Ο ΕΝ ΠΕΙΡΑΙΕΙ ΑΝΔΡΙΑΝΤΑΣ ΤΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΥ

του Στέφανου Μίλεση

Κοντά στην πύλη του Αγίου Ρωμανού ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, ο ενδέκατος από τους ομώνυμους αυτοκράτορες της Κωνσταντινούπολης, το πρωί της 29ης Μαΐου του 1453, ημέρα Τρίτη της εβδομάδας, πεντηκοστή Πέμπτη της πολιορκίας έπεσε σαν απλός στρατιώτης μαχόμενος μέχρι τέλους. 

Και όλη η ζωή του αλησμόνητου εκείνου βασιλιά, του μάρτυρα της ορθοδοξίας, του Αγίου Κωνσταντίνου του Παλαιολόγου μετρούσε, σαράντα εννιά χρόνια και τρεις μήνες και είκοσι ημέρες. 

Τα μουσουλμανικά μαζέματα κάθε έθνους, κάθε φυλής, και κάθε τύχης ασελγούσαν πάνω στον άμαχο χριστιανικό λαό. Τα άγρια και ακάθαρτα εκείνα στίφη των 258 χιλιάδων πλιατσικολόγων ξεχύθηκαν στην πόλη με τις ευλογίες της Δύσης που άπρακτη ανησυχούσε μόνο για τα κέρδη της και την εξουσία της. Εξήντα χιλιάδες αιχμάλωτοι κάθε ηλικίας και τάξεως επωλήθησαν στα διάφορα παζάρια της ανατολής, σύρθηκαν από τους άγριους του Ισλάμ σε κάθε γωνιά του μουσουλμανικού κόσμου. 

Είχα την τιμή να εκλεγώ από την Ι.Μ. Πειραιώς στις 8 Ιουνίου 2020 να είμαι ο κύριος ομιλητής των αποκαλυπτηρίων του Ανδριάντα του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου μπροστά από τον Ι.Ν. Αγίας Τριάδας Πειραιώς. 

Βιβλία ιερά και θεία άλλα τα έριχναν στη φωτιά κι άλλα τα καταπατούσαν, ενώ η απαίδευτη και βάναυση φύση, τους οδηγούσε να τα πουλάνε για δύο ή τρεις οβολούς. Ο Ρικκέριος διηγείται πως οι Τούρκοι εγκατέστησαν μέσα στην Αγία Σοφία δημόσιες γυναίκες και στάβλους για τα άλογά τους. Ο Δούκας έγραψε ότι όλα τα χειρόγραφα της αρχαιότητας που ήταν αναρίθμητα τα φόρτωναν σε αμάξια και τα πωλούσαν αγνοώντας την αξία τους. Με ένα νόμισμα αγόραζες δέκα χειρόγραφα αριστοτελικά πλατωνικά θεολογικά και κάθε λογής ευαγγέλια. Έτσι γέμισαν όλα τα μουσεία και οι συλλογές που υπάρχουν σήμερα ανά τον κόσμο με χειρόγραφα αρχαίων και με σπουδαία θεολογικά κείμενα. 

Μια από τις πρώτες ενέργειες που έκανε ο Μωάμεθ ήταν να τοποθετήσει έναν ιμάμη πάνω σε έναν χριστιανικό άμβωνα και να διαβάσει δυνατά το κοράνι. Από την ώρα εκείνη ο περίφημος ναός της άφθαστης Σοφίας του Θείου λόγου, που κτίστηκε προς δόξα της χριστιανικής θρησκείας, έγινε τζαμί. Πράξη που μέχρι σήμερα οι Τούρκοι επιθυμούν να επαναλάβουν δείχνοντας ότι ως λαός παραμένουν ίδιοι μέχρι τη συντέλεια του κόσμου και αποδεχόμενοι ουσιαστικά το γεγονός ότι είναι καταπατητές ξένης γης, χώρας που δεν τους ανήκει. 

Η στιγμή των αποκαλυπτηρίων του ανδριάντα του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου στον Πειραιά, στις 8 Ιουνίου 2020 

Ο ήλιος που έδυσε την 29η Μαΐου 1453, ανέτειλε ξανά την 25η Μαρτίου 1821. Η απομόνωση των Ελλήνων δεν υπήρξε μόνο σύμπτωμα της πτώσης αλλά συνεχίστηκε τόσο στα 400 χρόνια σκλαβιάς όσο και στην επανάσταση που πάλι μονάχο του το γένος των Ελλήνων αποτόλμησε. Αυτή η εθνική μας μοναξιά ήταν το τίμημα που διατηρήσαμε την πίστη μας και δεν προσκυνήσαμε ούτε την Ανατολή αλλά ούτε και την Δύση. Η ιστορία της πτώσης δεν θα πρέπει να αποτελεί απλώς θλιβερή ανάμνηση αλλά ιστορικό δίδαγμα για το μέλλον μας. 

Πολλοί σήμερα αδιαφορούν και στέκονται ενάντιοι στην εκκλησία και στην ορθόδοξη πίστη και παράδοση. Γρήγορα λησμονήθηκαν οι θυσίες των ιεραρχών στα χρόνια της επανάστασης, οι αδιάκοπες θυσίες αίματος, τα αμέτρητα πεδία μαχών. Ποιος ευνοείται από μια εκκλησία αποκομμένη από την κοινωνία; Μόνο όσοι επιθυμούν να αντικαταστήσουν την πίστη με τον κοινωνικό φόβο, την ελπίδα με την εκμετάλλευση των περιστάσεων, την αξιοπρέπεια με τον έλεγχο και την υποταγή, που η νέα εποχή της παγκοσμιοποίησης διακαώς επιθυμεί. 

Η ενσωμάτωση της Ελλάδας σε μια παγκοσμιοποιημένη κοινωνία θα πρέπει να μας καθιστά περισσότερο ορθόδοξους, περισσότερο Έλληνες, περισσότερο συναγωνίσιμους αλλά και στους εταίρους μας να γίνει γνωστή η απαίτησή μας για συνεργασία με αμοιβαία κατανόηση και όχι με λογική αφομοίωσης. Μη ξεχνάμε ότι η Ελλάδα προσφέρει στην οικονομική συνεργασία με μια από τις ισχυρότερες ναυτιλίες του κόσμου, με τον Πειραιά ένα από τα πρώτα λιμάνια της Ευρώπης. 

