Η πρώτη αεροπορική πτήση στην Ελλάδα από τον Ουτόσκιν στο Νέο Φάληρο (1911)

Ο Ουτόσκιν επιχειρεί χαμηλή διέλευση πάνω από την παραλία του Νέου Φαλήρου 


του Στέφανου Μίλεση

 

Ένα σημαντικό γεγονός στον Πειραιά που προκάλεσε έξαψη στον κόσμο και κατέλαβε σημαντικό χώρο στην αρθρογραφία των εφημερίδων, ήταν και η πτήση του Ρώσου αεροπόρου Ουτόσκιν (ή και Ουτότσκιν)  (Sergey Isayevich Utochkin)

Μέχρι το 1911 τα νέα για την επαναστατική συσκευή που ταξίδευε στον αέρα, το αεροπλάνο, γίνονταν γνωστά στους Πειραιώτες μέσα από τις εφημερίδες. 

Τον Μάρτιο όμως εκείνης της χρονιάς (του 1911), κυκλοφόρησε μια ανακοίνωση στις πειραϊκές εφημερίδες, σύμφωνα με την οποία στις 27 Μαρτίου ο αεροπόρος Ουτόσκιν θα επιχειρούσε τρεις πτήσεις επίδειξης στο Νέο Φάληρο: 

«… οποιοδσήδποτε καιρός και αν επικρατεί, θα ανυψωθεί εν Νέω Φαλήρω ο Ρώσος αεροπόρος Ουτόσκιν, με το αεροπλάνο του, την 4ην απογευματινήν, δια να θαυμάσουν την μεγάλην ταύτην εφεύρεσιν του ανθρωπίνου πνεύματος και όσοι δεν ηδυνήθησαν να ιδώσι τον τολμηρόν αεροπόρον κατά τας μέχρι τούδε τρεις πτήσεις του θα έχουν την ευκαιρία….». 

Δεν χρειάζονταν και περισσότερα, καθώς η ανακοίνωση έκανε γνωστό ότι για πρώτη φορά η πτήση επίδειξης του Ουτόσκιν θα πραγματοποιείτο με αφετηρία το Νέο Φάληρο! 

Ακολούθησε πραγματικό πανδαιμόνιο αγοράς εισιτηρίων! Τα εισιτήρια που αρχικά κόστιζαν πενήντα λεπτά το καθένα, έφτασαν να υπερβούν την διπλάσια τιμή και να πωλούνταν προς 1.20 δραχμές. Επρόκειτο για εισιτήρια που εξασφάλιζαν στους «τυχερούς» μια «προνομιακή» θέση, από την οποία θα μπορούσαν να παρακολουθήσουν ανεμπόδιστα την πτήση του Ρώσου. 

Και για την εξασφαλισμένη θέα, «επιστρατεύθηκαν» τα παράθυρα και οι εξώστες των ξενοδοχείων, η παραλία και φυσικά η εξέδρα που είχε ειδικά στηθεί για το σκοπό αυτό. Ο Ρώσος Ουτόσκιν ήταν να πραγματοποιήσει τρεις πτήσεις επίδειξης στο Νέο Φάληρο. Οι θεατές γνώριζαν ότι η παρουσία τους στην εκδήλωση εξασφάλιζε μια θέση στην ιστορία! 

Η αναγγελία της πτήσης πρωτοσέλιδη είδηση στις εφημερίδες τον Μάρτιο του 1911 

Κατανοούσαν την ιστορικότητα εκείνων των πρώτων πτήσεων επίδειξης στην Ελλάδα. Ο Σεργκέι Ισάεβιτς Ουτότσκιν μεταξύ άλλων υπήρξε ένας ταλαντούχος αθλητής πολλών δραστηριοτήτων όπως ξιφομάχος, κολυμβητής, ιστιοπλόος, πυγμάχος, ποδοσφαιριστής, ποδηλατιστής, οδηγός μοτοσυκλέτας και αγωνιστικού αυτοκινήτου. Από το 1910 έως το 1914 επιδόθηκε με ζήλο στην διάδοση της αεροπορίας μέσω των επιδείξεων που πραγματοποιούσε. Η πτήση του το 1911 στο Νέο Φάληρο ήταν μια από τις πρώτες που πραγματοποίησε εκτός Ρωσίας. Ήταν γεννημένος στην Οδησσό της τότε Τσαρικής Ρωσίας και σήμερα ο επισκέπτης μπορεί να δει το άγαλμά του έξω από το σπίτι του στην οδό Ντεριμπασόφσκαγια 22. 


