χιώτικη πλευρά της πόλης και ειδικώς στην Γούβα του Βάβουλα όπου τα ενοίκια ήταν χαμηλότερα. Η οικογένεια ακολουθώντας τη συμβουλή τους βρήκε δωμάτιο με 8 δραχμές τον μήνα. Όμως το πρόβλημα που έπρεπε γρήγορα να επιλυθεί ήταν να βρει εργασία ο πατέρας της οικογένειας Μιχάλης που ήταν αγρότης και ήξερε μόνο από φρούτα και καρπούς. 

Σε μια πόλη που ζούσε από το λιμάνι και τα εργοστάσια ήταν δύσκολο ένας αγρότης να βρει εργασία. Έτσι αγόρασε ένα κοφίνι το γέμισε με μήλα και έβγαινε στους δρόμους καθημερινά για να τα πουλήσει. Τα μήλα έγιναν ροδάκινα, πορτοκάλια, σύκα, σταφύλια και ό,τι άλλο τραβούσε τον κόσμο ανάλογα την εποχή. Με βροχές και κρύα ή με τον ήλιο να τον χτυπά κατακούτελα είχε γίνει γνωστός στις γειτονιές που περιόδευε και ο κόσμος ανέμενε την ώρα που θα περνούσε για να αγοράσει τα φρούτα του. 

Την εποχή του πολέμου του 1897 κατέπλεαν στον Πειραιά επιταγμένα επιβατηγά πλοία που είχαν μετατραπεί σε νοσοκομειακά δεκάδες τραυματίες τους οποίους διένειμαν σε διάφορα νοσοκομεία του Πειραιά και της Αθήνας. Μια μέρα ο Ιωάννης που περπατούσε στην Γεωργίου Α’ έπεσε πάνω σε μια νεκρώσιμη πομπή ενός αξιωματικού που είχε υποκύψει στα τραύματά του. 

Ο νεαρός Χιώτης φορώντας ακόμα τα ρούχα του νησιού καταγωγής του σταμάτησε για να την παρακολουθήσει και ειδικώς τη μουσική που προπορευόταν της πομπής, παίζοντας διάφορα εμβατήρια. Τότε ένας αστυνομικός τον έσπρωξε και του ζήτησε να απομακρυνθεί. Στον Πειραιά την εποχή εκείνη χιλιάδες νεαροί αλλά και παιδιά ζούσαν στους δρόμους και κύρια στο λιμάνι προσπαθώντας να επιβιώσουν. Πολλοί από αυτούς άρπαζαν πορτοφόλια ή εμπλέκονταν σε άλλες παρανομίες και μαζεύονταν όπου υπήρχε πολύς κόσμος. Το γεγονός ότι τον πέρασαν για τέτοιον άνθρωπο, του δρόμου, τον στενοχώρησε ιδιαίτερα. Επέστρεψε στο σπίτι του και ρώτησε τη μάνα του Σοφία αν φαινόταν για κλέφτης. Παρά τις διαβεβαιώσεις της μητέρας του ότι δεν έδινε αυτή την εντύπωση, το περιστατικό χαράχθηκε βαθιά στην ψυχή του και έκτοτε έβαλε σκοπό να ανέλθει οικονομικά για να μην βρεθεί ποτέ ξανά σε αυτή τη θέση. 

Γράφτηκε στο Α’ Σχολαρχείο Πειραιώς στην Πλατεία Κοραή. Χρήματα όμως για αγορά βιβλίων και τετραδίων δεν υπήρχαν. Σκέφτηκε να παρατήσει το σχολαρχείο για να μην δημιουργήσει πρόβλημα στην οικογένεια. Την τελευταία στιγμή παρενέβη ο δάσκαλος Αναστάσιος Παρασκευόπουλος και με τη βοήθειά του τα όποια προβλήματα ξεπεράστηκαν. Ωστόσο δεν κατάφερε να τελειώσει το Γυμνάσιο Πειραιώς καθώς ο πατέρας του ανακοίνωσε ότι το μικρεμπόριο με τα φρούτα δεν πήγαινε καλά και ότι θα έπρεπε να πιάσει δουλειά. Με πόνο ψυχής ο Ιωάννης Κουγιούλης εγκατέλειψε το γυμνάσιο το 1902 και έπιασε εργασία σε μια αποθήκη ακατέργαστων μετάλλων, του Αλεξανδρόπουλου. Εργάστηκε τέσσερα χρόνια στην αποθήκη και όταν το 1906 αποχώρησε είχε συγκεντρώσει το ποσό των 10 χιλιάδων δραχμών. Το μεγαλύτερο κέρδος του όμως ήταν ότι είχε μάθει πολλά για τα μέταλλα. 