Ας μη στηριζόμαστε μόνο στις ξένες ενισχύσεις που η ιστορία της πτώσης μας δίδαξε ότι δεν λειτουργούν πάντα. Μόνοι μας πολεμήσαμε και στους Μαραθώνες και στις Σαλαμίνες και στα βουνά της Αλβανίας. Ποτέ δεν λάβαμε αυτό που αναμέναμε. Η πτώση ας γίνει μάθημα αμυντικής και οικονομικής αυτάρκειας. Ας καταθέσουμε αυτή την υπόσχεση σήμερα, εδώ μπροστά στον ανδριάντα του Παλαιολόγου, που στάθηκε σύμβολο ανδρείας και αυτοθυσίας, στον οποίο σήμερα στεκόμαστε κάτω από τον αττικό ήλιο, για να μη χρειαστεί ποτέ ξανά να φωνάξουμε «Εάλω η πόλις». 

Για να μη λέμε όμως μόνο για την αμορφωσιά και τη βαρβαρότητα μόνο των άλλων... ας θυμηθούμε λίγο τι έγινε στις 8 Ιουνίου 2020 ημέρα των αποκαλυπτηρίων του εν Πειραιεί ανδριάντα του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου. Άτομα συγκεκριμένης ιδεοληψίας και χώρου καλούσαν τους εμπόρους μετάλλων να απαλλάξουν την πόλη από την παρουσία του συγκεκριμένου έργου, ενώ άλλοι εξέδιδαν δελτία τύπου πως ο Παλαιολόγος ήταν ανεπιθύμητος στον Πειραιά. Τον έβριζαν υπερασπιζόμενοι δήθεν και με περίσσια υποκρισία την ιστορία του Πειραιά λέγοντας πως δεν είχε σχέση με τον Παλαιολόγο, αυτοί οι ίδιοι που υπήρξαν χειροκροτητές μετονομασιών λεωφόρων, δρόμων και πλατειών της πόλης με ονόματα πολιτικών που φυσικά και ήταν άσχετοι με τον Πειραιά... Η υποκρισία στο μέγιστο βαθμό.

Μικρές πειραϊκές ιστορίες αποτυπωμένες σε φωτογραφίες (Στ' μέρος)

 

26 Αυγούστου 1967. Ο διάσημος Πειραιώτης βαθύφωνος Ν. Ζαχαρίου στο στούντιο του ραδιοφωνικού σταθμού Ρώμης κατά την ηχογράφηση της "Μήδεια". Μαζί του η Μαρία Κάλλας και ο μουσικός Σεραφίν.

1952- Στον Λόφο του Προφήτη Ηλία. Ο υπουργός εθνικής άμυνας Αλεξ. Σακελλαρίου αναγγέλλει στον Δήμαρχο Πειραιά Γ. Ανδριανόπουλο ότι εισηγήθηκε και έλαβε τη σύμφωνη γνώμη από την κυβέρνηση όπως ανεγερθεί στην κορυφή του λόφου της Καστέλλας το Αβερώφειο Ναυτικό Μουσείο που θα δεσπόζει σε όλη την πόλη ενώ στον εξώστη του θα έχει τοποθετηθεί το μνημείο Αφανούς ναύτου που θα είναι ορατό από όλα τα πλοία που προσεγγίζουν το λιμάνι.

Χορεύοντας στην Σταλίδα το 1961. Ράνια Αγγελάκη και Μαρί Παπαλεξοπούλου χορεύτριες του μπαλέτου της Πειραιώτισσας χορογράφου Μαίρης Βέλλας Βρυάκου.

1971 ο ηθοποιός Νίκος Κούρκουλος στο αγαπημένο του ψητοπωλείο σουβλατζίδικο "Ρίο- Αντίρριο" στην οδό Δευτέρας Μεραρχίας 14.
Το ψητοπωλείο καθώς παρέμενε ανοιχτό όλο το 24ωρο με μεταμεσονύχτια σπεσιαλιτέ το βραστό μοσχαράκι, συγκέντρωνε πολλούς πρωταγωνιστές του θεάτρου που έσπευδαν μετά τις παραστάσεις προς αναζήτηση φαγητού.
Το "Ρίο - Αντίρριο" ήταν ιδιοκτησίας Ρούσσου Παπαδάκη, ο οποίος εικονίζεται στη φωτογραφία αριστερά, ενώ δεξιά είναι ο ψήστης του μαγαζιού, ο θρυλικός μαστρο- Σπύρος.

Η κολυμβητική δεξαμενή του πρώην όρμου της Φρεαττύδας ολοκληρώθηκε το 1972. Η θρυλική πισίνα που τα πρώτα χρόνια λειτούργησε και ως μουσικό αναψυκτήριο φιλοξενώντας μεταξύ άλλων και το παιδί θαύμα του τραγουδιού Μάνο.

Η λεωφόρος Φαλήρου που αργότερα μετονομάστηκε σε Βασιλέως Παύλου και Αλέξανδρου Παπαναστασίου, όσες ονομασίες κι αν αλλάξει πάντα Φαλήρου θα παραμείνει διότι εκείνοι που χαράζουν νέους δρόμους έχουν το δικαίωμα και να τους ονοματοθετούν. Ένας καστελλιώτικος δρόμος με απίστευτη θέα αλλά και ιστορία.

1971. Ο Παπαμιχαήλ με την Βουγιουκλάκη στο Σαλόν Ρουζ στο Πασαλιμάνι, όπου έπαιζε πιάνο ο μουσικοσυνθέτης Γιάννης Σπάρτακος.

21 Μαΐου 1900 - Η εμφάνιση της γυμναστικής ως επίσημο μάθημα στα σχολεία του Πειραιά και ειδικά στα Παρθεναγωγεία της πόλης, είχε ως αποτέλεσμα την έκδοση εγκυκλίου σύμφωνα με την οποία διατάσσεται η κατάργηση του κορσέ σε όλα τα παρθεναγωγεία της χώρας.