Το άγαλμα του Ουτόσκιν έξω από το σπίτι του στην Οδησσό

 

Ο Ρώσος αεροπόρος παρέλαβε, έναντι αμοιβής, σε μια εξ αυτών δύο τολμηρούς επιβάτες. Ο πρώτος, ήταν ένας Άγγλος αξιωματικός που έτυχε να βρίσκεται στην Ελλάδα τον ίδιο καιρό. Ο δεύτερος επιβάτης του Ουτόσκιν όμως ήταν Έλληνας! Επρόκειτο για τον βουλευτή Αττικοβοιωτίας Κωνσταντίνο Μάνο, που στην ουσία υπήρξε ο πρώτος στην Ελλάδα αεροπορικός επιβάτης στην Ελλάδα! 

Όταν το αεροπλάνο με τους τρεις άνδρες προσγειώθηκε, κόσμος το περικύκλωσε, ζητώντας πληροφορίες για το τι αισθάνθηκαν όταν βρέθηκαν στον ουρανό! 

Ο Ουτόσκιν δυστυχώς δεν πρόλαβε να εκτελέσει τρίτη πτήση, όπως αρχικά είχε προγραμματιστεί. Το ρωσικό ατμόπλοιο αναχώρησε από τον Πειραιά νωρίτερα, στις 31 Μαρτίου 1911, ημέρα που θα γινόταν η τρίτη πτήση.  

Ο Ουτόσκιν με το διπλάνο του τύπου Φαρμάν (Φωτογράφος Sergey Chelnokov
(φωτογραφία από το Ίδρυμα S. Chelnokov για τη διατήρηση της φωτογραφικής κληρονομιάς, μέσω wikipedia)


Το Νέο Φάληρο, από την ίδρυσή του και μετά αποτελούσε ένα λαμπρό πεδίο επίδειξης πρωτοποριακών συσκευών και θαυμαστών ανακαλύψεων του ανθρωπίνου νου. Στο Νέο Φάληρο ο Γρυπάρης ήταν που επιχείρησε το 1880 να παρουσιάσει το πρώτο ελληνικό υποβρύχιο, επιχειρώντας να καταδυθεί. 

Ένας άλλος τολμηρός Έλληνας ευρεσιτέχνης, ο Αρνιώτης, στο Νέο Φάληρο, είχε προσπαθήσει και την πρώτη πτήση με υδροπλάνο δικής του επινόησης και κατασκευής. Το όνομά του είχε γίνει γνωστό όταν το 1908 δήλωσε πως θα πετάξει με αεροπλάνο για πρώτη φορά στην Ελλάδα! Κόσμος κατά χιλιάδες συγκεντρώθηκε στο Τατόι, όπου ο Αρνιώτης εμφανίστηκε με μονοπλάνο να ανυψώνεται για μόνο δύο μέτρα από το έδαφος! Παρά τις προσπάθειές του δεν τα κατάφερε για περισσότερο. Ο ίδιος τότε είχε δηλώσει πως θα τα κατάφερνε αργότερα από θαλάσσης. 

Έτσι το 1910, εμφανίζεται να κάνει νέα απόπειρα χωρίς επιτυχία, στο Νέο Φάληρο με το υδροπλάνο του. Ωστόσο αν και οι δύο αυτές προσπάθειες του Αρνιώτη, ήταν αποτυχημένες, στην ουσία επρόκειτο για πρωτιές απόπειρας αεροπορικών πτήσεων. Ο Αρνιώτης λοιπόν, έστω κι έτσι, είχε καταφέρει να δημιουργήσει μεγάλο ντόρο γύρω από το όνομά του. Για να γίνει κατανοητή η φήμη που είχε αποκτήσει, αξίζει να αναφερθεί πως το υδροπλάνο του Αρνιώτη, είχε τοποθετηθεί στην ταράτσα του ξενοδοχείου ΑΚΤΑΙΟΝ, για να είναι ορατό από μακριά, δηλωτικό της πρωτοπορίας που κατείχε το Νέο Φάληρο στην παρουσίαση τεχνολογικών ανακαλύψεων. 

Η παραλιακή πρόσοψη του ξενοδοχείου ΑΚΤΑΙΟΝ που υπήρξε το κέντρο πολλαπλών δραστηριοτήτων που παρουσιάστηκαν στην Ελλάδα για πρώτη φορά. 

Εκτός όμως των παρουσιάσεων Γρυπάρη και Αρνιώτη, στο Νέο Φάληρο πραγματοποιούνταν επιδείξεις ναυτικής ισχύος, με ανάπτυξη των πολεμικών πλοίων του Στόλου στον φαληρικό όρμο, αλλά και παρουσιάσεις κάθε πρωτοποριακού τεχνικού μέσου της εποχής. Η παρουσία του Ρώσου αεροναύτη Ουτόσκιν, επιβεβαίωσε ουσιαστικά το ρόλο που διαδραμάτιζε η περιοχή του Νέου Φαλήρου. 