Ο Ιωάννης Κουγιούλης

Συναντήθηκε με έναν φίλο του τον Δημοσθένη Δημακίδη ο οποίος προσέφερε και αυτός τις οικονομίες του που ήταν δύο χιλιάδες δραχμές και τον Ιούνιο του 1906 συνέστησαν από κοινού στον Πειραιά μια βιοτεχνία κατασκευής κλινών. Εγκαταστάθηκαν σε ένα μικρό οίκημα στο κτήμα Κακαβούλη, πίσω από τον Σιδηροδρομικό Σταθμό Πελοποννήσου, κοντά στις φυλακές υποδίκων. Τα πράγματα με τη συνεργασία δεν πήγαν καλά όμως και διαρκείς διαφωνίες προκαλούσαν προβλήματα. Ο Κουγιούλης αναγκάστηκε να καταβάλλει στον Δημακίδη τις δύο χιλιάδες δραχμές που είχε βάλει ως κεφάλαιο συμμετοχής και έτσι έμεινε μόνος στην επιχείρηση. Για να πετύχει έπρεπε τώρα να προσπαθήσει διπλά. Το 1910 μετεγκατασταθεί σε κεντρικότερο σημείο στην οδό Ντενί Κοσσέν (σημ. 34ου Συντάγματος Πεζικού) το οποίο αργότερα αγόρασε.

Εργαζόμενοι στην Βιοτεχνία Κλινών Ιωάννη Κουγιούλη

Στον δικό του πλέον χώρο αγόρασε σύγχρονα μηχανήματα κατασκευής κλινών. Τα δύσκολα χρόνια της αρχής είχαν περάσει και η επιχείρηση αποκτούσε φήμη και παραγγελίες μαζί. Τα κρεβάτια Κουγιούλη έγιναν ανάρπαστα όχι μόνο στα σπίτια αλλά και στα ξενοδοχεία, στις κλινικές και στα νοσοκομεία. Το 1914 έχοντας στεριώσει για τα καλά την επιχείρησή του ο Κουγιούλης πήγε στην Αγγλία για να δει τους τρόπους κατασκευής κλινών και να παραγγείλει νέα μηχανήματα. 

Το 1926 μετέφερε το εργοστάσιο στο Νέο Φάληρο σε νεοαναγειρόμενο κτήριο δίπλα ακριβώς από τον Σταθμό του «Ηλεκτρικού» Φαλήρου. Δεν ήταν πλέον μια απλή βιοτεχνία κατασκευής κλινών αλλά εργοστάσιο Μεταλλοβιομηχανίας. Δεν παρήγαγε μόνο κλίνες αλλά κάθε είδους μεταλλική κατασκευή. Η Μεταλλοβιομηχανία Κουγιούλη εξήγαγε μεταλλικά έπιπλα στην Συρία, στην Αίγυπτο, στην Τουρκία, στην Αλβανία, στην Παλαιστίνη, στην Κύπρο κ.α.

Ο Ιωάννης Κουγιούλης το 1927

  

Το εργοστάσιο Καπνοβιομηχανίας των Αδελφών Παπαστράτου στον Πειραιά

Στις 29 Μαΐου 1931 τελούνται τα εγκαίνια της Καπνοβιομηχανίας Παπαστράτου στον Πειραιά, παρουσία του Πρωθυπουργού Ελευθερίου Βενιζέλου

του Στέφανου Μίλεση

Η ιστορία της οικογένειας ξεκινά από τα Καραπανέικα του Αγρινίου, μια ήσυχη συνοικία όπου ζούσε η οικογένεια του Αναστασίου Παπαστράτου με τα τέσσερα αγόρια της και το ένα της κορίτσι. 