21 Μαΐου 1873 - Το πρώτο θέατρο του Πειραιά της σύγχρονης εποχής ξεκινά τη λειτουργία του. Βρισκόταν στην Τερψιθέα, στη θέση μάνδρα του Σκυλίτση, εκεί που μεταγενέστερα θα βρεθεί το βαφείο του Γεωργίου Αναγνωστοπούλου καταλαμβάνοντας και ένα μεγάλο μέρος του οικοπέδου πάνω στο οποίο κτίσθηκε η Ευαγγελική Εκκλησία Πειραιώς. Τη ξυλεία για την κατασκευή του θεάτρου ο ξυλέμπορος Θ. Σπηλιωτόπουλος (πατέρας του Δικηγόρου και ιστορικού του Πειραιά Δημητρίου Σπηλιωτόπουλου), που διατηρούσε ξυλεμπορικό κατάστημα επί της οδού Αφροδίτης (σημερινή Γεωργίου Σκουζέ). Πρώτοι ηθοποιοί υπήρξε ο Ηλίας Σίσυφος (ιατρός στο επάγγελμα, Αστίατρος της Διοικητικής Αστυνομίας Πειραιώς) και το ζεύγος Δρακάκη.

16 Μαΐου 1889 - Συνέβη κι αυτό!

Ο τότε επίτροπος της Εθνικής Τράπεζας Λεωνίδας Πετμεζάς επισκέφθηκε τον Πειραιά προκειμένου να έρθει σε επαφή με τον Δήμαρχο ύστερα από τη γνωστοποίηση του Δήμου ότι επιθυμεί να τοποθετήσει έναν ανδριάντα του Καραϊσκάκη στην πόλη. Ο Πετμεζάς πρότεινε στον Δήμαρχο ο ανδριάντας του Καραϊσκάκη να τοποθετηθεί στην Πλατεία Τερψιθέας. 

Κι αυτό διότι ο Πετμεζάς είχε πληροφορίες από άνδρες των Καλαβρύτων που πολέμησαν στη μάχη του Φαλήρου, ότι μετά το θάνατο του Καραϊσκάκη οι συναγωνιστές του είχαν σκοπό να τον ενταφιάσουν στο σημείο που αργότερα διαμορφώθηκε η Πλατεία Τερψιθέας. Αλλά μόλις έφτασαν εκεί φοβήθηκαν ότι λόγω εγγύτητας του τάφου με τον εχθρό, θα καταστρεφόταν ενώ υπήρχε και περίπτωση να εξαφανίσουν ύστερα από τον βανδαλισμό του τάφου του και το σώμα του.

Έτσι μετήγαγαν τελικώς το σώμα του στρατηγού στη Σαλαμίνα. Η άποψη του Πετμεζά προκάλεσε έκπληξη με αποτέλεσμα να κληθεί από τον Δήμαρχο ο ιατροφιλόσοφος και μελετητής Θεόδωρος Αφεντούλης ο οποίος είχε προτείνει ο ανδριάντας του Καραϊσκάκη να τοποθετηθεί στην κορυφή του λόφου της Καστέλλας για να είναι ορατός τόσο από την Αθήνα, όσο και από τα πλοία που εισπλέουν στο λιμάνι. 

Τελικώς αποφασίστηκε από τον Δήμαρχο να συσταθεί επιτροπή για να αποφασίσει όχι μόνο για την τοποθέτηση όσο και για την εξεύρεση χρημάτων για τη φιλοτέχνηση του ανδριάντα. Για την ιστορία αναφέρω ότι τελικώς ο πρώτος ανδριάντας του Καραϊσκάκη τοποθετήθηκε το 1895 στην Πλατεία Απόλλωνος που με την ευκαιρία της τοποθετήσεως μετονομάστηκε σε Πλατεία Καραϊσκάκη.

Ιούνιος 1938 Μετονομασία Ποδηλατοδρόμιου - Κατά την διάρκεια εκδηλώσεων της Αθλητικής Εβδομάδας του 1938, στις 9 Ιουνίου, έγινε η θεμελίωση των έργων στο γήπεδο του Νέου Φαλήρου που από εκείνη την ημέρα έπαψε οριστικά να ονομάζεται "Ποδηλατοδρόμιο". 

Συγκεκριμένα ο Υπουργός - Διοικητής πρωτευούσης Κοτζιάς μετονόμασε αυτό από "ΠΟΔΗΛΑΤΟΔΡΟΜΙΟ" σε γήπεδο "ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗ", λόγω της θέσεώς του "εγγύς του τάφου του ενδόξου στρατηγού της ελληνικής επανάστασης". Την επομένη ημέρα η Διαχειριστική Επιτροπή του Γηπέδου απέστειλε επιστολή στον ημερήσιο τύπο με την οποία πληροφορούσε το κοινό ότι "η διατήρηση της ονομασίας του αθλητικού χώρου ως "ποδηλατοδρόμιο" θα "ήτο εντελώς άστοχος.... Εφεξής εν τη αθλητική αρθρογραφία μεταχειρίζεσθε του λοιπού τον όρον ΓΗΠΕΔΟΝ ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗ, αντί του πεπαλαιωμένου τοιούτου ΠΟΔΗΛΑΤΟΔΡΟΜΙΟΝ".

Ύστερα από την τελετή μετονομασίας διεξήχθη και ένας αγώνας, μεταξύ των Ομάδων Ολυμπιακού με την ομάδα του Α΄ Σώματος Στρατού που απαρτιζόταν στο μεγαλύτερο μέρος της από στρατευμένους παίκτες του Ολυμπιακού. Ο αγώνας αυτός στρατευμένων Ολυμπιακών - Ολυμπιακών έληξε ισόπαλος 3 - 3.

24 Ιουνίου 1957 - Στο κτήμα Πολυμερόπουλου στην λεωφόρο Βασιλέως Κωνσταντίνου (σημ. Ηρώων Πολυτεχνείου) αποφασίζεται ως το καταλληλότερο μέρος για να ανεγερθεί το Δικαστικό μέγαρο Πειραιά. Και αυτό διότι βρισκόταν επί κεντρικής λεωφόρου μεν, αλλά μακριά από το κέντρο της πόλης το οποίο πρέπει να αποτελεί επίκεντρο μόνο πολιτιστικών δρώμενων και τίποτε άλλο.

Περίοπτο σημείο με πρόσοψη 80 μέτρων είχε όλες τις προϋποθέσεις για την ανέγερση δικαστικού μεγάρου ενώ θα έδινε οριστική λύση στο πρόβλημα που υπάρχει να στεγάζονται τα δικαστήρια σε "αχούρια" και ανεπαρκείς χώρους.