Λίγο μετά την αναχώρηση του Ρώσου αεροναύτη, έφτασε στον Πειραιά ένας διάσημος Γάλλος αεροπόρος ο Λουί Σαρλ Ζοζέφ Μπλεριό (Louis Charles Joseph Blériot), πρώτος νικητής τότε, στους αεροπορικούς αγώνες που είχαν πραγματοποιηθεί στην Γαλλία. Τους αγώνες εκείνους είχε προκηρύξει η γαλλική εφημερίδα «Ματέν». 

Είχε επίσης διασχίσει τη Μάγχη και είχε πραγματοποιήσει δεκάδες άλλα αεροπορικά επιτεύγματα. Ο Μπλεριό είχε τερματίσει πρώτος, ύστερα από μια πτήση 300 χιλιομέτρων, και είχε λάβει το πρώτο βραβείο, αξίας 100 χιλιάδων γαλλικών φράγκων. Ο Μπλεριό είχε φτάσει την Ελλάδα με το αεροπλάνο του (αποσυναρμολογημένο), που ήταν σχεδόν διπλάσιο στο μέγεθος από εκείνο του Ρώσου Ουτόσκιν. Όταν ο Μπλεριό έφτανε στην Ελλάδα, στην ταράτσα του ξενοδοχείου ΑΚΤΑΙΟΝ, είχε ήδη τοποθετηθεί το παλαιό υδροπλάνο του Αρνιώτη, που προαναφέραμε.  Και στην περίπτωση του Γάλλου, οι πειραϊκές εφημερίδες της εποχής, έγραφαν ότι θα απογειωνόταν από τον παραλιακό δρόμο μεταξύ Νέου Φαλήρου και Τζιτζιφιών. Θα ανυψωνόταν σε ύψος ασυγκρίτως ανώτερο από εκείνο του Ουτόσκιν, ήτοι χιλίων μέτρων! 

Για να γίνει κατανοητό το πόσο ψηλά θα πετούσε ο Μπλεριό, έγραφαν οι εφημερίδες, ότι τα χίλια μέτρα αντιστοιχούσαν στο ύψος του Υμηττού. Παρόλα αυτά θα ήταν ορατός δια γυμνού οφθαλμού και «εκ των δύο πόλεων, ως τεράστιον πτηνόν!».

Ο Μπλεριό θα πετούσε προς τις φλέβες, θα έκανε στροφή προς την κορυφή του Υμηττού και στη συνέχεια θα διερχόταν πάνω από το Νέο Φάληρο.

Ένα έτος μετά την πτήση του Ουτόσκιν, έφτασε από το Παρίσι στην Ελλάδα ο νεαρός Αργυρόπουλος ο οποίος εκτέλεσε τρεις πετυχημένες πτήσεις. Στην δεύτερη πέταξε ως συνεπιβάτης ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος, ενώ στην τρίτη η απογείωση έγινε από το Παλαιό Φάληρο, με διέλευση επίδειξης και πάνω από το Νέο Φάληρο. 

Μάρτιος 1912 - Όταν ο αεροπόρος Αργυρόπουλος κατά την τρίτη πτήση του διέρχεται πάνω από το Νέο Φάληρο.

 
Ο Αργυρόπουλος με τον Ελευθέριο Βενιζέλο και την μητέρα του, ύστερα από την δεύτερη πτήση του


Φυσικά δεν θα πρέπει να ξεχάσουμε λίγο αργότερα, το ίδιο έτος, ο πρώτος στρατιωτικός αεροπόρος, ο υπολοχαγός Δημήτριος Καμπέρος, με αφετηρία το Νέο Φάληρο θα εκτελέσει παράτολμες πτήσεις πάνω από την Φρεαττύδα και το Νέο Φάληρο. 

Το Νέο Φάληρο, δεν κατείχε μόνο πρωτιές στον τομέα των τεχνολογικών επιδείξεων, αλλά κάθε νεωτερισμού που εισαγόταν στην Ελλάδα. Συχνά στήνονταν διάφορα περίπτερα εκθέσεων, που τότε καλούνταν attractions (ατραξιόν) που παρουσίαζαν νέες συσκευές ήχου και θεάματος. Διάσημη ήταν η πολυσύχναστη Roulette humane (ανθρώπινη ρουλέτα) η οποία έμοιαζε με τη σύγχρονη «μπαλαρίνα», το γνωστό παιχνίδι των Λούνα Παρκ. 

Το Νέο Φάληρο συνεπώς δεν υπήρξε απλώς μια παραλιακή λουτρόπολη ψυχαγωγίας, αλλά έναν προθάλαμο νεωτερισμών και παρουσίασης επαναστατικών τεχνολογικών ανακαλύψεων, πολύ καιρό πριν την τελική εισαγωγή ή εφαρμογή τους στην ελληνική επικράτεια.


Διαβάστε επίσης:

Το Λούνα Παρκ του Νέου Φαλήρου (Το Άλσος της διασκέδασης)





Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

"Πειραϊκές ιστορίες του Μεσοπολέμου"