Τα τέσσερα αδέλφια Παπαστράτου κατά σειρά ηλικίας ήταν ο Επαμεινώνδας, ο Γιάννης, ο Σωτήρης και ο Βαγγέλης. Ο πατέρας της οικογένειας ο Αναστάσιος έφυγε νέος και όλα τα βάρη έπεσαν στη μάνα, στην ηρωική όπως την αποκαλούσαν οι Αγρινιώτες, Χαρίκλεια που έβαλε σκοπό της ζωής της να σπουδάσει τα παιδιά της καθώς μόνο έτσι είδε ότι θα μπορούσαν να ξεφύγουν από τη φτώχεια και τις ατέλειωτες δυσκολίες που η ίδια είχε αντιμετωπίσει. 

Το πατρικό σπίτι της οικογένειας Παπαστράτου στο Αγρίνιο

Και πραγματικά πουλώντας κρασί που η μάννα έφτιαχνε από ένα μεγάλο πατρογονικό αμπέλι που είχε εκεί στο Αγρίνιο κατάφερε να  σπουδάσει τα παιδιά της. Ο μεγαλύτερος ο Επαμεινώνδας τελειώνοντας το Δημοτικό Σχολείο στο Αγρίνιο εισήλθε στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και συνέχισε τις σπουδές του σε Λωζάνη και Λειψία. Ο Γιάννης επίσης απόφοιτος Πανεπιστημίου έγινε δικηγόρος. Ο τρίτος της οικογένειας έγινε Αξιωματικός του στρατού. Μόνο ο μικρότερος όλων ο Βαγγέλης έδειξε διάθεση να μη θέλει να σπουδάσει, παρά μόνο να εργαστεί. Αγωνιούσε να βγάλει γρήγορα δικά του χρήματα και σε μικρή ακόμα ηλικία, πριν καν ολοκληρώσει τις εγκύκλιες σπουδές του και παράλληλα με αυτές, μπήκε να εργαστεί στη μεγαλύτερη καπνοβιομηχανία της περιοχής που ήταν η επιχείρηση με την επωνυμία «Ρόζη και Βαρνάβα». 

Εξήντα χιλιάδες λίρες Αγγλίας κόστιζε η επένδυση μόνο των τυπογραφικών μηχανημάτων για τα πακέτα και τις λιθογραφίες τους καθώς όλα τυπώνονταν εντός του εργοστασίου.

Ο Βαγγέλης Παπαστράτος όμως είχε άλλα σχέδια και δεν συμβιβαζόταν με το μισθό ενός υπαλλήλου. Σκέφτηκε αρχικά να φύγει από την Ελλάδα να βρει την τύχη του στην Αμερική. Και ενώ οργάνωνε την αναχώρησή του ένας επιχειρηματίας της εποχής ο Σωτήριος Αυγερινός διέθετε το ποσό των 300 χιλιάδων δραχμών αναζητώντας επένδυση του κεφαλαίου του, που ήταν πραγματικά μεγάλο για τα δεδομένα της εποχής. Η πληροφορία αυτή έφτασε στον Βαγγέλη που επιθυμούσε να έρθει σε επαφή με τον Σωτήριο Αυγερινό για να του προτείνει συνεργασία για την δημιουργία μιας επιχείρησης εμπορίας καπνών. Όμως ήταν απλώς ένας άσημος υπάλληλος! Πώς θα κατάφερνε να προσεγγίσει τον ήδη φτασμένο επιχειρηματία Σωτήριο Αυγερινό; Επιστράτευσε τον αδελφό του Γιάννη που ήταν ήδη δικηγόρος και είχε δημιουργήσει ένα όνομα στο Αγρίνιο. Με τη μεσολάβηση λοιπόν του Γιάννη, ο Βαγγέλης Παπαστράτος πέτυχε να έρθει σε συζήτηση με τον Αυγερινό. 