Την πρόταση αυτή είχε υποστηρίξει με ιδιαίτερη θέρμη ο βουλευτής Πειραιώς και τότε υφυπουργός οικονομικών Αλιμπράντης. Ωστόσο στο χώρο βρέθηκαν οικήματα ρωμαϊκής περιόδου και έτσι χάθηκε μια ευκαιρία επίλυσης του προβλήματος.

Σήμερα το κτήμα Πολυμερόπουλου έχει χαρακτηριστεί αρχαιολογικός χώρος ενώ ένα μικρό τμήμα του ονομάστηκε πάρκο πλατείας Ροντήρη, από το οποίο όμως απουσιάζει η προτομή του τιμώμενου προσώπου!

Τουρκολίμανο αρχές 20ου αιώνα άδειο ακόμα από σπίτια κι ανθρώπους, με κάποιους μόνο ψαράδες να ζουν στην ακτή του. Δύο δεκαετίες αργότερα, μετά την καταστροφή του '22, δημιουργείται ένας μικρός προσφυγικός συνοικισμός στον οποίο διαμένουν 150 περίπου προσφυγικές οικογένειες.

Το Τουρκολίμανο θα αποτελέσει αρχικά ένα από τα γραφικότερα σημεία του Πειραιά συγκεντρώνοντας κόσμο τα καλοκαιρινά απογεύματα στην ακτή του που αναζητά ηρεμία, ενώ οι μικρές ταβέρνες ήταν γνωστές για εκλεκτή ρετσίνα τους.

Διαβάστε επίσης:

Μικρές πειραϊκές ιστορίες αποτυπωμένες σε φωτογραφίες (α' μέρος)

Μικρές πειραϊκές ιστορίες αποτυπωμένες σε φωτογραφίες (β' μέρος)

Μικρές πειραϊκές ιστορίες αποτυπωμένες σε φωτογραφίες (γ' μέρος)

Μικρές πειραϊκές ιστορίες αποτυπωμένες σε φωτογραφίες (Δ' μέρος)

Μικρές πειραϊκές ιστορίες αποτυπωμένες σε φωτογραφίες (Ε' μέρος)

Αντιφθισική Εταιρία Πειραιώς. Το κέντρο του αγώνα κατά της φυματίωσης

 του Στέφανου Μίλεση

Στον Πειραιά το Διαγνωστικό Τμήμα Φυματιώσεως της Αντιφθισικής Εταιρείας ιδρύθηκε το 1929, καθώς η φυματίωση είχε λάβει εκρηκτικές διαστάσεις.  

Στην Αθήνα Αντιφθισική Εταιρία λειτουργούσε από τον Αύγουστο του 1926 ιδρυόμενη από ελάχιστους ειδικούς φθισιολόγους με επικεφαλής έναν Λυσσίατρο τον Π. Παμπούκη. 

Η φυματίωση την εποχή εκείνη καλείτο "φθίση" καθώς ο άνθρωπος που είχε προσβληθεί έχανε βάρος και αδυνάτιζε, δηλαδή σταδιακά έφθινε. 

Ο αγώνας καταπολέμησής της χαρακτηρίστηκε ως "αντιφθισικός". Επρόκειτο για ένα μικρόβιο που πρόσβαλε κύρια τους πνεύμονες και οδηγούσε τους ανθρώπους στο θάνατο. Η θεραπεία ήταν δύσκολη και απαιτούσε μακροχρόνια παρακολούθηση του ασθενούς που διαρκούσε από έξι μήνες και πάνω. Ο αντιφθισικός αγώνας διακρινόταν σε δύο βασικά στάδια στην διάγνωση και στη θεραπεία.

Στον Πειραιά ο αντιφθισικός αγώνας αρχικώς περιορίστηκε μόνο στην διάγνωση της ασθενείας. Και αυτό διότι η Αντιφθισική Εταιρεία περιοριζόταν σε ένα μικρό γραφείο με ενοίκιο που βρισκόταν επί της Λεωφόρου Σωκράτους.  

Πρώτος πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου της Αντιφθισικής Εταιρείας Πειραιώς ανέλαβε ο Δημήτριος Καλλιμασιώτης, ο αναμορφωτής του πειραϊκού λιμανιού, η προτομή του οποίου βρίσκεται σχεδόν αθέατη έξω από την περίφραξη του λιμανιού επί της ακτής Μιαούλη. 

 

Η προτομή του Δημητρίου Καλλιμασιώτη σήμερα

Όμως ο Δ. Καλλιμασιώτης πέθανε λίγο μετά την ανάληψη της προεδρίας και τη θέση του κατέλαβε ο Άγγελος Παπατέστας που διατελούσε δημοτικός σύμβουλος Πειραιά και ήταν ιατρός στο επάγγελμα. Κι αυτός έμεινε στη θέση του Προέδρου για λίγο, αφού πέθανε τον Ιανουάριο του 1933.

Η οικογένεια Παπατέστα έλκυε την καταγωγή της από τη νήσο Κέα. Ο Άγγελος Παπατέστας περάτωσε τις εγκύκλιες σπουδές του στη Σύρο και τις πανεπιστημιακές του στην ιατρική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Άσκησε για πολλά χρόνια στον Πειραιά το ιατρικό επάγγελμα, επιδιδόμενος παράλληλα και στην φιλανθρωπία. Για το λόγο αυτό και ήταν αγαπητός στον πειραϊκή κοινωνία που τον εξέλεγε επί πέντε περιόδους δημοτικό σύμβουλο. Υπήρξε μεταξύ άλλων, μέλος του Αδελφάτου του Τζανείου Δημοτικού Νοσοκομείου, Πρόεδρος της Ιατρικής Εταιρείας Πειραιώς και όπως αναφέραμε και πρόεδρος της Αντιφθισικής Εταιρείας Πειραιώς. 

Το 1933 τον Α. Παπατέστα διαδέχθηκε στην προεδρία ο ιατρός Γεώργιος Αναγνωστόπουλος ενώ ένα χρόνο αργότερα (το 1934) διευθυντής στο ιατρικό τμήμα της Αντιφθισικής Εταιρείας ανέλαβε επίσης ένα μέλος της οικογένειας Παπατέστα, ο φυματιολόγος Ηλίας Παπατέστας. Την περίοδο εκείνη εξετάστηκαν 58.000 άτομα ενώ για την παρακολούθησή τους απαιτήθηκαν 200 χιλιάδες επανεξετάσεις. Η κατάσταση με τη φυματίωση στον Πειραιά είχε φτάσει στο απροχώρητο με τους αριθμούς των κρουσμάτων να αυξάνονται διαρκώς.

