του Στέφανου Μίλεση
Το
1926 στον Πειραιά οι εφημερίδες κατέγραψαν την εμφάνιση ενός Δεκαπεντάχρονου εισπράκτορα
λεωφορείου, που οι επιβάτες αποκαλούσαν «πλοίαρχο» και είχε γίνει ευρύτερα
γνωστός με αυτό το παρατσούκλι.
Ο
προσδιορισμός του ανήλικου εργαζόμενου ως «Πλοιάρχου» είχε να κάνει με το
γεγονός πως τα προστάγματά του προς τον οδηγό του λεωφορείου δίνονταν με
ναυτικά παραγγέλματα. Ακόμα και το ύφος του ήταν ανάλογο καθώς οι επιβάτες
περιέγραφαν πως οι εντολές δίνονταν θυμίζοντας πλοίαρχο και όχι εισπράκτορα.
Όταν
το λεωφορείο έπρεπε να σταματήσει ο «πλοίαρχος» φώναζε «κράτει» ενώ όταν
έπρεπε να ξεκινήσει φώναζε «Πρόσω» ή «Πρόσω ολοταχώς», αναλόγως της ποιότητας
του οδοστρώματος!
Όμως
η συνέχεια της ιστορίας του μικρού «πλοιάρχου» δεν ήταν ευτυχής, τουλάχιστον όπως
στα διηγήματα του Ιουλίου Βερν. Ο Βερν όσο μεγάλη φαντασία κι αν διέθετε, δεν μπορούσε με τίποτα να φτάσει την ελληνική πραγματικότητα. Διότι στην Ελλάδα
δεν υπήρχαν μόνο δεκαπενταετείς πλοίαρχοι μα και δεκαπενταετείς εγκληματίες!...
Κάποια
στιγμή υπήρξε φραστικό επεισόδιο επιβάτη του λεωφορείου με τον «πλοίαρχο» και
τότε αυτός, ο δεκαπεντάχρονος, τράβηξε περίστροφο και το έφερε στο κεφάλι του ταραξία,
πιστεύοντας ίσως πως επρόκειτο περί «ανταρσίας» και ως «πλοίαρχος» που ήταν, είχε το
δικαίωμα με κάθε τρόπο να επιβάλει την τάξη.
Η
καταγραφή αυτή της παράξενης συμπεριφοράς του ανήλικου εισπράκτορα στάθηκε η αφορμή
σε γνωστό αρθρογράφο της εποχής να γενικεύσει τη συμπεριφορά του μικρού εισπράκτορα με
το ύφος των κατοίκων του Πειραιά.
«Κάθε πισπιρίγκος εισπρακτάκος στον Πειραιά» γράφει ο «Εργολάνος» που ήταν ένα από τα ψευδώνυμα του Παντελή Χορν «φαντάζεται πως αντί του λεωφορείου βρίσκεται στη γέφυρα του υπερωκεανίου και το κυβερνά!».
Και ο Χορν συνέχισε:
«Όλοι οι Πειραιώτες
που να τους πάρει ο δαίμονας, έχουν ύφος! Βλέπεις έξαφνα έναν βιομήχανο
κατασκευαστή κονιάκ και με το ύφος που περπατάει, προτείνοντας την κοιλιά του,
τον παίρνεις τουλάχιστον για Πρόεδρο της Δημοκρατίας… Τι θαυμάσιος μα την αλήθεια
πλοίαρχος! Σε πηγαίνει άναυλα στον άλλο κόσμο! Δυστυχώς φαίνεται, δεν υπολόγισε
σωστά το ναυτικό στίγμα, έκανε λάθος υπολογισμό και τον έστειλε (τον επιβάτη)
στο Ζάννειο Νοσοκομείο…. Νιώθετε λοιπόν πως το μέλλον του δεκαπενταετούς φίλου μας
προοιωνίζεται γεμάτο δόξες και περιπέτειες. Αφού σε τέτοια ηλικία έφτασε τόσο
υψηλά, δεν υπάρχει αμφιβολία πως δεν θα περάσουν πολλά χρόνια και θα γίνει (ο
μικρός) μια σπουδαία κεφαλή, που θα κοστίσει βέβαια περισσότερο, από τις μαλλιαρές
και κουρεμένες κεφαλές των Ακαδημαϊκών, διότι θα έχει επικηρυχθεί τουλάχιστον
μισό εκατομμύριο!».
Σημείωση: Ο Παντελής Χορν (1881 - 1941) υπήρξε θεατρικός συγγραφέας, αξιωματικός Πολεμικού Ναυτικού και Λιμενικού Σώματος και χρονογράφος πολλών εφημερίδων. Το ένα του από τα δύο παιδιά ήταν ο γνωστός ηθοποιός Δημήτρης Χορν.