Αποθήκες Παπαστράτου 1935

Το 1906 οι συζητήσεις των δύο ανδρών τους οδήγησαν στην δημιουργία της επιχείρησης εμπορίας καπνού «Αυγερινού – Παπαστράτου». Ο Αυγερινός έβαλε τα χρήματα και ο Βαγγέλης Παπαστράτος την εμπειρία που είχε αποκτήσει από την εργασία στου «Ρόζη και Βαρνάβα» αλλά και την διορατικότητα που τον χαρακτήριζε ως άτομο. Είδε τα λάθη της προμήθειας του Αγρινιώτικου καπνού, την εκμετάλλευση των καπνοπαραγωγών, τη μεσολάβηση κάποιων επιτήδειων του χώρου, τα βαριά επιτόκια δανεισμού και το λανθασμένο κύκλωμα διακίνησής του. Κατάφερε έχοντας την απαιτούμενη γνώση για όλα αυτά να τα αποφύγει και με κατάλληλες επιχειρηματικές κινήσεις πέτυχε συνεργασία με τον Οίκο Κωνσταντίνου που εδραζόταν στην Γερμανία, συνεργασία που έδωσε την πρώτη μεγάλη ώθηση στην επιχείρηση «Αυγερινού – Παπαστράτου». 

Η δυναμική που απέκτησε σύντομα η επιχείρηση έφερε  εντός αυτής και τα υπόλοιπα αδέλφια. Τον Σωτήρη το 1908, τον Γιάννη το 1912, και τον Επαμεινώνδα το 1915. Στο μεταξύ πέθανε ο Σωτήριος Αυγερινός και έτσι η επιχείρηση μετατράπηκε σε αποκλειστικά οικογενειακή υπόθεση. Ο καπνός, όπως η σταφίδα και τα σύκα αποτελούσαν τότε βασικά εξαγωγικά προϊόντα της Ελλάδας. Ειδικά ο ελληνικός καπνός ήταν ανάρπαστος στο εξωτερικό και είχε καταγράψει την δική του ιστορία όταν ήδη από το 1873 λειτουργούσε στην Γερμανία ο καπνεμπορικός οίκος του Κυπριανού Ενφιεντζόγλου και αμέσως μετά ο οίκος των αδελφών Σαραϊδάρη. Οι Έλληνες καπνέμποροι βρίσκονται στην πρώτη γραμμή στο εξωτερικό. Στην Αίγυπτο κάνουν χρυσές δουλειές οι οίκοι του Λιβανού, του Χέλμη. Στις ΗΠΑ ο Νικόλαος Κουντούρης εισήγαγε ελληνικό καπνό που γρήγορα έγινε ανάρπαστος. Τα ελληνικά καπνά είχαν αποκτήσει υποστηρικτές μέχρι πάνω στις χώρες του Βορρά, στις μακρινές Φιλανδία και Σουηδία. 

Η μακέτα του εργοστασίου Παπαστράτου στον Πειραιά

Ακολούθησε ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος με τα χιλιάδες προβλήματα που επέφερε στη λειτουργία της επιχείρησης Παπαστράτου αλλά και τις ευκαιρίες που δημιούργησε. Οι τρεις από τους τέσσερις αδελφούς Παπαστράτου έμειναν αποκλεισμένοι στην Ολλανδία ακριβώς στην έκρηξη του πολέμου. Η Ολλανδία θεωρείτο προνομιακός εμπορικός και ναυτικός σταθμός. Την περίοδο του πολέμου έχει μεταβληθεί σε ένα μοναδικό διαμετακομιστικό κέντρο εμπορίου της Ευρώπης καθώς όλες οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες σπαράσσονταν μεταξύ τους. Οι τρεις αδελφοί δεν άφησαν ανεκμετάλλευτο το χρόνο της αναγκαστικής διαμονής τους. Έκλεισαν χρυσές συμφωνίες και εισέπραξαν απίστευτα κέρδη, κάνοντας γνωστά τα καπνά τους στους ξένους εμπορικούς οίκους.

Ο Οίκος Παπαστράτου είχε μπει πια για τα καλά στο παιχνίδι του διεθνούς εμπορίου. Όμως οι εποχές αλλάζουν, οι ελληνικές κυβερνήσεις με λανθασμένους χειρισμούς, έριξαν την ανταγωνιστικότητα των ελληνικών καπνών. Γραφειοκρατία, φόροι και άλλοι δασμοί βαραίνουν τα καπνά. Οι αδελφοί βλέπουν ότι δεν μπορούν να παραμείνουν μόνο στο χώρο της εμπορίας καπνού, ένας χώρος που καθίσταται προβληματικός. Αποφασίζουν να περάσουν στην καπνοβιομηχανία. Εντός αυτής της κατεύθυνσης αποφασίζουν να δημιουργήσουν ένα εργοστάσιο στο μεγαλύτερο λιμάνι της Ελλάδας και ένα από τα μεγαλύτερα της Μεσογείου. Στον Πειραιά! 

Τα εγκαίνια του εργοστασίου στον Πειραιά

Στις 29 Μαΐου 1931 τελούνται τα εγκαίνια της Καπνοβιομηχανίας Παπαστράτου στον Πειραιά, παρουσία του Πρωθυπουργού Ελευθερίου Βενιζέλου και όλων των πολιτικών και στρατιωτικών αρχών της χώρας. Τα εγκαίνια λαμβάνουν διαστάσεις πανελλήνιου γεγονότος ύψιστης σημασίας για την εθνικής μας οικονομία. Το συγκρότημα των Παπαστράτου στον Πειραιά δεν έχει όμοιό του όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά σε ολόκληρη την Ανατολή. Τετρακόσιες χιλιάδες λίρες Αγγλίας ξοδεύονται για την οικοδόμησή του ώστε να συμπεριλαμβάνει όλες τις ανέσεις για τους εργαζόμενους ενώ διαθέτει όρους ασφαλείας και εργασιακό περιβάλλον ανώτερο των ευρωπαϊκών εργοστασίων. 

Το έργο με τίτλο "Μηχανική Σύνθεση" είναι φιλοτεχνημένο από τον γλύπτη Μ. Τόμπρο και διακοσμούσε το εσωτερικό του εργοστασίου της καπνοβιομηχανίας αναπαριστώντας τα σύγχρονα μηχανήματα παραγωγής σιγαρέτων που όταν παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά το 1931 να λειτουργούν εντός του εργοστασίου προκάλεσαν πραγματική εντύπωση.

Την ημέρα των εγκαινίων οι προσκεκλημένοι επίσημοι μόλις είδαν εξωτερικά το κτήριο του εργοστασίου είπαν ότι θυμίζει περισσότερο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο ή μοντέρνο ξενοδοχείο και λιγότερο εργοστάσιο. Καθαριότητα, τάξη, ευρυθμία, τελειότητα μηχανημάτων, άρτια βιομηχανική εγκατάσταση. Στον πρώτο όροφο γινόταν η ανάμιξη του καπνού, όπου γυναίκες με άσπρη ποδιά έκαναν αυτή τη δουλειά, θυμίζοντας περισσότερο νοσοκόμες παρά εργάτριες. Στον δεύτερο όροφο υπήρχαν οι κοπτικές μηχανές ενώ συγχρόνως γινόταν και το στέγνωμα του καπνού. Στον τρίτο όροφο βρίσκονταν τα υπερσύγχρονα μηχανήματα σιγαροποιήσεως που σε απόδοση έφταναν τα 1.500 τσιγάρα το λεπτό! Το εργοστάσιο Παπαστράτου μπορούσε να παράγει 180 χιλιάδες τσιγάρα την ώρα ή περίπου ενάμιση εκατομμύριο τσιγάρα το οκτάωρο. 

Το εργοστάσιο όμως δεν παρήγαγε μόνο τα τσιγάρα αλλά και τα πακέτα για αυτό και διέθετε και λιθογραφικές και τυπογραφικές μηχανές. Εξήντα χιλιάδες λίρες Αγγλίας κόστιζε η επένδυση μόνο των τυπογραφικών μηχανημάτων για τα πακέτα και τις λιθογραφίες τους. Η πρόσληψη και η απασχόληση στο εργοστάσιο των αδελφών Παπαστράτου στον Πειραιά δεν θεωρείται για τους Πειραιώτες απλώς μια εργασία επιβίωσης αλλά μια ευκαιρία ζωής. Για τους αδελφούς Παπαστράτου ο εργάτης ήταν συνεργάτης! 

