Μικρές πειραϊκές ιστορίες αποτυπωμένες σε φωτογραφίες (α' μέρος)

Mια πινακίδα που ευτυχώς διασώζεται μέχρι σήμερα, στον όρμο της Αφροδίτης (Μπαϊκούτση). Στέκει εκεί απαρατήρητη εκπέμποντας την ευγένεια μιας άλλης εποχής όπου οι οικοδεσπότες προσέφεραν κρύο νερό, που πρόσεχαν ιδιαιτέρως τα παιδιά και τους ηλικιωμένους. Ήταν η ίδια εποχή που στα λεωφορεία παραχωρούσαν οι νεότεροι τη θέση τους στους ηλικιωμένους, που έκαναν στην άκρη και άνοιγαν την πόρτα για να διαβεί πρώτη μια κυρία η μια δεσποινίδα. Προσέξτε τις ώρες επιτήρησης της σωστικής λέμβου που είναι στην ουσία και οι ώρες που ήταν επιτρεπτή η κολύμβηση. Από ώρα 06.30 το πρωί έως 11 το πρωί και από ώρα 2 έως 5 το απόγευμα. Το μεσημεριανό γεύμα στο οικογενειακό τραπέζι αποτελούσε όρο απαράβατο και αδιαπραγμάτευτο..

Καλοκαίρι 1950. Ύστερα από 8μηνη παραμονή στην Μεγάλη Βρετανία 40 Ελληνόπουλα ορφανά του πολέμου φτάνουν στον Πειραιά με το ναρκαλιευτικό ανοιχτής θάλασσας "Πυρπολητής" με ενδιάμεσο σταθμό την Μασσαλία. Κάποια από τα παιδιά αυτά μόλις το πλοίο μπαίνει στο λιμάνι του Πειραιά ανεβαίνουν στην γέφυρα για να χαιρετίσουν τον κόσμο που τα υποδέχεται.

Ιούνιος 1945 επαναπατρισμός Ελλήνων στον Πειραιά. Με Σουηδικό πλοίο επαναπατρίστηκαν 513 Έλληνες που επιβιβάστηκαν στη Νάπολη οι οποίοι είχαν αποσταλεί επί κατοχής στη Γερμανία ως εργάτες. Στη Νάπολη ανέμεναν να επιβιβαστούν στο ίδιο πλοίο και άλλοι 147 Έλληνες της Αμερικής που εκδιώχθηκαν από την κυβέρνηση των ΗΠΑ ως παραβάτες διαφόρων νόμων. Το πλοίο εισέρχεται αργά στο λιμάνι του Πειραιά λόγω των πολλαπλών ναυαγίων.

O φωτογράφος Robert McCabe φτάνει το 1955 στην Ελλάδα ύστερα από ένα ταξίδι διάρκειας 26 ημερών με φορτηγό πλοίο τύπου Liberty. Ξημερώματα το πλοίο εισέρχεται στο λιμάνι του Πειραιά. Ο McCabe ανυπόμονος για την άφιξη βρίσκεται ήδη στο κατάστρωμα και απαθανατίζει την ανατολή του ήλιου. Αυτή τη φορά ο McCabe έρχεται στην Ελλάδα για να τραβήξει φωτογραφίες για λογαριασμό του περιοδικού National Geographic. 

2 Απριλίου 1957 - Μεταφέρθηκαν εκ Πειραιώς τα οστά των Ιταλών στρατιωτών του 2ου Π.Π. Δέκα κιβώτια καλυμμένα από ισάριθμες ιταλικές σημαίες φορτώθηκαν στο ιταλικό πλοίο "Μπαρλέττα". Πρόκειται για Ιταλούς που πέθαναν ή φονεύθηκαν κατά τη διάρκεια της κατοχής στην Ελλάδα. Κατά την διάρκεια της παραλαβής τιμές απέδιδε άγημα ναυτών από Ν.Δ.Α.

Στη φωτογραφία ωστόσο απεικονίζονται ιταλικά πλοία στο λιμάνι του Πειραιά τον Δεκέμβριο του 1941.

Η κεντρική είσοδος του μικρού ναού της Αγίας Όλγας του πρώην Ρωσικού και σημερινού Ναυτικού Νοσοκομείου Πειραιά δεν ήταν από την Ακτή Μουτσοπούλου (όπως συμβαίνει σήμερα) αλλά από τον προαύλιο χώρο του νοσοκομείου. 

Κι αυτό διότι η εκκλησία χρησίμευε για την κάλυψη των θρησκευτικών αναγκών των ασθενών του νοσοκομείου. Για αυτό και στην παλαιά είσοδο του ναού δεσπόζει η αυθεντική εικόνα της Αγίας Όλγας φιλοτεχνημένη από τους Ρώσους (γνωστή και ως Αγία Όλγα η Ρωσίδα) 

Σε αντίθεση με την εικόνα της Αγίας Όλγας της Ρωσίδας (στην εσωτερική είσοδο) τοποθετήθηκε μεταγενέστερα στην εξωτερική είσοδο του νοσοκομείου μια δεύτερη εικόνα της Αγίας Όλγας που παλαιότερα ήταν γνωστή και ως Αγία Όλγα η Ελληνίδα.