Το 1936 άρχισε η οικοδόμηση ιδιόκτητου κτηρίου επί της οδού Ντενύ Κοσσέν 3 (σημερινή 34ου Συντάγματος Πεζικού). Ο Δήμος Πειραιώς είχε προσφέρει το οικόπεδο εντός του οποίου άρχισε η ανέγερση του κτηρίου της Αντιφθισικής Εταιρείας. Για την επίτευξη της οικοδόμησης δημοσιεύθηκαν στον ημερήσιο τύπο  προσκλήσεις συνδρομής και οικονομικής ενίσχυσης προς την κοινωνία του Πειραιά, ώστε να συνδράμει οικονομικά στο εγχείρημα. Και πραγματικά η ανταπόκριση του κόσμου ήταν μεγάλη. 

Το οικοδόμημα επί της οδού Ντενύ Κοσσέν 3 ολοκληρώθηκε το 1938 και λειτούργησε έχοντας βοήθεια μόνο με την ετήσια ενίσχυση του Δήμου που έφτανε τα 20 εκατομμύρια δραχμές ετησίως. Σημαντικό ρόλο στη λειτουργία του διαδραμάτιζε ο απλός κόσμος του Πειραιά που διαρκώς προσέφερε χρήματα για την αντιμετώπιση της φυματίωσης, μέσω εράνων ή εκδηλώσεων σε ξενοδοχεία.

 

Το οικόπεδο της αντιφθισικής μετά την κατεδάφιση του κτηρίου της

Καθώς τα μέλη του Δ.Σ. ήταν άνθρωποι μεγάλης οικονομικής εμβέλειας ανέλαβαν οι ίδιοι να συμπληρώσουν τις τυχόν ελλείψεις που θα υπήρχαν από τους εράνους και τις δωρεές των Πειραιωτών. Η ύπαρξη γνωστών προσώπων της πόλης στο διοικητικό συμβούλιο έδωσε σιγουριά στους κατοίκους νιώθοντας πως η συνδρομή τους δεν θα εξαφανιζόταν από πρόσωπα που θα την οικειοποιούνταν.  

Ενδεικτικά αναφέρονται μέλη του Δ.Σ. όπως ο Μιχάλης Μανούσκος που ανέλαβε χρέη Γενικού Γραμματέα Δ.Σ. ενώ δύο χρόνια αργότερα (1938) θα αναλάμβανε Δήμαρχος Πειραιά. 

Επίσης ο Αλέξανδρος Φοίφας, μέλος του Δ.Σ. της Αντιφθισικής θα γινόταν δήμαρχος Πειραιά μεταπολεμικά. Μέλος του Δ.Σ. υπήρξε επίσης ο Νότης Καμπέρος (αξιωματικός Β.Ν.) ο ονοματοθέτης του Ολυμπιακού Πειραιώς, εμπνευστής της ονομασίας της ομάδας, ο Δημήτρης Βάθης (ένας εκ των αδελφών Βάθη επώνυμων φωτογράφων της Βασιλικής Αυλής), ο επιχειρηματίας Θεόδωρος Φεράλδης, η Αθηνά Δηλαβέρη γνωστή από τη φιλανθρωπική της δράση σύζυγος του Κρίτωνα Δηλαβέρη (της Κεραμοποιίας) κ.α.

Ο Αλέξανδρος Φοίφας που μεταξύ άλλων διετέλεσε και δήμαρχος Πειραιά.

Συγκεκριμένα το Διοικητικό Συμβούλιο της Αντιφθισικής απαρτιζόταν από τους: Γ. Αναγνωστόπουλο (Πρόεδρο), Θεόδωρο Γιαννόπουλο (Ταμία), Μιχάλης Μανούσκος (Γραμματέας), Ηλίας Παπατέστας (Διευθυντής), Σωκράτης Ιγγλέσης, Νότης Καμπέρος, Αλέξανδρος Φοίφας, Κατίνα Νικολετοπούλου, Κωνσταντίνος Νικολετόπουλος, Ιωάννης Ζερβός, Θεόδωρος Φεράλδης, Ανδρέας Πατσουράκος, Δημήτριος Βάθης, Νικόλαος Κοντζιάς, Σ. Γεωργόπουλος, Σοφία Γιαννοπούλου και Αθηνά Δηλαβέρη.

Το κτήριο της Αντιφθισικής χάρη στην ανταπόκριση των Πειραιωτών με εράνους αλλά και δωρεές των μελών του Διοικητικού του Συμβουλίου, όχι απλώς ολοκλήρωσε την οικοδόμησή του, αλλά έγινε το μεγαλύτερο και το πλέον οργανωμένο στην Ελλάδα, αποτελώντας πρότυπο αντιφυματικού ιατρείου. Λίγο πριν τον πόλεμο ο Πειραιάς εξαιτίας αυτού αποτελούσε παράδειγμα και πρότυπο κοινωνικής οργάνωσης για την αντιμετώπιση υγειονομικής κρίσης.

Ο πόλεμος και η κατοχή δεν στάθηκαν αιτία διακοπής της λειτουργίας των ιατρείων της Αντιφθισικής Εταιρείας που λόγω της οικονομικής ανέχειας και του πλήθους των απόρων ασθενών αποφασίστηκε οι ακτινοσκοπήσεις, εμφυσήσεις πνευμονοθώρακος και λοιπές εξετάσεις να γίνονται δωρεάν. Ένα σοβαρό πρόβλημα στη λειτουργία του ήταν και οι συνεχείς διακοπές παροχής ηλεκτρικού ρεύματος εξαιτίας των οποίων δεν μπορούσαν να λειτουργήσουν τα ακτινογραφικά μηχανήματα. Παρά τις αντίξοες συνθήκες της κατοχής στόχος του συμβουλίου της Αντιφθισικής Εταιρείας ήταν η προσθήκη ενός ακόμα ορόφου αποκλειστικά για τα παιδιά και τα βρέφη. Τα πρώτα δύσκολα μεταπολεμικά χρόνια σε όλες τις εκκλησίες του Πειραιά περιφερόταν δίσκος για την οικονομική ενίσχυση της Αντιφθισικής Εταιρίας. 