Με το σφύριγμα οι εργάτριες για "ταράτσεν πάρτυ"!

Για αυτό και φρόντιζαν να του εξασφαλίσουν όλες τις ανέσεις ώστε να καθίσταται παραγωγικός και ευχαριστημένος από την εργασία του. Το εργοστάσιο φρόντιζε για τους εργάτες που στον αριθμό ξεπερνούσαν τους τριακόσιους, την εκπαίδευσή τους δημιουργώντας νυχτερινές σχολές για τους αναλφάβητους. Δημιούργησαν στην ταράτσα του εργοστασίου ειδικό χώρο για τη σωματική άσκηση των εργατριών προσλαμβάνοντας γυμναστές για την καθοδήγησή τους. Ανά τακτά χρονικά διαστήματα στα διαλείμματα οι εργάτριες ανέβαιναν στην ταράτσα για σωματική άσκηση! Οι δημοσιογράφοι που πρώτη φορά έβλεπαν κάτι ανάλογο το κατέγραψαν την επομένη ημέρα ως "Ταράτσεν πάρτυ"! 

Παπαστράτου - Το τελειότερο καπνεργοστάσιο της Ανατολής. Το σφύριγμα του διαλείμματος και "Ταράτσεν Πάρτυ"! (1931)

Οι εργάτριες στην ταράτσα του εργοστασίου Παπαστράτος

Οι ομαδικοί γάμοι του εργοστασίου

Αλησμόνητη μέχρι σήμερα παραμένει στη συλλογική μνήμη των Πειραιωτών η ανάληψη τέλεσης εκ μέρους των αδελφών, ομαδικών γάμων των εργατριών που συνοδεύεται από τη λεγόμενη προικοδότηση ή αλλιώς το δώρο γάμου. Το 1938 τα αδέλφια γύρισαν στο Αγρίνιο και πήραν τη μάνα τους από το χέρι και την έφεραν σε έναν τέτοιο ομαδικό γάμο στον Πειραιά. Και η ηρωική μάνα βλέποντας ότι οι κόποι της δεν είχαν πάει χαμένοι, έσυρε πρώτη το χορό του γάμου στον προαύλιο χώρο του εργοστασίου.

Οι αδελφοί Παπαστράτου παρακολουθούν ομαδικούς γάμους που οι ίδιοι χρηματοδοτούν για τους εργαζόμενους του εργοστασίου.

1939 - Εργάτριες του Παπαστράτου σε ομαδικό γάμο

Οι νύφες του Παπαστράτου το 1938

Κατά την διάρκεια του γεύματος στην ειδική αίθουσα σε κεντρικό της σημείο είχε εγκατασταθεί ραδιόφωνο –πρωτόγνωρο για την εποχή εκείνη- που ψυχαγωγούσε τις εργάτριες. Μια Κυριακή ανά τρίμηνο διοργανωνόταν ομαδική εκδρομή εργατών και εργατριών σε διάφορες εξοχές όπου διοίκηση και εργάτες από κοινού διασκέδαζαν.  Όμως δεν ήταν μόνο οι τέλειες συνθήκες εργασίας που έκαναν αγαπητό το όνομα των Αδελφών Παπαστράτου στον Πειραιά. Ήταν και το πλήθος των ευεργεσιών που προσέφεραν τόσο στην τοπική κοινωνία του Πειραιά όσο και στη γενέτειρα πατρίδα τους το Αγρίνιο. Στέγη προστασίας ανηλίκων, δωρεές στα κοινωφελή ιδρύματα της πόλης, προικοδοτήσεις, οικονομική βοήθεια σε σωματεία και ενώσεις κ.α. 

29 Μαΐου 1939 - Εργάτριες του Παπαστράτου κατά την διάρκεια διαλείμματος ακούνε ραδιόφωνο στην τραπεζαρία του εργοστασίου.

