του Στέφανου Μίλεση
Στην ιστορία του Πειραιά έχουν καταγραφεί πολλές προσπάθειες ξένων επιχειρηματιών να επενδύσουν στην πόλη μας άλλοτε επιτυχημένα και άλλοτε όχι. Τρανό παράδειγμα ξένου επιχειρηματία που εγκατέστησε μεγάλη επιχείρηση στον Πειραιά και ταύτισε το όνομά του με την πόλη ήταν του Σκωτσέζου Τζων Μακ Δουαλ. Το 1868 ο Μακ Δουαλ ίδρυσε δικό του μηχανουργείο στον Πειραιά που κατέλαβε σημαντική θέση σε σπουδαιότητα σε όλη την Ανατολική Μεσόγειο.
Σε αυτό το μηχανουργείο εργάζονταν 420 εργάτες και τεχνίτες και χάρη στο μηχανουργείο του Μακ Δουαλ σε μεγάλο βαθμό επιτεύχθηκε η εισαγωγή της χώρας μας στην βιομηχανική εποχή. Η Ελλάδα με την επιχείρηση του Μακ Δουαλ κατάφερε να εφοδιάζει τις αγορές του εξωτερικού με ατμόμυλους αλλά και με ελαιουργικές, υδραυλικές, κλωστικές, νηματουργικές μηχανές. Δεν είναι γνωστές πολλές περιπτώσεις όπου η Ελλάδα είχε καταφέρει να προμηθεύει τις χώρες της Δύσης με μηχανήματα ελληνικής κατασκευής! Στον χώρο της ναυτιλίας έφερε πραγματική επανάσταση αφού το 1893 κατασκεύασε το πρώτο μεταλλικό ατμοκίνητο πλοίο με άξονα προπέλας, το περίφημο «ΑΘΗΝΑ».
Ο επίσης Σκωτσέζος συνεργάτης του Μακ Δουαλ, ο William Barbour διακρίθηκε στον Πειραιά κι έγινε σπουδαίο όνομα. Πολλοί από τους ξένους επιχειρηματίες που έδρασαν κάποτε στον Πειραιά πέτυχαν και απέκτησαν φήμη, δεν ήταν λίγοι όμως κι εκείνοι που καταστράφηκαν και έμειναν άγνωστοι στο περιθώριο της ιστορίας. Μια τέτοια περίπτωση ήταν και του Βέλγου εργοστασιάρχη Αυγούστου Σαιν.
Ο επιχειρηματίας αυτός που το όνομά του ήταν παντελώς άγνωστο σήμερα, εγκαταστάθηκε στον Πειραιά στα μέσα της δεκαετίας του 1880 και στην Ακτή Αλκίμων ίδρυσε ένα μεγάλο μηχανουργείο. Ο Αύγουστος Σαιν ήταν Βέλγος στην καταγωγή αλλά είχε αποκτήσει γαλλική υπηκοότητα. Οι Πειραιώτες της εποχής εκείνης τον περιγράφουν ως έναν άνθρωπο με ευχάριστη προσωπικότητα, ευτραφή ως προς την εξωτερική του εμφάνιση, ιπποτικό στον χαρακτήρα πλήρως αφοσιωμένο στην εργασία του.
Ο Σαιν κατέφτασε από το Παρίσι όπου ζούσε και αποφάσισε να εγκατασταθεί στον Πειραιά βλέποντας τη μεγάλη οικονομική άνοδο που είχε επιτευχθεί στην πόλη μας την περίοδο εκείνη σε όλους τους τομείς. Επένδυσε το ποσό των διακοσίων χιλιάδων δραχμών για να δημιουργήσει μηχανουργείο πλούσιο σε μηχανήματα και είδη σιδηροβιομηχανίας. Οι Πειραιώτες καθώς γνώριζαν ότι είχε έρθει από το Παρίσι πίστευαν ότι ήταν Γάλλος κι αγνοούσαν τη βελγική του καταγωγή. Ο «Γάλλος» της Ακτής Ξαβερίου επιδόθηκε με αφοσίωση στην ανάπτυξη της παραλιακής επιχείρησής του που ήταν ορατή στην δεξιά πλευρά του λιμανιού για τα πλοία εκείνα που εισέρχονταν στο λιμάνι.