 

Το 1959 το υπουργείο πρόνοιας κατάρτιζε νόμο για την οργάνωση του αντιφυματικού αγώνα, με το οποίο όλη περιουσία των αντιφθισικών εταιριών περιήλθε στο υπουργείο πρόνοιας, μεταβάλλοντας τη χρήση των κτηρίων τους.

Διαβάστε επίσης:

Ιστορία Γενικού Κρατικού Νοσοκομείου Νικαίας (Αμερικανίδων Κυριών Νέας Κοκκινιάς)

Τζάνειο Νοσοκομείο Πειραιώς (Πορεία στον χρόνο)

Ο Πειραιεύς του 1966 όπως τον κατέγραψε ο Θ. Βλάσσης

Το έντυπο "Πειραιεύς 1966" υπήρξε μια εικονογραφημένη έκδοση πειραϊκής προβολής που επιμελήθηκε ο Θ. Βλάσσης. Η εκτύπωσις έγινε στην Τυποτεχνική Πειραιώς, Αγίου Κωνσταντίνου 11.

Πειραϊκαί Εκδόσεις Σπύρος Κουσουρής.

Η μακέττα του, επί Δημαρχίας Γεωργίου Κυριακάκου, δημοπρατηθέντος υπό ανέγερσιν παρά την πλατείαν Κοραή Δημοτ. Μεγάρου (Πνευματικού Κέντρου), εις το οποίον θα στεγασθούν άπασαι αι υπηρεσίαι του Δήμου, με ειδικάς αιθούσας βιβλιοθήκης, ιστορικού αρχείου, πινακοθήκης, Διαλέξεων, Εκθέσεων κλπ. 

Το όλον έργον προβλέπεται να περατωθή εντός του έτους 1967. Η εκτέλεσις του έργου απεφασίσθη κατά την συνεδρίασιν της 10/10/65 ομοφώνως υπό του Δημοτικού Συμβουλίου...

Η εδρεύουσα εν Πειραιεί Σχολή Ναυτικών Δοκίμων εις το ειδικώς ανεγερθέν εις Πειραϊκήν κτίριον εκ προσφοράς Π. Βασσάνη. (L' ecole Navale Militaire)

Το κατόπιν δωρεάς της Ελένης Ζαννή Ορφανοτροφείον Αρρένων ανεγερθέν κατά τα έτη 1870 - 1874 και λειτουργούν έκτοτε υποδειγματικώς (L' orphelinat de Zannis)

Μέρος της παραλιακής οδού από Π. Τελωνείου

(Une partie de l' avenue au long du port)

Ο Θεμελιωθής το 1894 και αποπερατωθείς το 1898 Ναός της Ευαγγελιστρίας. Παραπλεύρως το Γηροκομείον
(L' eglise de Notre Dame)

Ο Ναός του Προφήτου Ηλιού, ο ανεγερθείς εις τον λόφον Καστέλλας παρά του ιδιώτου Περρωτού. Κατέστη ενοριακός το 1879.
(L' eglite de Saint Elie)

Το νησάκι του Κουμουνδούρου
(L' ilot de Koumoundouros)

Η Λεωφόρος Β. Κωνσταντίνου (L' avenue du Roi Constantin)

ΔΗΜΟΤΙΚΟΝ ΘΕΑΤΡΟΝ ΠΕΙΡΑΙΩΣ
Ανέγερσις 1884 - 1887. Αποπεράτωσις 1895. Επεσκευάσθη κατά τα έτη 1927, 1946, 1952, 1962. Εις το αυτό κτίριον στεγάζονται η Δημ. Βιβλιοθήκη και το Ιστορικόν Αρχείον
(La Theatre Municipal)

Το Ν. Νοσοκομείον το ανεγερθέν δαπάναις της Βασ. Όλγας
(L' Hopital des Marins)

Λεωφόρος Γεωργίου Α' (L' avenue du Roi Georges)

Η Πλατεία Κοραή (La Place de Korai)

Τερψιθέα. Βραχώδης περιοχή διαμορφωθείσα εις πλατείαν το 1853. Κατασκευή μαρμάρινης κλίμακος 1878. Δημιουργία κάτω κήπων 1891. Θεμελίωσης Ηρώου 1938.
(La place de Terpsithea)

Ο Λόφος της Μουνυχίας. Πυκνοκατωκημένη περιοχή του Κεντρικού Πειραιώς
(La colline de Mounihias)

Ο Λιμενοβραχίων Φρεαττύδος. Κατεσκευάσθη το 1961 - 1962. Μήκος 440 μ. και πλάτος 8 μ. 
(La rade de Phreatie)

Λιμήν Ζέας (Πασαλιμάνι). Η άλλοτε αμμώδης παραλία που διεκδικεί τα πρωτεία της περιπατητικής κινήσεως του Πειραιώς από το 1879.
(Le Port de Zeas, Pasalimani)

Ο γραφικός κολπίσκος Μουνυχίας (Τουρκολίμανο) με τα θαυμάσια κέντρα του και τας εγκαταστάσεις των ναυταθλητικών σωματείων

Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΝΑΟΣ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΤΡΙΑΔΟΣ
-Ο περικαλλής Ναός της Αγίας Τριάδος, ο ανεγερθείς εις τον χώρον της καταστραφείσης κατά τον βομβαρδισμόν του Πειραιώς της 11.1.1964, παλαιάς εκκλησίας
-Σύστασις επιτροπής ανοικοδομήσεως, Ιούνιος 1951
-Απόφασης ανεγέρσεως του νέου Ναού, επί Αρχιεπισκόπου Σπυρίδωνος (1955)
-Θεμελίωσις επί Αρχιεπισκόπου Δωροθέου (1956)
-Λειτουργία προσκαίρου ναϊδρίου 20.3.1959 - 1.4.1963
-Πρώτη λειτουργία ανοικοδομηθέντος Ναού 7.4.1963
-Επίσημα εγκαίνα 11.5.1964
Η παλαιά βομβαρδισθείσα εκκλησία είχεν θεμελιωθή εν έτει 1838 και αναινισθή κατά τα έτη 1898 και 1936.
-Τα μέλη της εκκλησιαστικής επιτροπής: Κ. Φαφούτης (ιερεύς), Νικ. Μαρούγκας, Σπ. Μπρούσκαρης, Κ. Μπουκουβάλας, Αρ. Παπαϊωάννου.
-Τα μέλη της Παμπεραϊκής Ενώσεως Αναστηλώσεως Αγίας Τριάδος: Μ. Πουρρής, Δ. Παρασκευάς, Δ. Χούπης, Σ. Ρεκούμης, Π. Παπαμαρινόπουλος, Ευθ. Πέτρου, Γ. Κρέστος, Ι. Μητρόπουλος, Εμμ. Δημητρόπουλος, Χρ. Ντούσιας. 

Το επί των οδών Β. Σοφίας και Σωτήρος εδρεύον Υπουργείον Εμπορικής Ναυτιλίας (Le Ministere de la Marine Marchande)

Οργανισμός Λιμένος Πειραιώς: 
- Μέχρι του 1930, όργανον Διοίκησεως του Λιμένος Πειραιώς, η Λιμενική Επιτροπή υπό διαφόρους ονομασίας
-1930. Ίδρυσις του Οργανισμού Λιμένος
-1930 - 1940. Βάσεις οργανώσεως αυτού
-1932. Ίδρυσις Ελευθέρας Ζώνης και συμπλήρωσις εγκαταστάσεων του Λιμένος
1940 - 1945. Ανακοπή προοδευτικής πορείας, λόγω πολεμικής περιόδου.
1945 - 1954. Σύντονοι προσπάθειαι δια την αποκατάστασιν των εκ του πολέμου ζημιών
1954 και εντεύθεν. Οργανισμός δραστηριότητος δια την επέκτασιν του θαλασσίου και χερσαίου χώρου, τον εκσυγχρονισμόν των εγκαταστάσεων και του τεχνικού εξοπλισμού, ώστε ο λιμήν σήμερον να ανταποκρίνεται πλήρως εις τα απαιτήσεις της ηυξημένης κινήσεώς του.

Διοίκησις Ο.Λ.Π.: Ευ. Γεωργουλόπουλος (Πρόεδρος), Δ. Πίππας (αντιπρόεδρος), Γ. Πετρόπουλος (γεν. διευθυντής) και μέλη Λ. Μενδρινός, Π. Ταμπούρλος, Α. Παπούλιας, Μ. Μαντζαρίδης, Σ. Αθανασούλιας, Χ. Θωμόπουλος, Κ. Λέφας, Λ. Κάβουρας, Χ. Τυπάλδος, Ι. Μπούκης, Α. Καφούρος.
(Le Port Du Piree)

Το παλαιόν Δημαρχείον - Το ιστορικό "Ρολόι"
Το κτίριον του Παλαιού Δημαρχείου, το ιστορικόν "Ρολόι", το θεμελιωθέν κατά το 1869 επί Δημαρχίας Δ. Μουτζοπούλου και χρησιμοποιηθέν ως Λέσχη μέχρι και του 1884, οπότε επί Δημαρχίας Αριστ. Σκυλίτση εγκατεστάθη εκεί η Δημοτική Αρχή.
Και σήμερον (εννοεί το 1966), παρά την μεταστέγασιν του Δημαρχείου και μέχρι της ανεγέρσεως του νέου Δημοτικού Μεγάρου, εις την αίθουσαν του Ωρολογίου πραγματοποιούνται αι συνεδριάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου Πειραιώς
(L' ancien Hotel de Ville, connu sous le nom "Roloi")

ΝΑΥΤΙΚΟΝ ΜΟΥΣΕΙΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ
-Το προσωρινώς στεγαζόμενον εις το, παρά την Ακτήν Μουτσοπούλου 18, οίκημα και μέχρι της αποφασισθείσης ανεγέρσεως μονίμου παρά την Φρεαττύδα κτιρίου, Ναυτικόν Μουσείον της Ελλάδος.
-Επίτευγμα της ιδρυθείσης το 1949 εν Πειραιεί "Εταιρείας Ναυτικού Μουσείου και περισυλλογής κειμηλίων των κατά θάλασσαν αγώνων".
- Εγκαίνια Ν. Μουσείου 27 Ιουλίου 1955
-Πρώτος πρόεδρος αυτού ο Γ. Στρίγκος

Διοίκησις Ν. Μουσείου
Ναύαρχος Κ. Αλεξανδρής πρόεδρος, Λ. Νομικός και Ευάγγ. Αναργύρου αντιπρόεδροι, Δ. Παπαγιαννόπουλος-Παλαιός γεν. γραμματεύς, Ι. Λυκούρης ταμίας, Π. Λεούσης, Λ. Μελέτης, Γ. Παγκάρας, Χ. Σιδεράτος, Β. Σκαρπέτης, σύμβουλοι και έφοροι οι Π. Θεοχάρης, Θ. Βαλσαμάκης, Επ. Μπαμπούρης, Σπ. Γεωργόπουλος, Σπ. Ζάρκος, Επ. Στασινόπουλος και Γ. Καβελαράς
(Le Musee Nautique de la Grece)

Ο γραφικός κολπίσκος Μουνυχίας (Τουρκολίμανο) με τα θαυμάσια κέντρα του και τας εγκαταστάσεις των ναυταθλητικών σωματείων
(La rate de Kanari, Mounihias)

Ο ΑΝΔΡΙΑΣ ΤΟΥ ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗ
Από του Οκτωβρίου του 1965 ο ανδριάς του ελευθερωτού του Πειραιώς και στρατάρχου της Ρούμελης ευρίσκεται επί της ομωνύμου πλατείας. Το έργον εφιλοτεχνήθη υπό της καλλιτέχνιδος Λουκίας Γεωργαντή - Οικονομοπούλου και έχει ύψος, μετά του βάθρου 6 και πλέον μέτρων.
Η ευρεία αυτή προσφορά προς την πόλιν του Πειραιώς, οφείλεται εις τους μόχθους και φροντίδας του υπό την Προεδρείαν του Ιωάννου Μητροπούλου, Πειραϊκού Σωματείου "Γ. Καραϊσκάκης". 
(La statue de Karaiskakis)

ΑΙ ΠΕΙΡΑΪΚΑΙ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΕΣ
Το Αρχαιολογικόν Μουσείον Πειραιώς στεγάζεται εις κτίριον μονόροφον επί της οδού Φιλελλήνων 18. Εις τα 4 αίθουσας αυτού εκτίθενται τινά μόνο των περισυλλεγέντων κατά καιρούς ευρημάτων, τα δε άλλα πολυάριθμα, μεταξύ των οποίων και αι σπουδαιόταται Πειραϊκαί επιγραφαί, είναι αποθηκευμένα ή ευρίσκονται εις το εν Αθήναις Αρχαιολογικόν Μουσείον.
Από τον Ιούλιον του 1959, ότε απεκαλύφθησαν τα μοναδικά πρωτότυπα χαλκά αγάλματα, δια των οποίων το Μουσείον Πειραιώς θα καταστή εν των σπουδαιοτέρων του κόσμου δια την ιστορίαν της αρχαίας τέχνης, μελετάται η ανέγερσις νέου ευρυχώρου κτιρίου και το οποίον ελπίζεται να αρχίση οικοδομούμενον κατά το τρ. έτος 1966.