Η Παπαστράτειος Παιδική Στέγη Πειραιώς υπήρξε μια από τις ευεργεσίες των Αδελφών Παπαστράτου στην πόλη του Πειραιά. Ιδρύθηκε το 1938 και βρίσκεται στην οδό Κυριακούλη Μαυρομιχάλη 20 στον Πειραιά.

Στο εργαστήριο της Παπαστράτειου Σχολής τα παιδιά κατασκευάζουν παιχνίδια προς πώληση, τους γνωστούς "μποναμάδες".

1942 - Κατά την διάρκεια της κατοχής συσσίτιο στην Παπαστράτειο Στέγη
(Φωτογραφία Βούλα Παπαϊωάννου)

Αμερικανισμός παντού στο εργοστάσιο Παπαστράτου. Με τέτοια εργοστάσια ο Μπολσεβικισμός στην Ελλάδα δεν θα δει Θεού πρόσωπο!

Ολόκληρος ο τέταρτος όροφος του εργοστασίου απευθυνόταν στους εργαζόμενους του εργοστασίου και μόνο σε αυτούς. Ιματιοθήκες, αίθουσες λουτρών, αίθουσες καπνίσματος, εξώστες, ιατρείο όπου ο ιατρός της εταιρείας καθημερινώς εξέταζε τους ασθενείς. Στον ίδιο όροφο υπήρχε επίσης μια μεγάλη αίθουσα εστιατορίου με ηλεκτρικό μαγειρείο όπου παρασκευάζονταν τα καθημερινά συσσίτια έναντι ελάχιστης αμοιβής. Οι εγκαταστάσεις αυτές οδήγησαν τις εφημερίδες να γράφουν "αμερικανισμός απ' άκρου εις άκρον μέσα εις το εργοστάσιον Παπαστράτου". 

Εργάτριες το 1959

Η εφημερίδα "Πατρίς" την 29η Μαΐου 1931 σε άρθρο ειδικώς αφιερωμένο στο εργοστάσιο (σελ. 4) γράφει το εξής:

"Να μιμηθούν το ταχύτερον οι βιομήχανοί μας τους αδελφούς Παπαστράτου. Ιδίως εις το ζήτημα της διαβιώσεως των εργατών. Αν το κάμουν, ας φωνάζουν όσο θέλουν οι πράκτορες της Μόσχας. Ο Μπολσκεβικισμός ποτέ δεν θα ιδή θεού πρόσωπον εις την Ελλάδα. Αρκεί να υπάρχουν εις τον τόπον μας πολλοί Παπαστράτοι".  

Η φήμη του εργοστασίου ήταν τέτοια που στις 27 Σεπτεμβρίου 1934 το ζεύγος των διαδόχων της Σουηδίας επισκέφθηκε το εργοστάσιο στον Πειραιά προκειμένου να δει από κοντά όσα είχε ακούσει για αυτό. Το εργοστάσιο τους υποδέχθηκε έχοντας την κεντρική του είσοδο στολισμένη με μια τεραστίων διαστάσεων σουηδική σημαία. 

Ο Διάδοχος του θρόνου της Σουηδίας μαζί με την σύζυγό του και την κόρη του σε φωτογράφιση στην είσοδο του εργοστασίου Αδελφών Παπαστράτου.

 

27 Σεπτεμβρίου 1934 - Η Σουηδική Σημαία κυματίζει στην πρόσοψη του εργοστασίου κατά την επίσκεψη του διαδόχου του Σουηδικού θρόνου. Οι εργάτες παρακολουθούν την άφιξη του Σουηδικού βασιλικού ζεύγους από τον εξώστη του εργοστασίου.

Τα τσιγάρα Παπαστράτου βρήκαν ιδιαίτερη ανταπόκριση στους κύκλους των Ελλήνων ναυτικών που τα προτιμούσαν και που μόνο στον Πειραιά της δεκαετίας του 1930 αντιπροσώπευαν συντριπτική πλειοψηφία των κατοίκων της πόλης! Ίσως αυτή να ήταν και η ανταπόδοση των Πειραιωτών προς τους Αδελφούς Παπαστράτου.