Δίπλα ακριβώς από το μηχανουργείο του, βρισκόταν το ναυπηγείο του Ιταλού επιχειρηματία Ξαβέριου Στέλλα (Saverio Stella) που έφτασε τελικά να ονοματίσει όλη την ακτή και μέχρι σήμερα να αποκαλείται Ακτή Ξαβερίου από μια διάσημη ταβέρνα που λειτουργούσε ανάμεσα από τις δύο προαναφερόμενες επιχειρήσεις. Πραγματικά το μηχανουργείο του Αύγουστου Σαιν προόδευε μέχρι που ξαφνικά στα μέσα του 1891 διέκοψε τη λειτουργία του! Έκτοτε ο Σαιν καταπιάστηκε με άλλες επιχειρήσεις διατηρώντας το εργοστάσιό του κλειστό. Ανέλαβε ένα μεγάλο έργο στο λιμάνι της Καλαμάτας αντί του ποσού των 400 χιλιάδων δραχμών. Από το ποσό αυτό είχε ήδη λάβει τις εκατό χιλιάδες ως προκαταβολή και ανέμενε την είσπραξη των υπολοίπων χρημάτων. Και ενώ η ανάληψη έργου στο λιμάνι της Καλαμάτας έκανε τους περισσότερους να πιστέψουν στην οικονομική ανάκαμψή του, ο Σαιν άρχισε στα μέσα του 1894 να εκποιεί τμηματικώς διάφορα μηχανήματα του εργοστασίου του.
Ένα από τα εργοστάσια που ενδιαφέρθηκε τότε για την αγορά των μηχανημάτων ήταν του Βασιλειάδη, που προσέφερε το ποσό των 800 χιλιάδων γαλλικών φράγκων για να τα αποκτήσει. Ωστόσο παρά τα μεγάλα ποσά που ο Αύγουστος Σαιν εισέπραττε, δεν κατάφερνε να βελτιώσει τη δυσμενή οικονομική του θέση. Η κατάστασή του ήταν τελείως άγνωστη στους φίλους του και σε όσους τον συναναστρέφονταν διατηρώντας τον καλό χαρακτήρα του.
Παρόλα αυτά από τα τέλη Αυγούστου του 1894 άρχισαν όσοι τον γνώριζαν άρχισαν να παρατηρούν μια αλλαγή στη συμπεριφορά του. Ήταν δύσκολο πλέον να αποκρύψει τη μελαγχολία του. Ένα μεγάλο μέρος του εργοστασίου του στον Πειραιά είχε μείνει ανεκποίητο και με διαρκής ανακοινώσεις δια του τύπου προσπαθούσε να πωλήσει τα υπόλοιπα μηχανήματα που βρίσκονταν παρατημένα σε αυτό. Αργότερα έγινε γνωστό ότι ο Αύγουστος Σαιν διατηρούσε στο Παρίσι ένα παρόμοιο με τον Πειραιά μηχανουργείο, τη λειτουργία του οποίου είχαν αναλάβει η σύζυγός του, η κόρη του και οι δύο γιοι του που την εποχή εκείνη υπηρετούσαν στον γαλλικό στρατό. Προφανώς ο Σαιν ότι χρήματα εξοικονομούσε τα έστελνε στην οικογένειά του και στο εργοστάσιο της Γαλλίας.
Ο ίδιος στον Πειραιά διέμενε σε ένα υπόγειο χώρο του παραλιακού εργοστασίου του έχοντας ως μόνο σύντροφο ένα τεράστιο σε μέγεθος σκύλο που τον φώναζε Ντοκ! Από όσους εργάζονταν στο εργοστάσιο είχε απομείνει μόνο ένας Έλληνας υπάλληλος ο Ιωάννης Ξένος που συνέχιζε να εργάζεται σε ένα μικρό οίκημα εντός του μηχανουργείου. Ο Ξένος τον βοηθούσε με την ελληνική αλληλογραφία και ήταν και μοναδικός που γνώριζε την πραγματικά τραγική κατάσταση που είχε περιέλθει ο Σαιν.