Εις την πρώτην εικόνα, στιγμιότυπον από την, κατά την εκσκαφήν της οδού (Γωνία Φίλωνος και Γεωργίου Α'), ανεύρεσιν των ανεκτιμήτων αρχαιολογικών θησαυρών.
Εις την δευτέραν εικόνα ο προσωρινώς εκτεθείς εις το Αρχαιολογικόν Μουσείον Αθηνών Κούρος, όστις και θα μεταφερθή εις το ανεγερθησόμενον νέον Αρχαιολογικόν Μουσείον Πειραιώς.
(Lew trouvailles des foulles archeologiques)

ΤΟ ΑΓΑΛΜΑ ΤΗΣ ΜΗΤΕΡΑΣ
Επίτευγμα της υπό την προεδρείαν της κ. Αικ. Ορφανού, Ενώσεως Ελληνίδων Πειραιώς "η Πρόοδος". Έργον του γλύπτου Ιωάννου Παππά. Αποκαλυπτήρια 29 - 59.
(La statue de la Mere)

ΕΜΠΟΡΙΚΟΝ ΚΑΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΟΝ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟΝ ΠΕΙΡΑΙΩΣ
Το πρώτον εν τη χώρα ιδρυθέν Εμπορικόν Επιμελητήριον λειτουργήσαν ως πρόσωπου Ιδιωτικού Δικαίου, μέχρι και της ψηφίσεως του . 184 του 1914, οπότε προσέλαβεν την μορφήν του Νομικού Προσώπου Δημοσίου Δικαίου.
Από της ιδρύσεώς του (έγκρισις πρώτου καταστατικού 28/4/1907) μέχρι και των ημερών μας, το Εμπορικόν και Βιομηχανικόν Επιμελητήριον Πειραιώς, δια της ευθυκρισίας των εκάστοτε Διοικήσεών του και της εμπειρίας των εκπροσώπων του, επεκτείνει την δραστηριότητά του, επ' ωφελεία της οικονομικής ζωής της χώρας και συμβάλλει εις την λήψιν αποφάσεων επί θεμάτων αφορώντων τα επί διεθνούς επιπέδου οικονομικά συμφέροντα της Ελλάδος.
Ιστορικής σημασίας υπήρξαν αι πρωτοβουλίαι του Επιμελητηρίου δια την μεταπολεμικήν ανάπτυξιν της Εθν. Οικονομίας και την αποκατάστασιν της εκ του μεταπολεμικού χάους.
Αξία ιδιαιτέρας μνείας, η συμπαράστασίς του εις την μάχην της οικονομικής αναδιοργανώσεως της πόλεως του Πειραιώς και η συμβολή του εις τον εκσυγχρονισμόν του τελείως καταστραφέντος κατά την πολεμικήν περίοδον λιμένος.
Χωρίς ανάπαυλαν το Ε.Β.Ε.Π. συνεχίζει τας προσπάθειάς του, με στόχον την επίλυσιν των προβλημάτων, των σχετιζομένων με την εκβιομηχάνησιν της χώρας και την προσαρμογήν προς τα νέας συνθήκας του εμπορίου.

Η ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΟΥ Ε.Β.Ε.Π.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ Ν. ΣΒΟΡΩΝΟΣ
Α' ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ ΑΘ. ΠΑΛΛΑΝΤΙΟΣ
Β' ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Β. ΣΤΡΑΤΗΓΑΚΗΣ
ΤΑΜΙΑΣ ΑΠ. ΚΟΤΤΑΡΙΝΟΣ
Γ. ΓΡΑΜΜΑΤΕΥΣ ΕΜΜ. ΝΕΪΑΔΑΣ
(Le Palais de la Chambre de Commerce)

Ξενοδοχείον επιβλητικόν και ελληνοπρεπές εις τον λόφον της Καστέλλας προς την πλευράν του λιμενίσκου Μουνυχίας επί οικοπέδου ανήκοντος εις το Υπουργείον Εθνικής Αμύνης, οπόθεν η θέα είναι μοναδική εις τον κόσμον. Η ιδέα και το σχέδιον είναι ονειροπόλημα του Συνδέσμου Γηγενών Πειραιωτών, προπαγανδισθέν εντατικώς από του Απριλίου 1954. Απεκοπείτο να συγκαταλεχθή έκτοτε τοιούτον περίλαμπρον έργον ως εθνοφελές και αμέσου αποδόσεως εις τα κρατικά παραγωγικά προγράμματα "δια να ενταχθή η Ελλάς εις τα χώρας του μεγάλου διεθνούς τουρισμού και προωθηθή τεραστία τουριστική ανπαπτυξις προς δημιουργίαν απαραιτήτων αξιολόγων συναλλαγματικών πόρων και εξύψωσιν του Πειραιώς. Ας ελπίσωμεν ότι (τώρα) η πόλις μας θα αποκτήση κάτι ανάλογον, έστω και αργά.

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΝ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟΝ ΠΕΙΡΑΙΩΣ
Έτος ιδρύσεως 1925
Αγ. Κωνσταντίνου 3 - Πειραιεύς
Διοικούσα Επιτροπή
Π. Παπαμαρινόπουλος Πρόεδρος, Ιωάννης Μπούκης Α' Αντιπρόεδρος, Ηλίας Ηλιού Β' Αντιπρόεδρος, Χρ. Μπενόπουλος Ταμίας, Δ. Κατσουλάκος Γ. Γραμματεύς, Δημ. Κοζομπόλης Διευθυντής
(Le Palais de la chambre de Metiers)