Ο ναός της Αγίας Όλγας οικοδομήθηκε δύο χρόνια μετά την έναρξη λειτουργίας του Ρωσικού νοσοκομείου, στις 3 Φεβρουαρίου του 1904

Όλη την περίοδο του Μεσοπολέμου μια από τις πιο συνηθισμένες εργασίες των Γαβριάδων του Λιμανιού ήταν η μεταφορά αποσκευών των επιβατών που έφταναν με τα διάφορα πλοία της γραμμής έως τα σπίτια τους αν αυτά βρίσκονταν εντός Πειραιά.
Τη μεταφορά μακρυτέρων αποστάσεων αναλάμβαναν οι αραμπατζήδες. Τα μικρά χαμίνια του λιμανιού (Γαβριάδες)
περιφέρονταν ανάμεσα στις άμαξες των αραμπατζήδων να αναλάβουν το κουβάλημα εκείνων που έμεναν κοντά και δεν ήθελαν να πληρώσουν πολλά χρήματα για να μισθώσουν άμαξα. Αντί μιας δεκάρας εξασφάλιζαν τη μεταφορά των αποσκευών τους στο σπίτι τους. Συχνά οι μικροί γαβριάδες του πειραϊκού λιμένα έπεφταν θύματα βίαιας αντίδρασης των αραμπατζήδων που δεν τους ήθελαν να κινούνται ανάμεσά τους ή όταν μετέφεραν τελικώς με κόπο τις αποσκευές των επιβατών, οι τελευταίοι απλώς έκλειναν την πόρτα της οικίας τους αφήνοντας τους μικρούς χαμάληδες χωρίς καν την πενιχρή δεκάρα που δικαιούνταν.
Όπως παρατήρησε σωστά ο Δημήτρης Σταθακόπουλος οι Γαβριάδες - αχθοφόροι του πειραϊκού λιμανιού, έστηναν "μηχανές" (κόλπα) στους επιβάτες με κύριο στόχο τους Ελληνο-αμερικανούς. Ένα από τα κόλπα τους ήταν το μανιτάρι ή μανίτα.  Άφηναν στον δρόμο ένα αντικείμενο "αξίας" (π.χ. συνήθως άδειο πορτοφόλι) ως δόλωμα. Αυτό ήταν το "μανιτάρι" αφού ξεφύτρωνε κάτω... Όταν ο απονήρευτος ομογενής έσκυβε να το πάρει, άφηνε τις βαλίτσες του κάτω και τότε του τις έκλεβαν. Για το "κόλπο" του Μανιταριού καταγράφηκε από την Στέλλα Βογιατζή ή Στέλλα Βαρθαλίτου το τραγούδι Ο ΑΜΕΡΙΚΑΝΟ ή ΤΟ ΜΑΝΙΤΑΡΙ/ΜΑΝΙΤΑ (1935) Parlophon Ελλάδος. 

"Πέντε Μάγκες στον Περαία

ζούλα κάνανε παρέα

πίνανε και δεν πληρώναν

όπου λάχαινε τη στρώναν

Ρίξανε το μανιτάρι

μια βραδιά με το φεγγάρι

Πιάσαν έν' Αμερικάνο

στη μανίτα σάλτα πάνω

και του πήρανε τις χήνες 

τα δολάρια, τις λίρες..."

Ιούνιος 1914, στις καμπίνες των θαλασσίων λουτρών του Νέου Φαλήρου, στην ανδρική πλευρά. Μόνο την δεκαετία του 1920 τα μικτά μπάνια άρχισαν να γίνονται πραγματικότητα με πολλές φασαρίες και επεισόδια και πάντα εκτός οργανωμένων λουτρών.

Όπως γράφει ο Κώστας Ουράνης τον Αύγουστο του 1927 "βλέπω όλον αυτό τον κόσμο στα μπαιν μιξτ του Φαλήρου, όταν είναι μέσα στα νερά, κι όταν βγαίνουν απ΄ αυτά. Τα μάτια όλων έχουν τόσο εξοικειωθεί με το θέαμα των γυναικών, ώστε κανείς πια να μη δίδει την παραμικρότερη προσοχή στα πράγματα αυτά που σε άλλη εποχή, εάν τύχαινε να τα δει, θα τον έκαναν δυστυχισμένο επί ολόκληρες εβδομάδες".

Μόνοι μας και όλοι τους... ή αλλιώς "Ελεύθερε άνθρωπε, πάντα θα λατρεύεις τη θάλασσα" (Σαρλ Μποντλαίρ)