Το πρωινό της 12ης Σεπτεμβρίου 1894 ο Ξένος καθώς μπήκε στο δωμάτιο του Σαιν, δεν τον βρήκε να κοιμάται μέσα. Έψαξε στους κενούς χώρους του εργοστασίου όπου τον βρήκε νεκρό στο δάπεδο του εργοστασίου. Από τον μοναδικό αυτό πιστό υπάλληλο του Σαιν, τον Ιωάννη Ξένο έγινε γνωστές οι οικονομικές και οικογενειακές δυσκολίες που είχαν προκύψει. Ο Ξένος περιέγραψε ότι το αφεντικό του δεν είχε καθόλου χρήματα και ότι του έδινε μικρά αντικείμενα του εργοστασίου του, όπως λίμες, πένσες κ.α. για να πάει να τα πωλήσει στους διάφορους σιδηρουργούς του Πειραιά για να εξασφαλίσει το καθημερινό του φαγητό.
Οι καραγωγείς του Πειραιά που στο παρελθόν είχαν αναλάβει τις μεταφορές του εργοστασίου του, τον πίεζαν για να τους εξοφλήσει τα χρήματα που τους χρωστούσε. Ο Σαιν έμενε κλεισμένος στο δωμάτιό του και έβγαινε μόνο για να γευματίσει στην ταβέρνα της Ακτής Ξαβερίου η φήμη της οποίας όπως προανέφερα είχε γίνει τόσο μεγάλη που τελικώς μετονόμασε την ακτή. Η έρευνα της αστυνομίας έδειξε ότι ο Σαιν περιφερόταν εντός του σκοτεινού εργοστασίου του κατά την διάρκεια της νύχτας και ότι έπεσε από ύψος έξι περίπου μέτρων στο κενό. Κατά την πτώση του χτύπησε το κεφάλι του σε έναν μεγάλο σιδερένιο σωλήνα εξαιτίας του οποίου προκλήθηκε ο θάνατός του.
Ωστόσο τότε στον Πειραιά είχε διαδοθεί φήμη ότι ο άτυχος Γάλλος εργοστασιάρχης λαμβανομένων υπόψη των οικονομικών και οικογενειακών δυσχερειών που αντιμετώπιζε αυτοκτόνησε πέφτοντας από τον πρώτο όροφο του εργοστασίου του. Την επομένη ημέρα οι εφημερίδες έγραφαν ότι ο αστυνόμος του Πειραιά Παπαγιαννίδης μαζί με τον Γάλλο πρόξενο σφράγισαν την επιχείρησή του ενώ μετέφεραν το σώμα του στην «Δυτική Εκκλησία» της οδού Φίλωνος. Ο θάνατος του Αύγουστου Σαιν λύπησε τότε τον επιχειρηματικό κόσμο του Πειραιά καθώς ο «ευγενής αλλοδαπός απήλαυε πλείστων συμπαθειών».
Πάνω του βρέθηκε μια σφραγισμένη επιστολή απευθυνόμενη προς τη σύζυγό του, το περιεχόμενο όμως της οποίας δεν έγινε γνωστό. Στον Πειραιά έμειναν αναπάντητα τα ερωτήματα περί του θανάτου του Αυγούστου Σαιν. Η περίπτωση του Σαιν στον Πειραιά είναι χαρακτηριστική των πρώιμων προσπαθειών ξένων επιχειρηματιών να επενδύσουν στην πόλη και καταδεικνύει λαμπρά ότι τα αποτελέσματα των προσπαθειών αυτών δεν ήταν πάντοτε επιτυχημένα.
Διαβάστε επίσης:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου